Nhiều người nghĩ áo bà ba đã bị thay thế bởi áo sơ mi, áo thun và dần bị lãng quên khi mà xã hội ngày càng hiện đại. Nhưng thực tế, chiếc áo duyên dáng, mộc mạc này vẫn luôn có một vị trí vững vàng khi gắn kết giữa văn hóa và thời trang, và vẫn được yêu thương ở miền Tây Nam Bộ.
Lịch sử của chiếc áo bà ba
Áo bà ba được xem là biểu tượng của những con người quê mộc mạc, bình dị ở xứ sở sông nước miền Tây Nam Bộ. Áo bà ba ở miền Bắc còn gọi là “áo cánh” được mô tả là chiếc áo ngắn, tay dài, cổ áo nằm ở giữa và có một hàng khuy dọc theo thân áo.
Vẫn chưa có thông tin chính xác về thời điểm ra đời của áo bà ba, có người nói là từ thời Hậu Lê, có giả thiết khác là thế kỷ 19 do Trương Vĩnh Ký cách tân từ kiểu áo của người Bà Ba trên đảo Penang - Malaysia.
Có giả thiết cho là bộ bà ba được cách tân từ bộ áo ngắn, quần dài của người dân di cư vào Nam khai khẩn đất hoang. Cũng có người nói là thay đổi kiểu dáng từ áo dài để phù hợp hơn với việc làm đồng. Dù xuất phát từ đâu thì áo bà ba đã trở thành biểu tượng của người dân Nam Bộ cho đến ngày nay.
Áo bà ba còn thể hiện cái nhìn đầy tính thẩm mỹ, sự sáng tạo phù hợp xu hướng thời trang từng thời điểm. Áo bà ba là một “sản phẩm” thời trang ra đời để đáp ứng nhu cầu trong cuộc sống, từ kiểu cơ bản cho người nông dân lao động đến kiểu cách tân phục vụ biểu diễn nghệ thuật.
Áo bà ba là kiểu áo như thế nào?
Đi cụ thể hơn về thiết kế, kiểu dáng, chất liệu của áo bà ba, chúng ta sẽ thấy được những nét duyên ngầm được gửi gắm trong từng chi tiết. Thiết kế, vải may của áo bà ba chứa đựng tinh thần của những con người lao động chân chất, đơn thuần, hào sảng của xứ miền Tây.
Thân áo bà ba
Chiếc áo bà ba khoe nét đẹp đáy thắt lưng ong của người phụ nữ, vừa kín đáo, e ấp lại có được sự quyến rũ, cuốn hút. Áo bà ba được thiết kế ôm theo cơ thể, dài đến mông, khoe những đường cong nuột nà của vóc dáng phái đẹp.
Thân áo bà ba có ba tà áo chính gồm tà lớn ở thân sau và hai tà nhỏ ở trước. Áo bà ba được chít eo hai bên với hai đường xẻ có độ cao vừa phải, vừa thoải mái lại rất duyên dáng với nét quyến rũ tiềm ẩn. Những chiếc áo bà ba cách tân ngày nay còn được may thêm tà kép, có thể có bốn tà ở thân trước.
Áo bà ba mặc đời thường còn có thêm hai chiếc túi lớn ở thân trước để đựng những vật dụng thân thuộc như “thuốc rê”, ít bánh trái, tiền bạc… Áo có một hàng nút dài chạy dọc ở giữa thân trước, thường là loại nút bấm ẩn như kiểu nút áo dài hoặc kiểu nút bọc vải, nút nhựa nhỏ.
Áo bà ba có tay dài được may kiểu tay ngang hoặc tay ráp lăng, ống tay áo nhỏ ôm nhẹ cánh tay, có thể là kiểu suông, hẹp dần về phía cổ tay hoặc kiểu ống loe. Bên cạnh đó còn có kiểu áo bà ba tay ngắn thường mặc ở nhà hoặc mặc bên trong áo bà ba tay dài như một dạng áo cánh.
Cổ áo bà ba
Áo bà ba là một chiếc áo không cổ, nói đúng hơn là không có bâu áo, cổ áo được khoét ở giữa áo với nhiều hình dáng tùy thuộc tính cách, sở thích, độ tuổi của người mặc. Độ rộng của cổ áo cũng khác nhau tùy theo người mặc cũng như vóc dáng.
Ví như các cô gái có dáng người tròn, đầy đặn thì những kiểu áo bà ba khoét cổ hơi rộng sẽ giúp khoe nét đẹp phúc hậu, đủ đầy. Kiểu cổ áo khoét nhỏ lại thích hợp những cô nàng hơi gầy hoặc những cô gái thích sự tinh tế, thanh lịch.
Về kiểu dáng thì những cô gái trẻ thường thích thể hiện sự duyên dáng, đáng yêu, ngọt ngào với kiểu cổ tim hay cổ cánh sen e ấp nhưng cũng rất quyến rũ. Với các bà, các mẹ, kiểu áo bà ba khoét cổ tròn, nhỏ, kín đáo được ưa chuộng hơn cả.
Màu sắc và họa tiết
Ngày xưa, áo bà ba màu đen, nâu, xám phù hợp với việc ruộng đồng lam lũ rất quen thuộc ở miền Tây. Đến nay, màu sắc áo bà ba đa dạng hơn, thường là gam màu tươi sáng thể hiện cuộc sống tươi vui như xanh, đỏ, vàng, hồng…
Tùy theo tính cách của từng người mà sẽ chọn màu sắc khác nhau như màu đỏ dành cho cô gái tự tin, màu trắng của sự thuần khiết hay màu vàng của sang trọng. Họa tiết áo bà ba cũng phong phú từ kiểu hoa in, hoa vẽ, hoa đính cầu kỳ hay kiểu chấm bi, hình khối trẻ trung.
Quần mặc cùng áo bà ba
Kiểu dáng quần mặc cùng áo bà ba là quần hai ống suông có đáy, có độ dài từ eo đến gần gót chân hoặc chạm gót chân. Kiểu quần này kết hợp cùng áo bà ba giúp tôn dáng đẹp, vừa thướt tha, nhẹ nhàng lại rất thoải mái, dễ di chuyển.
Độ rộng của ống quần còn tùy vào người mặc và nhu cầu. Thường những người dân lao động, quanh năm với ruộng đồng, vườn cây sẽ chọn kiểu ống suông vừa, ngắn tới mắt cá chân để dễ làm việc. Áo bà ba sự kiện, phim ảnh thường có kiểu ống rộng, dài chạm gót để tăng nét đẹp và sự thướt tha.
Quần mặc cùng áo bà ba là kiểu quần trơn, không họa tiết, với hai màu sắc được ưa chuộng nhất là đen và trắng. Ngoài hai màu đen, trắng thì màu sắc của quần có thể cùng màu với áo hoặc khác màu nhưng vẫn đảm bảo sự hài hòa, ngọt ngào về màu sắc.
Vải may áo bà ba
Để phù hợp với công việc đồng án và khí hậu nóng ẩm, những chiếc áo bà ba ngày xưa thường được may với chất liệu mềm, mát, mau khô. Với những gia đình khá giả thì vải the lãnh, vải gấm, lụa rất được ưa chuộng bởi sự mềm mại, quý phái.
Với những chiếc áo bà ba dùng trong phim ảnh, biểu diễn nghệ thuật, sự kiện, chất liệu được ưa chuộng là gấm, lụa, phi bóng, voan, thậm chí là vải nhung. Những chất liệu này sẽ tăng tính nghệ thuật, sự sang trọng, thời trang cho người mặc.
Chiếc áo bà ba không chỉ là trang phục, là thời trang hay là một thiết kế theo xu hướng, áo bà ba còn là văn hóa, nét đẹp của tâm hồn con người miền Tây Nam Bộ. Chứa đựng sự bình dị, mộc mạc, đôn hậu của cô gái chân quê, áo bà ba có thể vượt qua cả “rào cản” của sự lỗi thời, lạc hậu mà giới thời trang vẫn thường gặp phải.
Nguồn ảnh: Internet