Có thể nói, đau bụng đẻ là một trải nghiệm vô cùng khó khăn và đau đớn đối với mọi bà bầu. Không ai có thể diễn tả chính xác những cơn đau đẻ là như thế nào bởi với mỗi người sẽ có những trải nghiệm và cảm giác khác nhau.
1. Đau bụng đẻ như thế nào?
Đau bụng đẻ là quá trình thay đổi tử cung để đưa thai nhi ra ngoài. Những cơn đau đẻ xảy ra khi tử cung phụ nữ diễn ra các hoạt động, nhằm tạo ra những biến đổi phù hợp, để tạo điều kiện tốt nhất cho thai nhi được sinh ra.
Các cơn gò này sẽ kết hợp đồng thời, cùng lúc để tạo áp lực đẩy thai nhi. Tuy nhiên, vào những tháng cuối thai kỳ mẹ bầu cũng bắt gặp một cơn gò khá giống với cơn đau đẻ nhưng lại không phải là cơn đau chuyển dạ thật sự, được gọi là cơn đau đẻ giả.
2. Đau bụng đẻ giả và thật khác nhau ra sao?
Có 2 loại co thắt tử cung xảy ra khi gần đến ngày sinh, đó là: cơn đau đẻ giả (cơn gò sinh lý) và cơn đau đẻ thật.
- Cơn đau đẻ giả (hay còn gọi Braxton-Hick): Các cơn co thắt xuất hiện không thường xuyên và không đều đặn sau mỗi lần co. Cường độ cơn co và mức độ khó chịu không thay đổi. Khoảng cách các cơn co không đổi. Không có máu hay hiện tượng tăng dịch tiết và cơn co không làm cho tử cung giãn ra. Cơn đau có thể giảm và mất hẳn sau đó.
- Cơn đau đẻ thật (cơn gò chuyển dạ): Cường độ cơn co thắt và mức độ khó chịu tăng dần theo thời gian. Khoảng cách giữa các cơn co thắt cũng thu hẹp dần. Khu vực cảm giác đau mạnh mẽ, nhất là ở vùng lưng dưới và bụng. Cùng với cơn đau là sự tăng tiết dịch âm đạo hoặc chảy máu.
Trước khi xuất hiện cơn đau đẻ thật sự mẹ bầu sẽ gặp phải những cơn gò sinh lý (Nguồn: Internet)
3. Dấu hiệu đau bụng đẻ chuyển dạ sinh
Trước khi xuất hiện những cơn đau bụng đẻ cơ thể phụ nữ sẽ xuất hiện những dấu hiệu chuyển dạ sắp sinh như: âm đạo chảy nước, tiểu tiện tăng lên, tử cung co thắt nhiều lần, vỡ nước ối... cuối cùng chính là sự xuất hiện của những cơn đau đẻ. Thời gian chuyển dạ trung bình sẽ kéo dài từ 16 – 20 giờ. Với mẹ sinh con rạ, thời gian sẽ ngắn hơn, khoảng 8 – 12 giờ. Những cuộc chuyển dạ kéo dài trên 24 giờ được gọi là chuyển dạ kéo dài.
Phụ nữ mang thai thai thường nghĩ rằng, đau bụng đẻ chính là dấu hiệu duy nhất của quá trình chuyển dạ sinh. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiều dấu hiệu khác sẽ xuất hiện ở các thời điểm trước đó. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp mẹ chủ động hơn trước khi bước vào những cơn đau bụng đẻ.
Những dấu hiệu chuyển dạ sắp sinh có thể kể đến như:
- Bụng bị tụt xuống, sa bụng.
- Bị chuột rút và đau lưng nhiều hơn.
- Có thể bị tiêu chảy.
- Ra nhớt hồng âm đạo.
- Xuất hiện cơn gò tử cung.
- Ra nước ối.
- Khi thăm khám âm đạo sẽ được ghi nhận những sự thay đổi ở cổ tử cung (cổ tử cung xóa và mở dần dưới tác động của cơn gò, có sự tiến triển của ngôi thai sau mỗi cơn co tử cung).
4. 3 giai đoạn quá trình bà bầu đau bụng đẻ
Quá trình đau bụng đẻ được chia ra làm 3 giai đoạn:
4.1 Giai đoạn 1: Giai đoạn cổ tử cung có sự xóa - mở
Bình thường cổ trong và cổ ngoài tử cung nhập lại với nhau tạo thành một cái phên mỏng. Trong thời gian mang thai cổ tử cung luôn luôn đóng kín và được bịt kín bởi một nút nhầy cổ tử cung. Khi có sự chuyển dạ, dưới tác dụng của cơn co tử cung, nút nhầy được thoát ra hòa lẫn ít máu và một số mao mạch trên cổ tử cung, tạo ra dịch nhầy màu hồng. Giai đoạn 1 lại được chia ra làm 2 thời kỳ:
- Thời kỳ tiềm thời: Mẹ thấy cơn đau bụng chuyển dạ nhẹ từng cơn, trung bình cơn co kéo dài khoảng 20 - 30 giây, sau đó nghỉ 2 phút đến 3 phút, rồi lại tiếp tục cơn đau bụng chuyển dạ khác. Tại thời điểm này cổ tử cung mở khoảng 2 - 3 cm.
- Thời kỳ hoạt động: Những cơn đau bụng ngày một nhiều hơn và tăng lên, trung bình cơn co tử cung kéo dài 35 - 45 giây, thời gian nghỉ ngắn dần, 1 phút 25 giây đến 1 phút 30 giây. Cổ tử cung của mẹ mở nhiều hơn 6 - 9 cm.
4.2 Giai đoạn 2: Giai đoạn thai nhi được đẩy ra ngoài.
Lúc này cổ tử cung đã mở trọn (10 cm). Đầu thai nhi đã lọt thấp, túi ối đã vỡ. Đồng thời với sự hướng dẫn của bác sĩ và hộ sinh, mẹ có những cơn rặn sinh kết hợp với cơn co tử cung, thai nhi sẽ được đẩy ra ngoài.
4.3 Giai đoạn 3: Giai đoạn xổ nhau
Mẹ cảm giác cơn đau bụng nhẹ hơn, lúc này tử cung co lại giúp cho nhau bong và được xổ ra ngoài. Bác sĩ cũng sẽ chủ động lấy nhau nhằm giúp hạn chế tối đa lượng mất máu của mẹ.
Cơn đau bụng chuyển dạ sẽ kéo dài khoảng 12 tiếng nếu sinh con so và khoảng 8 tiếng nếu sinh con rạ (Nguồn: Internet)
Quá trình của một cuộc đau bụng đẻ kéo dài trung bình 12 tiếng ở những mẹ sinh con so và 8 tiếng ở những mẹ sinh con rạ. Nếu cơn chuyển dạ kéo dài hơn 12 tiếng trong lần sinh đầu tiên và hơn 9 tiếng ở lần sinh kế tiếp thì bác sĩ sẽ tìm hiểu nguyên và có thể can thiệp.
5. Những thay đổi của người mẹ và thai nhi trong quá trình chuyển dạ
5.1 Thay đổi của người mẹ
Cùng lúc với những cơn đau bụng đẻ, bên trong, cơ thể người mẹ sẽ có những thay đổi giãn nở để có thể giúp em bé được chui ra ngoài một cách thuận lợi. Những thay đổi đó là:
- Sự xóa mở cổ tử cung: Là một quá trình kéo dài từ lúc mẹ có dấu hiệu chuyển dạ cho đến khi em bé chào đời. Khi tử cung được xóa mở hoàn toàn cũng là lúc mẹ đã sẵn sàng để sinh em bé.
- Thành đoạn dưới lập: Đây chính là đoạn dưới tử cung được hình thành do eo tử cung giãn rộng, kéo dài và to ra. Ban đầu đoạn này chỉ khoảng 0.5 – 1cm, khi đoạn dưới được thành lập hoàn toàn sẽ cao lên đến 10cm.
- Đáy chậu thay đổi: Áp lực từ các cơn gò tử cung khi thai nhi đi xuống dần tiểu khung sẽ đau mỏm xương cụt ra phía sau, đường mỏm cụt hạ vệ từ 9.5cm sẽ thành 11cm, bằng với đường kính mỏm cùng – hạ vệ. Cùng sức cản của các cơ ở tầng sinh môn, thai nhi sẽ đẩy hướng ra phía trước.
- Tầng sinh môn thay đổi: Tầng sinh môn phồng lên, vùng hậu môn – âm họ dài ra (từ 3 -4 cm kéo dãn đến 12 – 15cm). Do tác động của cơn gò tử cung và cơn co thành bụng, tầng sinh môn sẽ bị kéo giãn dài ra, lỗ hậu môn cũng sẽ mở rộng, âm hộ mở rộng và thay đổi hướng dần sang ngang, để tạo đường đi thuận lợi cho thai nhi.
5.2 Thay đổi của thai nhi
Khi quá trình chuyển dạ và sinh nở diễn ra, thai nhi lúc này cũng có những sự thay đổi như sau:
- Có hiện tượng chồng xương sọ: Các xương sọ sẽ chồng lên nhau để làm giảm bớt kích thước của hộp sọ thai nhi. Hai xương đỉnh sẽ nằm chồng lên nhau, xương chẩm và xương trán sẽ chui xuống xương đỉnh. Hai xương trán cũng có thể xếp chồng lên nhau.
- Bướu thanh huyết: Đây là một hiện tượng phù thấm thanh huyết dưới da. Vị trí xuất hiện bướu huyết thanh thường sẽ nằm ở phần ngôi thai thấp nhất, tức ở giữa lỗ mở cổ tử cung. Bướu huyết thanh thường chỉ xuất hiện sau khi vỡ ối và mỗi ngôi thai sẽ có một vị trí riêng của bướu thanh huyết.
6. Tại sao các cơn gò chuyển dạ lại gây đau?
Tử cung thực ra là một dạng cơ. Nó có thể co giãn một cách mạnh mẽ để đẩy thai nhi ra ngoài và những cơ co tử cung chính là nguồn gốc của những đau đớn khi chuyển dạ.
Mức độ của cơn đau bụng chuyển dạ sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả các cơn co thắt, kích thước và vị trí của em bé trong khung xương chậu, ngôi thai và tốc độ của cơn co chuyển dạ.
Bên cạnh đó, khi tử cung bị co thắt mạnh sẽ làm thắt chặt các cơ vùng bụng và gây sức ép lên toàn bộ thân mình, đáy chậu, lưng, bàng quang và ruột. Tất cả sự kết hợp này sẽ gây ra các cơn đau kinh khủng.
Ngoài ra, tâm lý cũng ‘góp phần’ làm tăng cảm giác lo lắng, sợ hãi, từ đó khiến cho những cơn đau bụng đẻ càng thêm đau đớn.
Hiện nay, nếu không muốn chịu sự đau đớn của những cơn đau bụng đẻ, mẹ bầu có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau, tuy nhiên việc dùng thuốc có thể gây tác dụng phụ sau này, do đó các mẹ nên cân nhắc khi lựa chọn. Tốt nhất là nên có sự chuẩn bị về tâm lý và sức khỏe để có thể sẵn sàng cho cuộc ‘vượt cạn’ của mình mà không cần đến sự trợ giúp mẹ nhé!