Tích phân từng phần trong toán học là quy trình tính tích phân của tích các hàm dựa trên đạo hàm và nguyên hàm. Áp dụng quy tắc/công thức tích hợp để biến đổi nguyên hàm của tích các hàm, giúp tìm thấy đáp án dễ dàng hơn trong các bài toán tích phân phức tạp. Vậy các công thức đó là gì? Hãy cùng VOH Giáo dục tìm hiểu chi tiết về tích phân từng phần, công thức tính cũng như một số ví dụ về dạng bài tập cơ bản trong bài viết ngay sau đây.
1. Tích phân từng phần là gì?
Định nghĩa theo Wikipedia: “Trong vi tích phân nói riêng, và trong giải tích toán học nói chung, tích phân từng phần là quá trình tìm tích phân của tích các hàm dựa trên tích phân các đạo hàm và nguyên hàm của chúng. Nó thường được sử dụng để biến đổi nguyên hàm của tích các hàm thành một nguyên hàm mà đáp án có thể được tìm thấy dễ dàng hơn. Quy tắc có thể suy ra bằng cách tích hợp quy tắc nhân của đạo hàm.”
2. Công thức tích phân từng phần
Để tính tích phân từng phần, người ta thường áp dụng theo công thức sau:
Đối với dạng bài tập tính tích phân từng phần, ta cần quan tâm tới thứ tự ưu tiên đặt u. Trước hết cần đặt u và v sao cho du và dv dễ tính nhất. Cách đơn giản nhất là ta nên chọn ku và kv với k=1. Bởi nếu k là một số khác thì đạo hàm sẽ trở nên rắc rối và phức tạp hơn. Cách đặt trong tích phân từng phần rất quan trọng, việc đặt càng đơn giản thì bài toán cũng sẽ trở nên dễ giải hơn.
Sau đây là các bước giải bài toán tích phân từng phần:
Công thức tính tích phân từng phần cũng được chia ra các dạng như sau:
3. Một số ví dụ
Sau đây là một số ví dụ về dạng bài tập giải tích phân từng phần, cùng cách giải cụ thể:
Trên đây VOH Giáo dục đã chia sẻ đến các em học sinh tổng quan về tích phân từng phần có công thức và dạng bài tập cho các em tham khảo. Tích phân từng phần là dạng bài tập chiếm số điểm quan trọng trong bài kiểm tra môn toán lớp 12 hay các bài thi tốt nghiệp quốc gia hàng năm. Các em học sinh nên chú ý luyện tập thật kĩ về dạng bài tập này. Chúc các em học tốt!