Bài 36: Tác dụng của lực

A. Lý Thuyết

Chúng ta không nhìn thấy lực nhưng có thể nhìn thấy và cảm nhận được kết quả tác dụng của lực.

1. Lực tác dụng làm thay đổi trạng thái chuyển động của vật:

• Vật đang đứng yên thì chuyển động. 
• Vật đang chuyển động thì dừng lại.
• Vật chuyển động nhanh dần. 
• Vật chuyển động chậm dần.
• Vật đang chuyển động theo hướng này bỗng chuyển động theo hướng khác.

🡪 Lực tác dụng lên vật làm vật thay đổi tốc độ và hướng chuyển động.

2. Lực tác dụng làm vật bị biến dạng

B. Câu hỏi vận dụng

Câu 1. Quan sát hình bên và cho biết tác dụng của lực.

Lấy ví dụ minh họa cho sự biến đổi chuyển động của vật dưới tác dụng của lực.

Hướng dẫn:

Hình 1, lực do vợt tác dụng vào cầu lông làm cầu lông đổi hướng chuyển động và thay đổi tốc độ.

Hình 2, lực do tay cầu thủ tác dụng lên quả bóng làm quả bóng đang chuyển động bị dừng lại.

Hình 3, lực bóp của tay đã làm cho miếng chanh bị biến dạng.

Hình 4, lực cản của không khí tác dụng lên dù làm dù biến dạng (căng phồng). Người nhảy dù sẽ tăng tốc hay giảm tốc tùy thuộc vào độ lớn của lực cản không khí và trọng lực.

Ví dụ: Một tờ giấy vo tròn đang rơi, trọng lực tác dụng lên tờ giấy làm nó chuyển động nhanh dần. Sau đó, quạt gió thổi vào đã làm nó thay đổi hướng chuyển động.

Câu 2. Cho các từ: tốc độ, hướng, biến dạng, đẩy, kéo. Hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:

a. Lực là tác dụng (1) … hoặc (2) … của vật này lên vật khác.

b. Lực có thể làm thay đổi (3) … chuyển động của vật.

c. Lực có thể làm vật bị (4) … 

d. Lực có thể làm thay đổi (5) … của vật.

Hướng dẫn:

1. (1) đẩy; (2) kéo
2. (3) hướng
3. (4) biến dạng
4. (5) tốc độ

C. Bài tập đề nghị:

Câu 1: Lấy ví dụ, lực làm một vật đang đứng yên thì chuyển động. 

Câu 2: Lấy ví dụ về tình huống lực làm thay đổi hướng chuyển động.

Câu 3: Lấy ví dụ về lực tác dụng lên một vật làm vật bị biến dạng.

Câu 4: Một học sinh đá vào quả bóng cao su đang nằm yên trên mặt đất. Điều gì sẽ xảy ra?

Câu 5: Chọn phát biểu sai. 

1. Cần có lực tác dụng để làm thay đổi hướng chuyển động của vật. 
2. Mọi vật đều sẽ chuyển động chậm dần mà không cần lực nào tác dụng.
3. Mọi vật rơi, chuyển động của nó là nhanh dần vì chịu lực tác dụng.
4. Cần có lực để thay đổi hình dạng của vật.

Câu 6: Phát biểu nào sau đâỵ không đúng? Lực là nguyên nhân làm cho vật

1. chuyển động.
2. thay đổi hướng chuyển động.
3. thay đổi tốc độ chuyển động. 
4. bị biến dạng.

Câu 7. Một quả bóng nằm yên được tác dụng một lực đẩy, khẳng định nào sau đây đúng?

1. Quả bóng chỉ bị biến đổi chuyển động.
2. Quả bóng chỉ bị biến đổi hình dạng.
3. Quả bóng vừa bị biến đổi hình dạng, vừa bị biến đổi chuyển động.
4. Quả bóng không bị biến đổi.

Câu 8: Người ta dùng búa để đóng một cái cọc tre xuống đất. Lực mà búa tác dụng lên cọc tre sẽ gây ra những kết quả gì?

1. Chỉ làm biến đổi chuyển động cọc tre.
2. Không làm biến dạng và cũng không làm biến đổi chuyển động của cọc tre. 
3. Chỉ làm biến dạng cọc tre.
4. Vừa làm biến dạng cọc tre, vừa làm biến đổi chuyển động của nó.

Câu 9: Chuyển động của các vật nào dưới đây không bị biến đổi?

1. Xe ô tô đang chuyển động với tốc độ không đổi trên một đường thẳng.
2. Một con châu chấu đang đậu trên một chiếc lá lúa, bỗng đập càng nhảy và bay đi.
3. Một chiếc xe đạp đang đi, bỗng bị hãm phanh, xe dừng lại.
4. Một chiếc xe máy đang chạy, bỗng được tăng ga, xe chạy nhanh lên.

Câu 10. Khi có một lực tác dụng lên quả bóng đang chuyển động trên sân thì tốc độ của quả bóng sẽ

1. không thay đổi.
2. tăng dần.
3. giảm dần.
4. tăng dần hoặc giảm dần.

---

GV BIÊN SOẠN: PHÙNG THỊ TUYẾT

ĐƠN VỊ: Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến