Trên địa bàn thành phố có 12 khu công nghiệp và 3 khu chế xuất đang hoạt động với khoảng gần 300.000 lao động, trong đó đa số là công nhân đến từ các tỉnh thành khác. Bên cạnh những lợi ích mà lao động nhập cư mang lại thì người lao động nhập cư cũng đang đối mặt với hàng loạt vấn đề về công việc, về đời sống và về pháp lý - những vấn đề là nguyên nhân làm cho người lao động nhập cư biến động và phát triển thiếu bền vững. Việc điều tiết người lao động nhập cư rất cần đến những chính sách, chủ trương của chính quyền mỗi địa phương.
Và để hiểu rõ hơn những nỗ lực của thành phố trong việc xây dựng những chính sách để có thể hỗ trợ người lao động, đặc biệt là lao động nhập cư, chương trình Đối thoại cùng Chính quyền TP tháng 5 của Đài TNND TPHCM với sự tham gia của các khách mời: Bà Thi Thị Tuyết Nhung, Phó Trưởng Ban VHXH - HĐND Thành phố; Ông Trần Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP; Ông Nguyễn Đăng Tiến, Phó Giám đốc BHXH TPHCM; Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Trưởng Phòng Lao động Ban Quản lý KCN – KCX; Bà Nguyễn Trần Phượng Trân, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP.HCM sẽ trao đổi rõ hơn về vấn đề này.
- Hiện nay, chúng ta không thể phủ nhận vai trò của người lao động nhập cư trong sự phát triển của TP. Tuy nhiên, chính nguồn lao động nhập cư lớn này đã mang lại những áp lực không nhỏ cho TPHCM, vậy ông Trần Ngọc Sơn, PGĐ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có thể cho biết những áp lực chính đó là gì ?
Ông Nguyễn Đăng Tiến, Phó Giám đốc BHXH TP
- Phát biểu tại một hội nghị về an sinh xã hội được tổ chức gần đây, Bộ Y tế cho biết, 90% lao động nhập cư ở các TP không có bảo hiểm xã hội và họ đang chịu nhiều thiệt thòi, nhất là những vấn đề liên quan đến sức khỏe, vậy theo ông Nguyễn Đăng Tiến, Phó Giám đốc BHXH TP, thực tế ở TPHCM vấn đề này ra sao ? Và làm thế nào để giải quyết các chế độ chính sách cho người lao động nhập cư hiện nay ?
Bà Thi Thị Tuyết Nhung, Phó Trưởng Ban VHXH - HĐND
- Rõ ràng những lợi ích mà lao động nhập cư mang đến cũng đồng đồng hành với những áp lực không nhỏ cho TP. Đến nay, vẫn có những ý kiến trái chiều cho rằng, để giải quyết áp lực này thì chính quyền thành phố cần điều tiết về mặt chủ trương để hạn chế khi mà nguồn lao động này tạm đủ ? Thưa bà Thi Thị Tuyết Nhung, Phó Trưởng Ban VHXH - HĐND nhận định của bà về vấn đề này là như thế nào ?
Bà Nguyễn Trần Phượng Trân, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP.HCM
- Vậy xin được hỏi bà Minh Thư, Trưởng ban quản lý KCN-KCX, rõ ràng nhu cầu nhà ở và nhà trẻ cho công nhân tại TPHCM là rất lớn. Hiện đã đáp ứng được tới đâu ? Và theo bà, TPHCM cần tạo điều kiện về thủ tục, tiêu chuẩn như thế nào để công nhân có thể tiếp cận được các dịch vụ này ?
- Em tên Tâm ở Bình Tân, em là công nhân Pou Yuen có 2 con nhỏ, hiện đang gởi ở nhóm trẻ gia đình. Nay em muốn gởi vào trường công để yên tâm công tác. Công ty Pou Yuen có nhà trẻ nhưng do số lượng đăng ký cao, và em chưa đáp ứng được điều kiện nên không thể gởi. Xin hỏi cách tháo gỡ như thế nào ?
- Tôi đang ở quận Bình Tân và hiện đang làm tại Công ty xây dựng Phát Thuận từ năm 2009 đến nay. Hàng tháng tôi đều đóng đầy đủ các khoản bảo hiểm. Nay tôi đã lớn tuổi rồi và muốn được nghỉ hưu sớm, tôi muốn hỏi ông Nguyễn Đăng Tiến về chế độ Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp ?
Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Trưởng Phòng Lao động- Ban Quản lý KCN – KCX
- Ở một số công ty, xí nghiệp tụi em làm, nhiều nơi họ tự đưa ra những quy chế, cứ đi làm trễ một chút cũng trừ tiền, nghỉ ốm không có giấy của bác sỹ cũng không chấp nhận. Như vậy liệu có phải là quá khắt khe đối với đời sống công nhân lao động ?
- Tôi tên Thành, đã sống và làm việc ở TPHCM cũng đã gần 20 năm rồi mà nói thật tôi chưa đủ tiền để mua một căn hộ chung cư giá rẻ. Với 700-800 triệu một căn trong khi vợ chồng tôi với thu nhập công chức chỉ 6-7 triệu đồng/người/tháng, tằn tiện lắm cũng không mua nổi giá nhà đó, dù chính phủ có hỗ trợ đi chăng nữa. Vừa rồi, tôi thấy Bình Dương xây dựng chung cư dành cho người thu nhập thấp, chỉ với 100 triệu đồng, tôi thấy mừng lắm. Không biết tới đây thành phố mình có xây được những căn nhà giá tầm đó nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Lúc đó những người thu nhập thật sự thấp như tôi mới dám mơ được an cư lạc nghiệp ?
- Tôi tên là Xuân, đang ở quận Tân Phú. Trước đây khi làm hồ sơ Bảo hiểm xã hội (bằng hồ sơ giấy) thì mang trực tiếp đến cơ quan BHXH để nộp và được hẹn ngày nhận kết quả. Hiện tại, việc thực hiện hồ sơ điện tử bằng chữ ký số thông qua gởi email, nhưng vẫn phải in ra và nộp cơ quan bảo hiểm. Nay tôi xin hỏi ông Nguyễn Đăng Tiến, liệu chúng ta có đơn giản bớt phần thủ tục này được không ?
- Em tên Ngọc, đang ở tại khu lưu trú công nhân Khu chế xuất Tân Thuận. em thấy hiện nay thủ tục thuê phòng ở đây nó mất thời gian vì phải qua bên công ty thuê chứ tụi em không được phép đứng ra thuê. Em mong muốn làm sao BQL thay đổi các đăng ký, như khi tụi em có hợp đồng lao động làm việc ở khu chế xuất rồi, chỉ cần nộp lên BQL rồi đóng tiền cọc vậy là được thuê phòng, chứ không nên nhất thiết là phải làm cùng công ty, thông qua công ty ký kết. Hiện tại mỗi phòng cũng đông người quá. Làm sao phải giảm bớt xuống cho công nhân tụi em được thoải mái ?
- Hiện nay, đa số công nhân làm việc tại các KCX-KCN là dân nhập cư, không có hộ khẩu thành phố nên gặp nhiều trở ngại trong cuộc sống, tạo tâm lý không an tâm làm việc lâu dài tại TPHCM. Xin hỏi bà Thi Thị Tuyết Nhung, TP đã có những chính sách như thế nào để hỗ trợ công nhân nhập cư ?
- Xin ông Sơn cho biết các giải pháp hỗ trợ người lao động trong công tác giải quyết việc làm và kết quả đạt được từ những nội dung đã thực hiện trong năm 2014 và những tháng đầu năm 2015? (hathuong287@gmail.com)
- Ông Trần Ngọc Sơn – Phó Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội TP: Trong thời gian qua, TP đã thực hiện đồng bộ các giải pháp để hỗ trợ người lao động đang làm việc và sinh sống trên địa bàn thành phố, trong đó ngành Lao động - TBXH đã đề ra các giải pháp hỗ trợ người lao động nhanh chóng tham gia thị trường lao động, giải quyết việc làm có hiệu quả thông qua các dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm như định kỳ tổ chức các sàn giao dịch việc làm, phiên giao dịch việc làm; hỗ trợ vay vốn ưu đãi tự tạo việc làm; hỗ trợ đưa người lao động tham gia các chương trình đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; liên kết, hợp tác với các địa phương trao đổi thông tin thị trường lao động, giới thiệu và giải quyết việc làm cho người lao động…
Trong năm 2014, các thành phần kinh tế trên địa bàn thành phố đã thu hút lao động và giải quyết việc làm cho 290.035 lượt lao động, 5 tháng đầu năm 2015 đã giải quyết việc làm cho 122.827 lượt lao động, trong đó có cả tư vấn, giới thiệu việc làm cho lao động của các tỉnh đến thành phố tìm việc làm.
- Tôi làm việc tại công ty hơn 03 năm, đến ngày 15/10/2014 thì xin nghỉ việc nhưng công ty không trả sổ BHXH để làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp mà hẹn 06 tháng sau quay lại giải quyết. Đến hẹn, ngày 15/5/2015, tôi quay lại nhưng công ty tiếp tục hẹn. Tôi phải liên hệ cơ quan nào để được bảo vệ quyền lợi? (Lâm Văn Minh - Quận 5, TPHCM).
- Ông Nguyễn Đăng Tiến – Phó Giám đốc BHXH TPHCM: Theo quy định tại khoản 2 Điều 47 Bô luật Lao động năm 2012, quy định: “Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên (người sử dụng lao động và người lao động) có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày”.
Đối chiếu theo quy định vừa nêu, trường hợp Công ty hẹn 06 tháng sau quay lại giải quyết trả sổ BHXH cho người lao động là trái so với quy định hiện hành.
Đề nghị anh Minh liên hệ với Thanh tra Sở Lao động Thương binh và Xã hội, địa chỉ 378/3 Điện Biên Phủ, phường 11, quận 10 để được can thiệp và bảo vệ quyền lợi của mình.
- Tôi được biết năm 2015, quy định về bảo hiểm thất nghiệp có sự thay đổi, đó là chỉ được hưởng bảo hiểm thất nghiệp cho đến khi tìm được việc làm (không được nhận trợ cấp một lần nữa), nếu như vậy thì dù tôi đóng được 40 tháng thì cũng chỉ được hưởng 03 tháng trợ cấp có đúng không? (Chị Phương Mai, Quận Thủ Đức).
- Ông Nguyễn Đăng Tiến – Phó Giám đốc BHXH TPHCM: Theo quy định tại khoản 2 Điều 50 Luật việc làm, quy định: “Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng”.
Theo đó, trường hợp chị đã đóng bảo hiểm thất nghiệp được 40 tháng, nếu đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại Điều 49 Luật việc làm thì thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp là 03 tháng theo quy định.
Số tháng còn lại 04 tháng được bảo lưu làm căn cứ để tính thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp cho lần hưởng trợ cấp thất nghiệp tiếp theo khi đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại khoản 7 Điều 18 Nghị định số 28/2015/NĐ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ.
- Em làm việc ở Công ty May Thắng Lợi. Em nghỉ việc không báo trước 45 ngày. Khi đến nhận sổ BHXH, công ty bắt đóng phạt nửa tháng lương cơ bản. Công ty em làm vậy có đúng không? (Anh Thanh - 01223 129 299).
- Ông Trần Ngọc Sơn – Phó Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội TP: Việc công ty bắt bạn đóng phạt khi bạn nghỉ việc không báo trước 45 ngày mới được nhận sổ BHXH là hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Bạn có thể liên hệ thanh tra của Sở Lao động Thương Binh xã hội để được can thiệp bảo vệ quyền lợi của bạn.
- Chúng tôi về hưu, muốn nhận tiền lương hưu tại BHXH phường, không muốn nhận qua bưu điện vì quá phức tạp. BHXH sắp tới sẽ chi trả như thế nào? (Ông Bùi Văn Bao (80 tuổi) và ông Lê Văn Thanh (84 tuổi))
- Ông Trần Ngọc Sơn – Phó Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội TP: Xin báo với bác Bùi Văn Bao và Lê Văn Thanh là hiện nay BHXH TPHCM chưa thực hiện việc chi trả lương hưu qua bưu điện. Chúng tôi làm việc này hết sức thận trọng. Với sự cho phép của UBND TP, từ ngày 1/7/2015, chúng tôi sẽ thí điểm chi trả lương hưu qua bưu điện tại Quận 1 và Bình Chánh. Quá trình thí điểm chúng tôi sẽ thực hiện sơ kết đánh giá để xem những thuận lợi và khó khăn, vướng mắc và nguyện vọng của các bác đã nghỉ hưu và có báo cáo và xin chỉ đạo của UBND TP về hình thức thực hiện cụ thể trong thời gian sắp tới.
