Từ lâu, rau cải trời được xem như một loại rau ăn phổ biến trong ẩm thực được nhiều người yêu thích bởi có hương vị đặc biệt và dễ phối hợp trong các món ăn. Hơn thế, rau cải trời còn được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh thông dụng.
1. Rau cải trời là gì?
Rau cải trời (hay còn gọi là kim đầu te, cây cải ma), có tên khoa học là Blumea lacera, thuộc họ Cúc.
Cải trời là cây thân thảo, cao khoảng 30-50cm, bề mặt có nhiều rãnh khía, thân có màu tím đỏ hoặc xanh lục, được phủ lớp lông dày và trắng. Lá cải trời có hình trái xoan, mọc so le, mép lá có răng không đều. Hoa mọc thành cụm, có màu vàng hoặc trắng.
Rau cải trời vốn có nguồn gốc từ Malaysia và Ấn Độ. Ở nước ta, cây cải trời thường mọc hoang rất nhiều ở ven đường, các vùng đất hoang hay những vùng đất trồng hoa màu, tập trung nhiều ở các tỉnh từ Thừa Thiên Huế vào các tỉnh Tây Nam bộ.
2. Những tác dụng của cây cải trời
Xét về thành phần hóa học, người ta ghi nhận trong cây cải trời có chứa một chút tinh dầu màu vàng và một số hợp chất như camphor, cineol, citral, fenchone... Tuy nhiên, các nghiên cứu về tác dụng cây cải trời trong y học hiện đại vẫn còn thiếu, nên những công dụng của loại cây này chủ yếu dựa vào y học cổ truyền và dân gian.
Trong Đông y, cây cải trời có vị đắng, tính bình và mùi thơm đặc trưng. Tác dụng phổ biến của loại rau này là giúp thanh nhiệt, giải độc, thanh can hỏa, sát trùng, tiêu viêm, tiêu cục...
Người dân thường dùng cây cải trời để chữa các bệnh như viêm phế quản, tuyến giáp, băng huyết, sổ mũi, táo bón, mất ngủ, đặc biệt là chữa bệnh bướu cổ.
3. Một số tác dụng của cây cải trời trong bài thuốc dân gian
Bên cạnh là nguyên liệu nấu ăn, cây cải trời chính là một vị thuốc được sử dụng để chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc có sử dụng cây cải trời theo kinh nghiệm dân gian:
3.1 Cây cải trời chữa bướu cổ - bệnh tuyến giáp
Bướu cổ hay các bệnh về tuyến giáp thường hay gặp ở nhiều người. Việc điều trị những căn bệnh này nên được thực hiện càng sớm càng tốt. Bên cạnh việc sử dụng các phương pháp điều trị hiện đại, bạn cũng có thể sử dụng cây cải trời.
Dân gian truyền tai nhau khi dùng rau cải trời nấu nước uống có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh mà không gây tác dụng phụ. Bạn có thể sử dụng cây cải trời tươi hoặc khô đều được.
3.2 Cây cải trời chữa bệnh thủy đậu
Một trong những tác dụng cây cải trời theo dân gian là có thể giúp chữa bệnh thủy đậu.
Để chữa căn bệnh này, bạn cần kết hợp cây cải trời với những nguyên liệu khác như cây sài đất, cam thảo, bồ công anh, thổ phục linh. Vì có sử dụng các vị thuốc Đông y, nên bạn cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc để được chỉ định liều lượng hợp lý.
Xem thêm: Bệnh thủy đậu là gì? Phân biệt bệnh thủy đậu, phỏng dạ, trái rạ và đậu mùa?
3.3 Chữa viêm tắc tĩnh mạch chi
Rau cải trời cũng được dùng để điều trị viêm tắc tĩnh mạch chi. Bài thuốc chữa viêm tắc tĩnh mạch chi theo dân gian cần có các vị thuốc như: kim ngân hoa, ngưu tất, phù bình, cam thảo, cải trời, thổ phục linh, tang ký sinh, huyền sâm, thạch hộc, cốt toái bổ, tỳ giải, đương quy và độc hoạt.
Cũng tương tự như khi áp dụng chữa bệnh thủy đậu. Bạn cũng cần tham khảo ý kiến thầy thuốc khi sử dụng bài thuốc chữa viêm tắc tĩnh mạch chi để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
3.4 Cây cải trời chữa lở loét, mụn nhọt
Dân gian tin rằng cây cải trời có tác dụng chữa lở loét, mụn nhọt ngoài da. Người ta thường đun cải trời lấy nước tắm. Cây tươi có thể giã nhuyễn và đắp ở những vùng lở ngứa, mụn nhọt.
Ngoài ra, những tác dụng của cây cải trời còn được dân gian dùng trong việc chữa bệnh vảy nến, ngân tiêu, hạch bã đậu, viêm âm đạo, bạch đới, chân sưng đau... dựa vào các bài thuốc được lưu truyền.
4. Bà bầu ăn cải trời được không?
Cây cải trời vốn là loại rau lành tính và không có nhiều kiêng kỵ nếu như bạn chỉ sử dụng chúng như một loại rau ăn bình thường.
Tuy nhiên, với phụ nữ mang thai chế độ ăn có phần đặc biệt nhưng hiện nay vẫn chưa có một nghiên cứu vào chỉ rõ những tác dụng của cây cải trời đối với bà bầu hay những rủi ro mà chúng mang lại. Do đó, nếu mẹ bầu có muốn ăn cây cải trời khi mang thai tốt nhất hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Xem thêm: Các loại rau mẹ bầu nên ăn nếu muốn tốt cho mẹ, lợi cho con
5. Một số món ngon từ cây cải trời
Vì là loại rau ăn phổ biến nên cây trời có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau. Những món ăn từ cây cải trời thường có thời gian chế biến nhanh, đơn giản. Một số món ngon từ cây cải trời có thể kể đến như:
5.1 Làm món rau sống
Rau cải trời ăn sống thường không được nhiều người yêu thích bởi chúng có mùi hôi, vị hơi đắng và chát. Tuy nhiên, nếu quen với hương vị của cải trời bạn sẽ thấy chúng vô cùng hấp dẫn.
Thông người rau cải thường được ăn cùng với nước thịt kho, cá kho để giúp hạn chế mùi hôi và ngáy.
5.2 Rau cải trời luộc
Các loại rau luộc thường giữ được nguồn dưỡng chất tốt nhất, hương vị cũng không bị thay đổi nhiều và cây cải trời cũng có thể mang đem đi luộc. Đây là một trong những cách chế biến cây cải trời khá nhanh, đơn giản, vừa giúp giảm bớt mùi hăng, vừa giúp giữ lại phần dưỡng chất trong rau.
5.3 Rau cải trời xào
Cây cải trời cũng là một những loại thực phẩm chế biến món xào vô cùng hấp dẫn. Dùng rau cải trời xào với tỏi hoặc các nguyên liệu khác như thịt bò, thịt heo... sẽ giúp tăng thêm hương vị thơm ngon cho bữa cơm gia đình.
5.4 Rau cải trời nấu canh hoặc nấu lẩu
Với các mon canh chua hay lẩu thì rau chính là một nguyên liệu không thể liệu. Rau trong các món lẩu hay canh chua thường rất ít khi phải giới hạn, vì thế bạn có thể kết hợp rau cải trời trong các món ăn này để giúp món ăn thêm ngon hơn.
6. Những lưu ý cần nhớ khi ăn cây cải trời
Cây cải trời được dùng khá phổ biến trong ăn uống, bên cạnh đó, chúng còn là vị thuốc trong điều trị bệnh. Cho nên khi sử dụng rau cải trời bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
- Không sử dụng cây cải trời với số lượng lớn vì chúng có thể gây khó thở, đổ nhiều mồ hôi, tim đập nhanh, mắt mờ, chóng mặt. Nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong.
- Tránh dùng cây cải trời cùng lúc với các loại thuốc an thần.
- Tránh nhầm lẫn cây cải trời với vị thuốc hạ khô thảo (hay còn gọi là hạ khô thảo bắc).
Nhìn chung, cây cải trời là loại rau dại mọc hoang nhưng vẫn mang trong mình nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, tốt nhất bạn chỉ nên dùng cải trời như một loại rau ăn thông thường, nếu muốn dùng chúng như một vị thuốc chữa bệnh bạn cần tham khảo thêm ý kiến thầy thuốc để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra an toàn và khỏe mạnh.