Biểu tượng đặc biệt về ca Trù minh họa hình ảnh của một chầu hát điển hình với 3 thành viên: nữ ca sĩ gọi là "đào" hay "ca nương" vừa sử dụng kỹ thuật cột hơi và ngân rung để tạo ra thanh âm độc đáo theo lối hát thơ, vừa gõ bộ phách (nhạc cụ hình hộp nhỏ bằng gỗ) lấy nhịp, một "kép" nam đệm đàn đáy và một "quan viên", thường là tác giả bài hát, đánh trống chầu.
Google Doodle hôm nay là hình ảnh nghệ thuật ca Trù Việt Nam (Ảnh: Google)
Ca Trù còn được gọi là Hát cô đầu, Hát nhà trò hay Hát ả đào là loại hình diễn xướng bằng âm giai nhạc thính phòng, thịnh hành tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam từ thế kỷ 15, từng là loại ca trong cung đình và được giới quý tộc và trí thức yêu thích. Ca Trù là một sự phối hợp nhuần nhuyễn và đỉnh cao giữa thi ca và âm nhạc.
Ca trù là dạng nghệ thuật biểu diễn dùng nhiều thể văn chương như: phú, truyện, ngâm, nhưng thể văn chương phổ biến nhất là hát nói và hát kể. Hát nói xuất hiện sớm nhưng phải đợi đến đầu thế kỷ 19 mới có những tác phẩm lưu truyền đến nay như các tác phẩm của Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát...
Trong âm nhạc và ca xướng truyền thống Việt Nam, ca Trù chiếm một vị trí đặc biệt. Nó không giống dân ca, hoàn toàn không có nhạc đệm và căn bản không ghi ký âm, mà được hoàn bị về âm luật, nhạc cụ, diễn xướng, bài ca và giáo phường. Cho nên người ta gọi ca trù là thể loại âm nhạc cung đình, mang tính giải trí, bên cạnh dàn nhã nhạc dùng cho tế lễ và các nghi thức quan trọng.
Ca Trù hiện nay được biểu diễn trong các câu lạc bộ ca Trù và tại các lễ hội hàng năm. Thể loại này đã được hồi sinh trong thời gian gần đây do nỗ lực bảo tồn từ Nhà nước và các tổ chức quốc tế. Bảo tồn ca Trù khá khó do một phần là truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Ngày 1/10/2009, ca Trù được ghi danh là di sản phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Đây là Danh hiệu UNESCO ở Việt Nam có vùng ảnh hưởng lớn, với phạm vi tới 16 tỉnh, thành phố ở phía Bắc gồm: Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Bình.
Google khẳng định, qua việc tôn vinh nghệ thuật ca Trù, Google mong muốn nâng cao nhận thức và sự quan tâm của công chúng đối với những nghệ thuật dân gian truyền thống đang có nguy cơ biến mất, nhắc nhở thế hệ trẻ luôn nhớ về cội nguồn.
Google cũng muốn "mang lại cho người xem cảm giác tự hào và tinh thần dân tộc, khuyến khích thế hệ trẻ khám phá nền văn hóa nghệ thuật truyền thống với các di sản phong phú của Việt Nam và khơi gợi lên sự quan tâm của cộng đồng quốc tế về loại hình nghệ thuật truyền thống độc đáo này".
|
Sự tích của ca trù được hình thành từ dân gian và được ghi trong thần tích đền Lỗ Khê (xã Liên Hà, huyện Đông Anh, Hà Nội). Theo đó, hai vị tổ của ca trù là hai vợ chồng Định Dự (con trai Đinh Lễ - một vị tướng của vua Lê Lợi trong khởi nghĩa Lam Sơn thế kỷ 15) và công chúa Đường Hoa (một người nhà trời). Ca trù từng được sử dụng trong mọi cuộc ca xướng thưởng ngoạn ở trong cung vua, nhà quan viên, các phường ca múa ở Thăng Long xưa và hát cho quan viên trong làng và cả hát cửa đình. Khi người Pháp đặt chế độ cai trị nên đất nước ta, cùng với sự sụp đổ của nhiều giá trị truyền thống, những phường ca trù tan vỡ, trở thành các tiệm hát cô đầu ở Hà Nội. Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ca trù dần vắng bóng khỏi đời sống và đến năm 2009, ca trù được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, từ đó nó dần được hồi sinh bằng nỗ lực của số ít cá nhân và nhà nước, nhưng những nghệ nhân ca trù thực sự thì ngày càng vắng bóng. |
Du khách đến đường sách Nguyễn Văn Bình dần trở lại bình thường - Theo văn phòng sự kiện Đường Sách TPHCM sau 2 tuần sụt giảm đến nay lượng khách tham quan đã trở lại gần như bình thường.
Google Doodle vinh danh 'cây bút' lừng danh Jaan Kross - Jaan Kross được sinh ra ở thủ đô Tallinn vào ngày 19/2/1920, học tại Đại học Tartu danh tiếng.
