Thống kê cho thấy, kể từ khi quy định cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng có hiệu lực thì mới chỉ có hơn 10 người bị xử phạt và số tiền phạt cũng không đáng kể. Hành vi hút thuốc lá tại nơi có quy định cấm bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đến 300.000 đồng cao gấp 2 - 3 lần so với quy định trước đây.
Theo quan sát, trong những ngày qua, người dân vẫn vô tư hút thuốc mà chưa thấy lực lượng chức năng xử phạt.
Có mặt tại trung tâm y khoa Medic Hòa Hảo, nhóm xe ôm và cò bệnh viện lao nhao bên ngoài cổng mời mọc chèo kéo khách hàng. Rất nhiều trong số này vô tư cầm điếu thuốc trên tay phì phèo, khi hút xong họ vứt ngay xuống đất. Nền đất chi chít đầu lọc. Khi được hỏi, một số người cho rằng hút hay không là quyền tự do và ở đây cũng không có bảng cấm.
Giải thích như vậy nghe qua có vẻ thỏa đáng nhưng kỳ thực, thỉnh thoảng vẫn có một vài tài xế xe ôm trong lúc đang cầm điếu thuốc dang dở, khói bốc mù mịt chạy vào sâu trong khuôn viên để bắt khách. Nhiều phụ nữ tay bế tay bồng con nhỏ đi ra cổng phải đi ngang qua những làn khói thuốc này. Bảo vệ trung tâm tỏ vẻ không mấy quan tâm, trong khi đó ngành y tế đã cảnh báo, hút thuốc thụ động còn nguy hại hơn hút trực tiếp.
Theo quy định, những địa điểm không được hút thuốc như bệnh viện ra, trường học, nơi làm việc, nhà hàng, bến tàu, bến xe, trên ô tô, máy bay. Khi tham khảo ý kiến của một nhân viên hiện đang làm việc ở một trường đại học trong thành phố thì anh cho rằng, việc cấm hút thuốc sẽ không khả thi, bởi bản thân anh cùng với nhiều đồng nghiệp khác thường xuyên hút thuốc khi thèm. Cụ thể là ngay trong buổi trưa ngày 31/12/2013 sau khi coi thi xong thì một số nhân viên và giám thị cũng tìm một góc vắng để hút thuốc.
Một trường hợp nữa là khi lãnh đạo cấm nhân viên nhưng lại khóa cửa phòng mình và hút thuốc trong đó thì ai sẽ phạt. Mặt khác, người Việt thường hay có tâm lý cả nể, có khi nhìn thấy thì chỉ nhăn mặt khó chịu hoặc nhắc nhở để đồng nghiệp tránh đi nơi khác thôi chứ cũng không thể quá gay gắt. Chị Thái Vân Anh, giáo viên của một trường THPT trên địa bàn TP cho biết:
Trong nghị định cũng nêu rõ, những điểm bán không treo biển thông báo không bán thuốc lá và bán thuốc cho người chưa đủ 18 tuổi cũng bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đồng đến 1 triệu đồng. Thế nhưng, những biển báo này thường được bố trí ở một góc khuất trong tủ thuốc lá, phải để ý lắm mới nhìn thấy. Một người bán hàng khi được hỏi về vấn đề này phản ứng vì theo bà chuyện bán thuốc cho người dưới 18 tuổi là do bà không muốn bán chứ bà cũng không có quyền gì ngăn cản họ mua thuốc lá.
Theo ý kiến của một số người, để nghị định này khả thi trong đời sống thì bản thân mỗi người phải nâng cao ý thức trong vấn đề hút thuốc lá và cũng cần có những giải pháp triệt để hơn.
Cách đây vài năm, bệnh viện Đại học Y Dược đã thực hiện việc cấm hút thuốc trong bệnh viện nhằm đảm bảo cho sức khỏe của nhiều người. Để tránh tình trạng thân nhân người bệnh hoặc bệnh nhân lén lút hút thuốc, bệnh viện đã áp dụng một giải pháp nghiêm khắc nhưng lại khả thi, đó là ngoài những biển cấm thì còn giao trách nhiệm cho các hộ lý, chỉ cần một mẩu tàn thuốc sót lại thì hộ lý sẽ bị khiển trách nặng hơn đó là hạ thi đua. Từ đó, các hộ lý tích cực nhắc nhở và nghiêm khắc với các bệnh nhân, nhờ vậy nạn hút thuốc trong bệnh viện đã giảm hẳn.
Hay như cách làm của một chủ quán cà phê là sẵn sàng mất khách nhưng không tiếp khách hàng hút thuốc. Ngoài ra thì ý kiến sau đây của một người dân cũng rất đáng được lưu tâm.
Xung quanh vấn đề xử phạt những người vi phạm, tiến sĩ Nguyễn Huy Quang, vụ trưởng Vụ pháp chế Bộ Y tế cho rằng:
Rõ ràng sau khi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và mới đây nhất là Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có hiệu lực, tình hình thực tế vẫn chưa có những chuyển biến đáng kể. Nguyên nhân chính là do các hướng dẫn thực hiện còn quá chung chung, mơ hồ, khó đi vào cuộc sống, bởi câu hỏi “phạt ai, ai phạt?" vẫn còn là dấu chấm lửng... Do đó, bên cạnh ban hành nghị định thì vẫn cần có sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Việc cần làm hiện nay là, bên cạnh những biện pháp nhắc nhở, chế tài... trước mắt ở những nơi công cộng nên có những phòng, khu vực cách ly người hút thuốc tránh xa nơi đông người.
