Bài 38: Bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu

Hoạt động bài tiết giúp ổn định thành phần các chất của môi trường trong. Hệ bài tiết nước tiểu lọc thải các chất độc giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.

I. Nội dung 1: Bài tiết

1. Các sản phẩm bài tiết và cơ quan bài tiết

• Phổi bài tiết CO2.
• Thận bài tiết nước tiểu.
• Da bài tiết mồ hôi.

2. Vai trò của bài tiết

• Giúp cơ thể thải chất dư thừa và độc hại ra môi trường ngoài.
• Bảo đảm tính ổn định của môi trường trong.

II. Nội dung 2: Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu

Hê bài tiết nước tiểu gồm:

• 2 quả thận
• 2 ống dẫn nước tiểu
• bóng đái
• ống đái

Thận:

• Vỏ
• Tủy
• Các đơn vị chức năng
• Các ống góp và bể thận

Đơn vị chức năng: 

• Cầu thận
• Nang cầu thận
• Ống thận

III. Bài tập và hướng dẫn giải của hệ thống Nguyễn Khuyến – Lê Thánh Tông 

1. Câu hỏi tự luận

Câu 1: Bài tiết là gì? 

Hướng dẫn trả lời: 

- Bài tiết là hoạt động giúp cơ thể thải loại các chất cặn bã, các chất độc hại và các chất dư thừa  ra môi trường ngoài để duy trì tính ổn định của môi trường trong. 

Câu 2: Nêu nguyên nhân gây ra bệnh sỏi thận và đề xuất biện pháp phòng tránh bệnh sỏi thận.

Hướng dẫn trả lời:

- Bệnh do 1 số nguyên nhân như: thói quen ăn uống chưa khoa học, nhịn tiểu nhiều lần, lười vận  động… khiến 1 số chất trong nước tiểu như axit uric, muối canxi… có thể bị kết tinh ở nồng độ cao và pH thích hợp tạo thành sỏi. 

- Cách phòng tránh: nên uống đủ nước, không nên nhịn tiểu lâu. 

Câu 3: Hoạt động tập thể dục thể thao đã ảnh hưởng tới sự tăng, giảm lượng nước tiểu ở người như thế nào? Giải thích? 

Hướng dẫn trả lời: 

- Tập thể dục thể thao dẫn đến mồ hôi ra nhiều, thở gấp làm thoát nhiều hơi nước. Vì vậy, lượng  nước bài tiết qua thận giảm dẫn đến lượng nước tiểu giảm.  

2. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Thành phần thuộc đơn vị chức năng của thận là 

1. Ống dẫn nước tiểu.
2. Bóng đái. 
3. Ống đái.
4. Cầu thận. 

Câu 2. Số lượng đơn vị chức năng của thận là khoảng 

1. 1 triệu.
2. 2 triệu.
3. 3 triệu.
4. 4 triệu.

Câu 3. Lượng sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu (trừ khí CO2) do thận thải ra là khoảng

1. 60%.
2. 70%.
3. 80%.
4. 90%. 

Câu 4. Bộ phận nào sau đây không thuộc hệ bài tiết nước tiểu?

1. Da.
2. Thận.
3. Bóng đái.
4. Ống đái.

Câu 5. Chất nào dưới đây không được thải ra ngoài môi trường qua hệ thống bài tiết?

1. Mồ hôi.
2. Chất cặn bã.
3. Chất độc hại.
4. Chất dinh dưỡng.

---

Giáo viên biên soạn: Đỗ Thu Hiền

Đơn vị: Trường THCS – THPT Nguyễn Khuyến Bình Dương