Bài 39: Bài tiết nước tiểu

Quá trình bài tiết nước tiểu nhờ sự hoạt động của các cơ bóng đái, cơ bụng. Các quá trình  này diễn ra nhịp nhàng giúp cơ thể lọc thải các chất độc hại ra môi trường ngoài.

I. NỘI DUNG 1: TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU

Quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận
Nơi diễn ra	Tên quá trình	Đặc điểm quá trình
Cầu thận	Quá trình lọc máu	Tạo thành nước tiểu đầu (không có tế bào máu,  protein).
Ống thận	Quá trình hấp thụ lại	Hấp thụ lại các chất cần thiết (chất dinh dưỡng,  nước, các ion…)
Ống thận	Quá trình bài tiết tiếp	Bài tiết các chất thừa, thải…để tạo nước tiểu  chính thức, ổn định một số thành phần của máu.

II. NỘI DUNG 2: THẢI NƯỚC TIỂU 

Nước tiểu chính thức đổ vào bể thận theo ống dẫn xuống tích trữ ở bóng đái rồi thải ra ngoài nhờ  hoạt động của cơ vòng ống đái, cơ bóng đái và cơ bụng. 

III. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI CỦA HỆ THỐNG NGUYỄN KHUYẾN – LÊ THÁNH TÔNG

1. CÂU HỎI TỰ LUẬN 

Câu 1: Hãy chú thích tên của các bộ phận được đánh số trên hình bên dưới?

Hướng dẫn trả lời:

1: nang cầu thận; 2: cầu thận; 3: ống thận; 4: ống góp. 

Câu 2: Hệ cơ quan nào đảm nhiệm chức năng bài tiết nước tiểu cho cơ thể? Quá trình bài  tiết nước tiểu ra khỏi cơ thể có sử dụng năng lượng hay không? Giải thích?

Hướng dẫn trả lời: 

- Hệ cơ quan đảm nhiệm chức năng bài tiết nước tiểu cho cơ thể là hệ bài tiết nước tiểu.

- Quá trình bài tiết nước tiểu ra khỏi cơ thể cần sử dụng năng lượng vì: 

• Năng lượng ATP sử dụng cho quá trình hấp thụ lại và bài tiết tiếp. 
• Năng lượng ATP cung cấp cho sự hoạt động của các cơ ở bóng đái, cơ bụng…

Câu 3: Vì sao trong nước tiểu đầu không có tế bào máu và các prôtêin có kích thước lớn?

Hướng dẫn trả lời: 

Nước tiểu đầu được tạo ra do quá trình lọc máu ở cầu thận. Quá trình này diễn ra do sự chênh lệch áp suất giữa máu và nang cầu thận và phụ thuộc kích thước lỗ lọc. Màng lọc và vách mao mạch với các lỗ có kích thước 30 - 40 Å. Các tế bào máu và prôtêin có kích thước lớn nên không qua được lỗ lọc.  

2. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 

Câu 1. Màng lọc và vách mao mạch với các lỗ có kích thước là

1. 20 - 30 Å.
2. 30 - 40 Å.
3. 40 - 50 Å.
4. 50 - 60 Å,

Câu 2. Quá trình lọc máu diễn ra ở

1. cầu thận.
2. ống thận.
3. ống góp.
4. bóng đái.

Câu 3. Quá trình hấp thụ lại và bài tiết tiếp diễn ra ở

1. cầu thận.
2. ống thận.
3. ống góp.
4. bóng đái. 

Câu 4. Lượng nước tiểu chứa trong bóng đái khoảng bao nhiêu sẽ gây ra phản xạ buồn tiểu?

1. 100ml.
2. 200ml.
3. 300ml.
4. 400ml.

Câu 5. Mỗi ngày, cầu thận ở người trưởng thành đã lọc khoảng bao nhiêu lít máu?

1. 1440 lít máu.
2. 1441 lít máu.
3. 1442 lít máu.
4. 1443 lít máu.

---

Giáo viên biên soạn: Đỗ Thu Hiền

Đơn vị: Trường THCS – THPT Nguyễn Khuyến Bình Dương