A. Lưu huỳnh

I . Vị trí, cấu hình electron nguyên tử của lưu huỳnh

Nguyên tử lưu huỳnh có số hiệu nguyên tử là 16, thuộc nhóm VIA, chu kì 3 của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Nguyên tử lưu huỳnh có cấu hình electron : 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴. Lớp ngoài cùng có 6e

II. Tính chất hóa học của lưu huỳnh

Nguyên tử S có độ âm điện là 2,58 và có 6e ở lớp ngoài cùng nên dễ nhận thêm 2 electron để trở thành ion S^2-

Khi S tham gia phản ứng với kim loại và hidro, số oxi hóa của S giảm từ 0 xuống -2

Khi S tham gia phản ứng với những phi kim hoạt động mạnh hơn như oxi, flo…số oxi hóa của S từ 0 tăng lên +4 hoặc +6

Vậy đơn chất S khi tham gia phản ứng hóa học, số oxi hóa của nó có thể giảm hoặc tăng nên S có tính khử và tính oxi hóa

1. Lưu huỳnh tác dụng với kim loại và hidro

 Ở nhiệt độ cao, Lưu huỳnh tác dụng với nhiều kim loại tạo ra muối sunfua và với khí hidro tạo thành khí hidro sunfua

Lưu huỳnh tác dụng với thủy ngân ở nhiệt độ thường

 Trong những phản ứng trên số oxi hóa của S giảm từ 0 xuống -2 nên thể hiện tính oxi hóa

 2. Lưu huỳnh tác dụng với phi kim

Trong những phản ứng trên số oxi hóa của S tăng từ 0 lên +4 và +6  nên thể hiện tính khử

B. Hidro sunfua

I. Tính chất vật lý của hidro sunfua

- Hidro sunfua ( H₂S) là chất khí, không màu, mùi trứng thối và rất độc.

- Khí H₂S hơi nặng hơn không khí, hóa lỏng ở nhiệt độ - 60⁰C và tan ít trong nước 

II. Tính chất hóa học của hidro sunfua

1. Tính axit yếu của hidro sunfua

hidro sunfua tan trong nước tạo thành dung dịch axit sunfuhiđric (H₂S) rất yếu ( yếu hơn cả axit cacbonic )

Axit sunfuhiđric tác dụng với dung dịch bazơ như NaOH tạo nên 2 loại muối : muối trung hòa Na₂S chứa ion S^2- và muối axit NaHS chứa ion HS^-

K ≤ 1 thì tạo muối axit NaHS

K ≥ 2 thì tạo muối trung hòa Na₂S

1 < K < 2 thì tạo 2 muối NaHS và Na₂S

2. Tính khử mạnh của hidro sunfua

Trong hợp chất H₂S, nguyên tố lưu huỳnh có số oxi hóa thấp nhất là -2 nên khi tham gia phản ứng có thể bị oxi hóa thành lưu huỳnh có số oxi hóa bằng 0, +4 hoặc +6, nên H₂S có tính khử mạnh

a) Trong những điều kiện bình thường, dung dịch H₂S tiếp xúc với oxi cùa không khí, dần trở nên vẩn đục màu vàng do H₂S bị oxi hóa thành

b) Khi đốt khí H₂S trong không khí, H₂S cháy với ngọn lửa màu xanh nhạt, H₂S bị oxi hóa thành SO₂ :

c) Clo có thể oxi hóa H₂S thành H₂SO₄ :

III. Trạng thái tự nhiên và điều chế hidro sunfua

1. Trong tự nhiên, hidro sunfua có trong một số nước suối, trong khí núi lửa và bốc ra từ xác chết của người và động vật …

2. Trong công nghiệp, người ta không sản xuất khí hidro sunfua. Trong phòng thí nghiệm, người ta điều chế bằng phản ứng hóa học của dung dịch axit clohiđric với sắt (II) sunfua

Bài tập lưu huỳnh và hidro sunfua của trường Nguyễn Khuyến

I. Trắc Nghiệm

Câu 1:  Nguyên tử S đóng vai trò là chất oxi hoá trong phản ứng nào sau đây?

A. 3S + 6NaOH(đặc) 2Na₂S + Na₂SO₃ + 3H₂O

B. S + 3F₂ SF₆

C. S + 6HNO₃ (đặc) H₂SO₄ + 6NO₂ + 2H₂O

D. S + 2Na Na₂S

Câu 2 : Ứng dụng nào sau đây không phải của S ?

A. Làm nguyên liệu sản xuất axit sunfuric.

B. Làm chất lưu hóa cao su.

C. Khử chua đất

D. Điều chế thuốc súng đen.

Câu 3: Đun nóng 4,8 gam bột Mg với 9,6 gam bột lưu huỳnh (trong điều kiện không có  không khí), thu được chất rắn X. Tính khối lượng chất rắn X

A. 12.4 gam    

B. 3,36  gam                 

C. 14.4 gam                   

D. 6,72 gam

Câu 4: (Câu 1 SGK Hóa 10 nâng cao trang 176 )

Cho phản ứng hóa học: H₂S + 4Cl₂ + 4H₂O → H₂SO₄ + 8HCl

Câu nào diễn tả đúng tính chất của các phản ứng?

A. H₂S là chất oxi hóa, Cl₂ là chất khử.

B. H₂S là chất khử, H₂O là chất oxi hóa.

C. Cl₂ là chất oxi hóa, H₂O là chất khử.

D. Cl₂ là chất oxi hóa, H₂S là chất khử.

Câu 5 : Kết tủa màu đen xuất hiện khi dẫn khí hidrosunfua vào dung dịch

A. Pb(NO₃)₂

B. Br₂

C. Ca(OH)₂                      

D. Na₂SO₃

Câu 6 :  Dẫn khí SO₂ vào dung dịch H₂S thì xuất hiện hiện tượng gì ? 

A. Dung dịch màu đen

B. Dung dịch trong suốt 

C. Dung dịch bị vẩn đục màu vàng

D. Không hiện tượng

Câu 7 : Dẫn 0.1 mol H₂S vào 100ml dung dịch NaOH 1,2 M thu được dung dịch chứa các chất tan là ?

A. NaHS

B. NaOH và Na₂S             

C. NaHS và Na₂S            

D. Na₂S

II. Tự luận

Câu 1: Để làm sạch một lượng thủy ngân rơi vãi trong phòng thí nghiệm, người ta dung chất bột màu vàng X . Chất X là gì ? Viết PTHH xảy ra ?

Câu 2: Hãy viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của nguyên tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau :

Câu 3 : ( Câu 3/SGK Hóa 10 nâng cao trang 172 )

Hãy viết các phương trình hóa học biểu diễn sự biến đổi số oxi hóa của nguyến tố lưu huỳnh theo sơ đồ sau:

Câu 4 : Viết phương trình phản ứng xảy ra

a) Đốt cháy hoàn toàn khí H₂S

b) Dẫn khí H₂S vào dung dịch NaOH dư

c) Dẫn khí H₂S vào dung dịch Br₂

d) Để dung dịch H₂S trong không khí một thời gian

Câu 5 : Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các lọ khí mất nhãn sau : H₂S, HCl và H₂

Câu 6 : (Câu 8 SGK Hóa 10 cơ bản trang 139)

Cho hỗn hợp gồm Fe và FeS tác dụng với dung dịch HCl (dư), thu được 2,464 lít hỗn hợp khí (đktc). Cho hỗn hợp khí này đi qua dung dịch Pb(NO₃)₂ (dư), thu được 23,9g kết tủa màu đen.

a) Viết các phương trình hóa học của phản ứng đã xảy ra.

b) Hỗn hợp khí thu được gồm những khí nào? Thể tích mỗi khí là bao nhiêu (đktc)?

c) Tính khối lượng của Fe và FeS có trong hỗn hợp ban đầu?

Câu 7 : Dẫn 0.672 lít khí H₂S (đktc) vào 50 ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch A. Tính khối lượng các chất tan trong A

Giáo viên biên soạn: Phạm Văn Thắng

Đơn vị: Trường THCS và THPT Nguyễn Khuyến