Vòng lẩn quẩn nhà ở xã hội

(VOH) - Đố chú Tư Cổ Cò nha, khi nhìn thấy con số 30.000 tỷ thì đầu tiên người ta sẽ liên tưởng đến vấn đề gì? Sau đó gợi lên hình ảnh gì?
Đến ngày 15/8 vừa qua, gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng mới chỉ giải ngân được cho 213 khách hàng với dư nợ 50 tỷ đồng. Ảnh minh họa: chinhphu.vn

Dễ ợt! Đầu tiên là liên tưởng đến gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng được Ngân hàng Nhà nước đưa ra thị trường để người nghèo vay mua nhà ở xã hội với lãi suất thấp, sau đó gợi lên viễn cảnh cuộc sống hạnh phúc của khoảng vài chục ngàn hộ nghèo trong những căn nhà mơ ước từ nguồn vốn vay ưu đãi nói trên. Trả lời như vậy quá đúng phải không anh Hai Sài Gòn?

Chỉ mới đúng câu 1, còn câu 2 chưa đúng hoàn toàn.

Vì sao vậy? Anh Hai nói nghe thử.

Này nhé! Chủ trương trên đã được triển khai từ cách đây 2 tháng, vậy mà đến 15/8 vừa qua mới chỉ giải ngân được cho 213 khách hàng với dư nợ 50 tỷ đồng, vị chi mỗi tháng giải ngân 25 tỷ đồng. Nếu cứ đà này thì thử hỏi đến khi nào mới giải ngân hết con số 30.000 tỷ?

Để Tư Cổ Cò tính nhẩm thử coi! Mỗi tháng giải ngân 25 tỷ, 1.000 tháng thì sẽ giải ngân 25.000 tỷ, 1.200 tháng (tương đương 100 năm) thì dứt điểm con số 30.000 tỷ. 100 năm để thực hiện chính sách nhà ở xã hội! Chuyện sao cứ như đùa?! Mà anh Hai Sài Gòn có biết lý do vì sao quá trình giải ngân lại diễn ra quá chậm chạp như vậy hay không?

Không rành lắm! Nhưng đại loại theo Hai tui thì khi triển khai nó vướng phải nhiều cái vòng lẩn quẩn. Những cái vòng với hình dáng của những con số 0.

Anh Hai thử dẫn chứng về một số cái vòng đó nghe thử. 

Thứ nhất là vòng lẩn quẩn giữa cầu và cung. Nhu cầu mua nhà ở xã hội dự kiến rất lớn nhưng nguồn cung thì còn ít. Thiếu nguồn cung thì lấy gì để giải ngân nhanh? Bây giờ mà tập trung xây dựng phân khúc nhà ở xã hội để tăng nguồn cung thì nhiều doanh nghiệp địa ốc chần chừ, đắn đo. Phải có đơn đặt hàng hay nắm chắc được đầu ra thì mới dám đầu tư. Lúc này, ít ai dám phiêu lưu vào lĩnh vực địa ốc, nơi đang chứa đựng nhiều bất ổn. Đó là chưa kể gói tín dụng 30.000 tỷ sẽ được phân chia theo địa phương với tỷ lệ như thế nào cho phù hợp? Hiện Đà Nẵng là địa phương cho vay hỗ trợ nhà ở đối với khách hàng cá nhân lớn nhất, chiếm tỷ trọng 29,25% toàn quốc; tiếp theo là Hà Nội (28,58%), Vĩnh Phúc (11,85%), TP Hồ Chí Minh dù dân số đông nhất nước nhưng cũng chỉ chiếm tỷ lệ 10,51%.

Thứ hai, những gia đình có mức thu nhập bình quân đầu người thấp hơn mức chịu thuế thu nhập cá nhân, có nhà ở chung cư nhỏ hơn 8 m2/người mới là đối tượng đủ điều kiện mua nhà thu nhập thấp. Tuy nhiên, nghèo như vậy thì làm sao chứng minh được nguồn để trả nợ dài dài suốt 10 năm theo quy định của các tổ chức tín dụng.

Thứ ba, người mua nhà thu nhập thấp còn cần phải có giấy xác nhận thực trạng nhà ở do UBND phường, xã cấp. Trong thực tế ở nhiều nơi chính quyền địa phương đã từ chối xác nhận với lý do địa phương chỉ quản lý hộ khẩu, nhân khẩu chứ không quản lý tình trạng nhà ở.

Thứ tư, điều kiện vay còn ngặt nghèo và thời gian vay ưu đãi chỉ có 10 năm. Điều đó khiến nhiều người không đủ điều kiện vay, còn người đủ điều kiện cũng chần chừ chưa dám vay vì không biết hết thời gian ưu đãi thì lãi suất sẽ lên bao nhiêu?

Vòng lẩn quẩn còn phải kể đến qui định “nhà đòi tiền - tiền đòi nhà”. Muốn vay tiền thì phải có hợp đồng mua nhà. Muốn có hợp đồng mua nhà thì phải có tiền ứng trước. Nó khác nào nghịch lý “hộ khẩu đòi nhà, nhà đòi hộ khẩu” ở TPHCM trước đây.

Đó là chưa kể các dự án nhà ở xã hội hiện không được phép thế chấp, sang nhượng trong 10 năm vay tín dụng, bất kể thực tế cuộc sống đôi khi đặt ra yêu cầu phải di chuyển chổ ở, thậm chí là phải bán nhà trả nợ hay bán nhà phân chia tài sản.

Nói vậy hóa ra gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đang bị ế hay sao?

Chuyện này chú Tư nên hỏi Ngân hàng Nhà nước. Sau 2 tháng triển khai, thực tế đã bộc lộ những bất cập mang tính kỹ thuật. Muốn không bị ế thì các ngành chức năng cần sớm hoàn thiện các qui định liên quan cho phù hợp với thực tế. Mọi chuyện chỉ mới ở giai đoạn khởi đầu thôi mà. Điều chắc chắn là không thể có chuyện giải ngân 30.000 tỷ trong 100 năm.

Thế còn viễn cảnh hàng chục ngàn hộ nghèo được sống trong những ngôi nhà mơ ước?

Chuyện đó “hạ hồi phân giải”. Nói đùa chút chơi! Hình ảnh trước mắt về con số 30.000 tỷ (30.000.000.000.000) theo hai Sài Gòn thì đó là hình số 3 và xếp kế tiếp là 13 vòng tròn lẩn quẩn. Hỏng tin thì chú tư thử đi hỏi những người đang chờ duyệt mua nhà xã hội xem sao?!