Bài 32: Lưu Huỳnh Dioxit - Lưu Huỳnh Trioxit

I. Lưu huỳnh dioxit (SO₂)

1. Tính chất vật lí của dioxit

- Khí không màu, mùi hắc, rất độc.

- Nặng hơn không khí .

- Hóa lỏng ở −10⁰C và tan nhiều trong nước.

2. Tính chất hóa học của dioxit

2.1. Lưu huỳnh dioxit là oxit axit

* SO₂ tan trong nước tạo axit tương ứng:

                                                                                       (axit sunfurơ)

- Axit sunfurơ là axit yếu (mạnh hơn axit sunfuhiđric và axit cacbonic)

- Không bền, dễ phân hủy tạo SO₂.

* SO₂ tác dụng với dung dịch bazơ có thể tạo 2 loại muối:

- Muối trung hòa: Na₂SO₃, CaSO₃...

- Muối axit: NaHSO₃, Ba(HSO₃)₂ ...

SO₂ + NaOH ⟶ NaHSO₃

SO₂ + 2NaOH ⟶ Na₂SO₃ + H₂O

2.2. Lưu huỳnh dioxit là chất khử và là chất oxi hóa

- Nguyên tố S trong SO₂ có số oxi hóa trung gian +4:

 

⟹ SO₂ vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa.

a) Lưu huỳnh dioxit là chất khử

b) Lưu huỳnh dioxit là chất oxi hóa

3. Ứng dụng và đIều chế lưu huỳnh dioxit

3.1. Ứng dụng lưu hình dioxit

- Lưu huỳnh dioxit dùng để sản xuất H₂SO₄  trong công nghiệp, làm chất tẩy trắng giấy và bột giấy, chất chống nấm mốc lương thực và thực phẩm…

3.2. Điều chế lưu huỳnh dioxit

- Trong phòng thí nghiệm, SO₂ được điều chế bằng cách đun nóng dung dịch H₂SO₄ với muối Na₂SO₃.

Na₂SO₃ + H₂SO₄ ⟶ Na₂SO₄ + H₂O + SO₂

- Trong công nghiệp, SO₂ được sản xuất bằng cách đốt S hoặc quặng pirit sắt.

II. Lưu huỳnh trioxit (SO₃)

1. Tính chất của lưu huỳnh trioxit

- Chất lỏng không màu, nóng chảy ở 17⁰C, tan vô hạn trong nước và trong axit sunfuric.

- SO₃ có đầy đủ tính chất của oxit axit, tác dụng với dung dịch bazơ và oxit bazơ tạo muối sunfat.

2. Ứng dụng và sản xuất lưu huỳnh trioxit

- SO₃ dùng làm sản phẩm trung gian để sản xuất H₂SO₄.

- Trong công nghiệp, SO₃ được sản xuất bằng cách oxi hóa lưu huỳnh dioxit.

III. Bài tập lưu huỳnh dioxit - lưu huỳnh trioxit của trường Nguyễn Khuyến 

Câu 1: Cho các chất: S, SO₂, SO₃, H₂SO₄. Số chất vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử là

A. 2.

B. 4.

C. 1.                                  

D. 3.

Câu 2: Cặp chất nào sau đây không cùng tồn tại trong 1 bình chứa?

A. Hidro sunfua và lưu huỳnh dioxit.

B. Oxi và clo.

C. Cacbon dioxit và oxi.

D. Flo và oxi.

Câu 3: SO₂ luôn thể hiện tính khử trong các phản ứng với?

A. H₂S, O₂, nước Br₂.

B. Dung dịch NaOH, O₂, dung dịch KMnO₄.

C. Dung dịch KOH, CaO, nước Br₂.

D. O₂, nước Br₂, dung dịch KMnO₄.

Câu 4: Chỉ dùng một thuốc thử nào sau đây để phân biệt các lọ đựng riêng biệt SO₂ và CO₂:

A. Dung dịch Brom trong nước.                                 

B. Dung dịch NaOH.

C. Dung dịch Ba(OH)₂.

D. Dung dịch Ca(OH)₂.

Câu 5: Cho mô hình thí nghiệm điều chế và thu khí như hình vẽ sau:

Phương trình phản ứng xảy ra trong bình đựng nước brom là

A.

B.

C.

D.

Câu 6: Hỗn hợp X gồm SO₂ và O₂ có tỉ khối hơi đối với H₂ bằng 24. Cần thêm V lít O₂ vào 20 lít hỗn hợp X để thu được hỗn hợp Y có tỉ khối hơi so với H₂ bằng 22,4. Biết thể tích các khí đo trong cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Giá trị của V là

A. 2,5.

B. 7,5.

C. 8,0.                               

D. 5,0

Câu 7: Nung hỗn hợp SO₂, O₂ có số mol bằng nhau trong một bình kín có thể tích không đổi với chất xúc tác thích hợp. Sau một thời gian, đưa bình về nhịêt độ ban đầu thấy áp suất trong bình giảm 20% so với áp suất ban đầu. Hiệu suất của phản ứng đã xảy ra bằng:

A. 40%

B. 50%

C. 20%                             

D. 80%

Câu 8: Cho 2,24 lít SO₂ (đktc) hấp thụ hết vào 150 ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch Y. Tổng khối lượng muối có trong dung dịch Y là

A. 11,5 gam.

B. 12,6 gam.

C. 10,4 gam.                     

D. 9,64 gam

Câu 9: Hấp thụ hoàn toàn 3,36 lít SO₂ vào 400 ml dung dịch NaOH 0,5M thu được dung dịch X. Nồng độ mol các chất tan có trong dung dịch X là

A. Na₂SO₃ 0,25M và NaHSO₃ 0,125M.

B. NaHSO₃ 0,375M.

C. Na₂SO₃ 0,125M và NaHSO₃ 0,25M.

D. Na₂SO₃ 0,25M.

Câu 10: Đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít H₂S (đktc) trong oxi dư, rồi dẫn tất cả sản phẩm vào 50 ml dung dịch NaOH 25% (D = 1,28). Nồng độ % muối trong dung dịch là

A. 42,98%

B. 47,92%

C. 24,97%                        

D. 42,69%

Giáo viên biên soạn: Hồ Minh Trang

Đơn vị: Trường THCS và THPT Nguyễn Khuyến