Sáng tác văn học đề tài lịch sử: Phải am hiểu sâu sắc văn hóa dân tộc

(VOH) Vừa qua, tại Hà Nội, Hội Nhà Văn Việt Nam đã tổ chức hội thảo “Sáng tác văn học về đề tài lịch sử” đã thu hút khá nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà lý luận phê bình tham gia. Các tác phẩm văn học về đề tài lịch sử hiện nay còn khá ít. Các nhà văn còn chưa mạnh dạn với mảng đề tài này. Lý do vì sao và cần những yếu tố nào để nhà văn có thể viết tốt được mảng đề tài lịch sử ? Phóng viên Đài có cuộc trao đổi với nhà văn Hoàng Quốc Hải - tác giả của nhiều tác phẩm viết về đề tài lịch sử - về sáng tác văn học đề tài lịch sử trong đó đáng chú ý là hai bộ "Tám triều vua Lý" và "Bão táp triều Trần".

- Thưa ông, hiện nay, còn ít nhà văn theo đuổi đề tài lịch sử trong sáng tác, theo nhà văn lí do tại sao ?

Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Bởi vì tư liệu lịch sử của ta còn lại quá ít, đặc biệt thời Lý Trần, thế kỉ XIV trở về trước, thế kỉ XV trở lại đây thì chúng ta có khá nhiều tư liệu. Tuy nhiên, bị vướng những rào cản. Thứ nhất, hầu hết các tác phẩm viết bằng lịch sử viết bằng chữ Hán. Sau này, Viện Viễn Đông Bát Cổ có dịch ra thì phần lớn là người Pháp, thông qua tiếng Pháp là nhiều. Do đó cửa khẩu muốn vượt qua được là phải biết một chút về ngôn ngữ thì mới xông vào đó và tìm ra được. Ngoài ra, bản thân mỗi người phải trang bị cho mình nền văn hóa dân tộc. Dân tộc chúng ta có nền văn hóa đa dạng. Nếu các nhà văn tiểu thuyết lịch sử không am hiểu về văn hóa dân tộc mình thì rất khó tải được văn hóa đó vào trong tác phẩm. Mà trong tác phẩm vắng bóng nền văn hóa dân tộc mình thì nó không có linh hồn.

- Theo nhà văn thì người viết tiểu thuyết lịch sử, nhất là những người viết trẻ, cần những yếu tố gì để có thể viết tốt các tác phẩm về đề tài lịch sử ?

Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Trước hết, người viết phải biết mình viết cái gì và phục vụ ai. Đối tượng cao nhất là dân tộc và đối tượng phục vụ rộng rãi nhất là công chúng. Thế nhưng muốn viết được thì người viết phải am hiểu rất sâu sắc về văn hóa dân tộc mình và phải giải mã được những điểm khuất lấp và mờ trong chính sử. Chỗ ấy cần có ánh sáng của nhà văn rọi tới. Nhà văn không phải là người lệ thuộc vào chính sử. Nhà văn không hoàn toàn lệ thuộc chính sử nhưng cũng không hoàn toàn thoát li chính sử. Nhà văn có quyền hư cấu nhưng hư cấu phải đạt đến sự chân thật. Tác phẩm ấy chuyển tải nền văn hóa dân tộc mình thông qua sự kiện lịch sử và nhân vật lịch sử. Có như thế nó mới đạt được sự hấp dẫn.


Nhà văn Hoàng Quốc Hải. Ảnh: anninhthudo

- Người đọc cũng là người đồng sáng tạo với nhà văn. Nhà văn nhận xét như thế nào về người đọc hiện nay, nhất là độc giả trẻ ?

Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Trình độ học thức của người đọc hiện nay được nâng lên khá nhiều. Có nhiều người đọc thì trình độ học thức của người đọc và người viết không chênh nhau là mấy. Duy có 1 điều chuyên môn của chuyên ngành thì người viết đi sâu hơn người đọc. Do đó người đọc có quyền giám sát, đồng thời có quyền tán thưởng hay phê phán tác phẩm của người viết. Những thế kỉ trước, người viết thường là người thầy của người đọc, bây giờ người viết và người đọc là bạn đồng hành với nhau cùng khám phá lịch sử. Còn bạn đọc trẻ hiện nay thông minh nhưng có cái khiếm khuyết là phần lớn các bạn rất thiếu về kiến thức lịch sử, rất hẫng hụt kiến thức lịch sử. Do đó, tiếp nhận những kiến thức lịch sử khá hạn chế, do vậy các bạn ít đọc.

- Nhà văn vui lòng chia sẻ kinh nghiệm trong việc sáng tác tiểu thuyết lịch sử để người viết trẻ có thể viết tốt hơn.

Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Tôi nghĩ, các bạn trẻ muốn viết tốt thì trước hết phải có lòng yêu lịch sử dân tộc mình. Khi có lòng yêu lịch sử dân tộc thì có thì giờ để lòng nghiên cứu chính sử. Trên cơ sở nghiên cứu chính sử và đọc những gì lớp trước đã viết để xem ai viết được ai viết chưa được để từ đó mình rút kinh nghiệm. Nhưng mà trước hết phải rèn luyện cho mình cái tâm yêu lịch sử dân tộc mình, trang bị kiến thức văn hóa dân tộc, trong đó kiến thức lịch sử, kiến thức triết học, kiến thức văn hóa dân gian. Những kiến thức đó sẽ là cái vốn để chúng ta đi vào khám phá lịch sử, nhất là các bạn trẻ muốn đi vào tiểu thuyết lịch sử. Tôi nghĩ là việc này vô cùng khó với những người có chí hướng đi vào nhưng không khó với những người quyết tâm đi vào công việc này.

- Cám ơn nhà văn.