Picture of the author
Picture of the author
STL Vật Lý 8»Nhiệt học»Bài 19: Nguyên Tử, Phân Tử Chuyển Động H...

Bài 19: Nguyên Tử, Phân Tử Chuyển Động Hay Đứng Yên

Lý thuyết bài Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên môn Vật Lý 8 bộ sách tài liệu. Nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu lý thuyết và bài tập minh họa một cách đầy đủ, dễ hiểu.

Xem thêm

I. Chuyển động của các nguyên tử, phân tử

Các nguyên tử, phân tử luôn chuyển động hỗn độn không ngừng.

Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh và ngược lại.

bai-19-nguyen-tu-phan-tu-chuyen-dong-hay-dung-yen-1

II. Hiện tượng khuếch tán

Khi đổ hai chất lỏng khác nhau vào cùng một bình chứa, sau một thời gian hai chất lỏng tự hòa lẫn vào nhau. Hiện tượng này gọi là hiện tượng khuếch tán.

bai-19-nguyen-tu-phan-tu-chuyen-dong-hay-dung-yen-2

III. Phương pháp giải các dạng bài tập thường gặp

Các nguyên tử, phân tử luôn chuyển động hỗn độn không ngừng và va chạm, xen vào nhau.

Khi nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh.

Từ đó, khi xuất hiện các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật, chúng sẽ lan đi khắp vị trí mà nó có thể: với chất khí, nó có mặt ở khắp nơi trong bình chứa nó; với chất lỏng, nó lan ra trong toàn khối lượng chất lỏng; với chất rắn, nó có thể lan sang vật khác tiếp xúc với nó,…

→ Chú ý:

Khi nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh nên khả năng hòa tan, khuếch tán, loang ra của vật sẽ càng nhanh.

Hiện tượng hòa tan, khuếch tán, loang ra của vật là nhờ tính chất chuyển động không ngừng của các nguyên tử, phân tử và do giữa các nguyên tử, phân tử luôn có khoảng cách.


IV. Bài tập luyện tập nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên của trường Nguyễn Khuyến

Câu 1: Để ý thấy người bán hàng, để giữ cho cá được sống người ta thường dùng một hệ thống thổi khí vào trong nước. Việc làm này nhằm mục đích gì? Vì sao?

ĐÁP ÁN

Giúp cá có thể sống được trong nước bằng cách lọc lấy oxi trong nước qua mang.

Vì khí oxi hòa tan ít trong nước, khi sử dụng hệ thống thổi khí làm các phân tử oxi xen vào khoảng cách giữa cách phân tử nước nhiều hơn, giúp tăng lượng oxi trong nước giúp cá hô hấp dễ dàng hơn.

Câu 2: Các cửa hàng bán bánh hoặc thức ăn nhanh ngoài những poster quảng cáo họ còn sử dụng một chiêu thức quảng cáo nhằm thu hút lượng lớn khách hàng đi qua cửa hàng đó là “mùi hương thức ăn”. Chiêu thức này cụ thể là: mùi thơm của các loại bánh, gà rán hoặc pizza từ các bếp ăn lẫn vào không khí và truyền ra ngoài khiến người đi đường có thể ngửi thấy. Chiêu thức này kích thích khứu giác của con người thông qua đó kích thích vị giác nhằm cuốn hút khách hàng. Hiện tượng mùi thơm từ thức ăn hòa quyện vào không khí và truyền ra ngoài được gọi là hiện tượng gì? Khi nhiệt độ khí quyển giảm thì hiện tượng này xảy ra nhanh hơn hay chậm hơn? Vì sao?

bai-19-nguyen-tu-phan-tu-chuyen-dong-hay-dung-yen-3

ĐÁP ÁN

- Hiện tượng khuếch tán.

- Chậm hơn.

- Nhiệt độ càng thấp thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng chậm.

Câu 3: Buổi sáng khi mở cửa để ánh nắng chiếu vào, nếu nhìn sát vào luồng sáng đó ta thấy rõ các hạt bụi nhỏ li ti trong không khí chuyển động hỗn loạn và liên tục đổi phương. Em hãy giải thích vì sao các hạt bụi đó có chuyển động Brown.

ĐÁP ÁN

Vì các phân tử  không khí chuyển động hỗn loạn không ngừng nên đã va chạm vào các hạt bụi. Các va chạm này không cân bằng nhau nên các hạt bụi cũng chuyển động không ngừng về mọi phía.  

Câu 4:

Vì sao quả bóng bay được bơm căng, dù có buộc thật chặt thì cũng bị xẹp dần theo thời gian?

Ô nhiễm do bụi trong không khí là một vấn đề mà nhiều thành phố lớn ở nước ta và trên thế giới đang phải giải quyết. Những hạt bụi lớn, do tác dụng của trọng lực sẽ nhanh chóng lắng xuống mặt đất nhưng những hạt bụi nhỏ sẽ lơ lửng khá lâu trong không khí. Những hạt bụi rất nhỏ, do chuyển động Brown nên lơ lửng rất lâu trong không khí và len lỏi đến mọi nơi. Những hạt bụi có đường kính lớn hơn 10 micromet (0,01mm) được giữ lại ở mũi còn những hạt bụi nhỏ hơn 10 micromet có thể di chuyển sâu vào trong phổi. Bụi có thể gây ra nhiều chứng bệnh nguy hiểm, làm giảm chất lượng sống và giảm tuổi thọ của con người. Em hãy nêu 4 biện pháp để làm giảm nồng độ bụi trong môi trường?

ĐÁP ÁN

a. Giữa các nguyên tử, phân tử của quả bóng bay có khoảng cách → Các nguyên tử, phân tử không khí trong quả bóng vô cùng nhỏ và luôn chuyển động hỗn loạn không ngừng nên đã len lỏi qua những khoảng cách giữa các nguyên tử, phân tử của quả bóng bay → Lâu dần quả bóng sẽ bị xẹp theo thời gian.

b. 4 biện pháp để làm giảm nồng độ bụi trong môi trường:

- Di chuyển các nhà máy xí nghiệp,… ra xa khu dân cư.

- Hạn chế các phương tiện giao thông như ô tô, xe tải, xe máy…, nếu có điều kiện thì nên đi bộ, đi xe đạp, sử dụng phương tiện công cộng (xe buýt).

- Sử dụng khẩu trang khi tham gia giao thông.

- Trồng nhiều cây xanh để cản và giảm khói bụi.

Câu 5: Thả đường vào trong nước thì đường tan và nước có vị ngọt.

Đây là hiện tượng vật lý gì?

Nếu tăng nhiệt nhiệt độ của nước thì hiện tượng trên xảy ra nhanh lên hay chậm đi? Hãy giải thích tại sao?

ĐÁP ÁN

Hiện tượng khuếch tán

Tăng nhiệt độ của nước thì hiện tượng khuếch tán diễn ra nhanh hơn.

- Vì khi nhiệt độ càng cao, các phân tử đường và phân tử nước chuyển động càng nhanh → khuếch tán nhanh hơn.


Giáo Viên: Phù Thị Tiến

Đơn vị: Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến

Tác giả: Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến - Tổ Vật Lý

Bài 18: Các Chất Được Cấu Tạo Như Thế Nào
Bài 20: Nhiệt Năng