Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ví von như vậy tại Hội thảo Hoàn thiện Chính sách, Pháp luật về Đại học tư thục do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội tổ chức sáng 22/1 tại TPHCM.
Phải phân biệt rõ nhà trường và doanh nghiệp
Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát nhận xét, những nội dung về giáo dục tư thục được đề cập ở Dự thảo Luật Giáo dục Đại học lần này thể hiện được tầm tư duy, suy nghĩ đối với vai trò, vị trí của giáo dục đại học tư thục đối với nền giáo dục chung. Để tiếp tục hoàn thiện hơn, cần làm rõ hơn nữa vai trò vị trí của giáo dục đại học, để làm sao xã hội thấy rằng giáo dục tư thục với giáo dục công lập nó như hai cánh của một con chim đại bàng. Giáo dục tư thục chúng ta coi nó như cánh trái cũng được, giáo dục công lập là cánh phải đi nữa thì cả hai cánh cũng phải song song, cùng nhau có sức mạnh để làm động lực thúc đẩy cho nền giáo dục chúng ta phát triển. "Luật phải làm sao thiết kế theo tinh thần đó, bởi vì xã hội chưa thể có nhận thức đầy đủ về vai trò của giáo dục tư thục”, Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Tấn Phát đề nghị.
Theo Phó Giáo sư Tiến sĩ, Luật sư Chu Hồng Thanh, một thách thức không nhỏ trong phát triển đại học tư thục nằm ngay trong nhận thức chính sách về đại học tư thục. Cách nhìn đối với trường tư thục còn rất nhiều vấn đề đáng suy nghĩ. Đó là cách nhìn định kiến và thiếu thiện cảm của xã hội với giáo dục đại học tư thục. Tuy nhiên, Luật sư Chu Hồng Thanh nhấn mạnh, dù là công lập hay tư thục thì vẫn phải phân biệt rõ nhà trường và doanh nghiệp. “Dù là công lập hay tư thục vẫn phải phân biệt giữa nhà trường và doanh nghiệp. Nếu nhà trường đồng nghĩa với doanh nghiệp, tôi cho rằng không thể được. Nhà trường là đơn vị sự nghiệp, còn doanh nghiệp là đơn vị kinh doanh. Cho nên, trong Luật hiện hành có một ý nêu ra rõ là ít nhất phải dành 25% để đầu tư phát triển. Nhà trường phải liên tục được đầu tư để phát triển lâu dài”, Phó Giáo sư Tiến sĩ Chu Hồng Thanh đóng góp ý kiến.
Tiến sĩ Phạm Thị Ly, trường Đại học Nguyễn Tất Thành phát biểu tại hội thảo.
Giáo dục đại học là một dịch vụ?
Giáo dục có phải là một dịch vụ và trường tư thục có phải là doanh nghiệp là vấn đề nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các đại biểu. Tiến sĩ Phạm Thị Ly, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá giáo dục, trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, quan niệm giáo dục là một lĩnh vực kinh doanh hiện nay vẫn không thể được chấp nhận. Quan niệm chung trong vấn đề kinh doanh giáo dục vẫn là cái nhìn rất nặng nề và ảnh hưởng đến người làm chính sách. Nếu không gỡ được thì mãi mãi lúng túng. Trong thời đại kinh tế tri thức, giáo dục đại học là một dịch vụ là quan niệm được chấp nhận nhiều hơn trên thế giới.
Tiến sĩ Ly nói: “Việc công nhận giáo dục đại học là một dịch vụ đang ngày càng được chấp nhận nhiều hơn trên thế giới. Một khi chúng ta quan niệm giáo dục đại học là một dịch vụ thì việc xem xét trường đại học có phải là doanh nghiệp hay không có thể tìm được câu trả lời. Thật ra, giáo dục đại học là một dịch vụ, cho nên về bản chất các trường đại học tư là doanh nghiệp là một thực tế. Dù chúng ta không nhìn nhận thì nó cũng là thực tế như vậy”.
Trong khi đó, Phó Giáo sư Tiến sĩ Trương Quang Mùi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường Đại học Công nghệ Sài Gòn cho rằng trường là trường, doanh nghiệp là doanh nghiệp, là ranh giới không thể xóa bỏ. Trường phải là môi trường sư phạm, mà ở đó người thầy được tôn vinh, người học được tôn trọng, quan hệ ở đó là quan hệ thầy – trò, đồng nghiệp. Trong khi đó, tại Dự thảo Luật Giáo dục đại học lần này, chúng ta đang quy định quyền lực của các nhà góp vốn, các cổ đông, thì môi trường ở đó là quan hệ giữa chủ và người làm thuê; là quan hệ kinh doanh – khách hàng chứ không phải quan hệ của giáo dục đào tạo.
Liên quan đến vấn đề của giáo dục tư thục, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc cho hay có những vấn đề liên quan đến giáo dục đại học tư thục được đề cập trong Dự thảo Luật Giáo dục Đại học lần 4 này. Trong đó, có vấn đề tự chủ về chuyên môn, về đào tạo, các trường công lập, trường tư thục hiện nay được đặt chung một mặt bằng về tự chủ. Ở đây tự chủ gắn liền với trách nhiệm giải trình. Bên cạnh đó, là các vấn đề về quản trị đại học, trường đại học không vì lợi nhuận…Đây là những vấn đề lớn tác động đến vấn đề giáo dục tư thục.
