Cây bao báp được biết đến là một loại thực vật đặc biệt trên thế giới và từng được xuất hiện trong chuyện Hoàng tử bé của Antoine de Saint-Exupéry. Loại cây này có nguồn gốc lâu đời từ châu Phi và đây cũng là loại cây quốc gia của Madagascar. Cây bao báp nổi tiếng độc nhất vô nhị với hình dáng và công dụng đặc biệt. Vậy các bạn hãy cùng VOH tìm hiểu về loài cây thú vị này dưới bài viết dưới đây nhé.
Cây quốc gia của Madagascar
Cây bao báp thuộc họ cây nào, thường xuất hiện ở đâu, có bao nhiêu loại?
Cây bao báp là loài cây họ Gạo Đây là loại cây thân gỗ rất đặc biệt. Thân cây to, cao từ 5 đến 30m và đường kính có thể lên đến 50m. Cây có thể sống trong các loại điều kiện khí hậu khác nhau đặc biệt là những nơi khí hậu khô cằn và khắc nghiệt. Bởi vì thân cây bao báp có thể dự trữ 120.000 lít nước. Vì vậy thân cây này lại phình to ra khác thường.
Cây chủ yếu được trồng ở châu Phi và một số nơi trên thế giới như Australia, Nigeria, Pháp. Ở Việt Nam, cây bao báp đầu tiên xuất hiện tại Hà Tiên (Kiên Giang) cách đây hơn 100 năm. Sau đó, tiếp tục được trồng tại Huế do kĩ sư nông nghiệp mang về từ Pháp từ năm 1950. Ngày nay, cây bao báp được trồng ở một số tỉnh thành Việt Nam như Hà Nội, Sài Gòn.
Cây bao báp ở Tây Úc
Cây bao báp 8 loài chính được phân bố chính ở 3 nơi: 6 loại ở Madagascar, 1 loài ở thảo nguyên Đông Phi và 1 loại Australia.
- Adansonia digitata: Còn được gọi là cây bao báp châu Phi. Loại cây bao báp này được biết đến vào năm 1753 ở khu vực Đông Bắc, Trung và miền Nam châu Phi. Cây bao báp châu Phi cao trung bình 25m và được ví như cái lọ chai bởi khả năng chứa nước trong mô mềm. Cây thường ra hoa vào mùa xuân và hoa có màu trắng.
- Adansonia grandidieri: Đây là giống cây bao báp nổi tiếng nhất và lâu đời nhất trong các loài có nguồn gốc từ Madagascar. Loài này được trồng phổ biến ở Huế (Việt Nam) cách đây hơn 60 năm.
- Adansonia gregorii: Loài cây bao báp được trồng chủ yếu ở Kimberley, Tây Úc. Bởi loài cây này thích hợp trồng ở những nơi khô hạn như sa mạc Tanami. Nơi này được coi là một trong những nơi nóng và khô nhất nước Úc.
- Adansonia madagascariensis: Đây là một cây rụng lá với tán lá thưa, không đều và thân cao 10 - 30 mét. Các lỗ sưng có thể có dạng chai đến hình trụ, hoặc thon, nó thường không được cho đến khi rất gần đỉnh. Loài này đang nằm trong danh sách đỏ các loài bị đe dọa của IUCN (2011)
- Adansonia perrieri: Nằm ở phía bắc Madagascar và bị xáo trộn bởi khai thác củi và gỗ. Thân cây có thể cao tới 30 mét. Các lỗ lớn, nhiều hay ít hình trụ có thể có đường kính 3 mét, nó chỉ tạo thành các nhánh như vương miện.
- Adansonia rubrostipa: Loài cây này có thể cao từ 5 - 20 mét. Hố sưng có đường kính lên tới 2 mét, nó có thể hình trụ, hình chai hoặc, hiếm khi, thon nhọn. Sự phân bố rộng rãi của loài này đảm bảo rằng nó được bảo tồn an toàn, mặc dù một số quần thể bị đe dọa phá hủy để sản xuất than.
- Adansonia suarezensis: Loài này nó có thể cao tới 25 mét. Các lỗ hình trụ có thể có đường kính 2 mét. Những khu rừng rụng lá nơi tìm thấy loài này đang bị tàn phá bởi nạn khai thác than và gỗ. Do đó, loài này có khả năng bị tuyệt chủng về mặt sinh thái (tức là không thể tái sinh tại chỗ). Rất may một tiểu quần thể mới gần đây được đang tái sinh một cách lành mạnh ở khu rằng Matorry, phía nam Madagascar.
- Adansonia za: Loài này cao 30 mét nhưng đôi khi thấp còi và cao không quá 5 mét. Loài này đã được đề xuất như là một cây trồng thương mại có thể. Và sự phong phú và phạm vi rộng của loài này đảm bảo rằng nó tương đối an toàn.
Hình dáng cây bao báp như thế nào?
Baobabs là những cây rụng lá có chiều cao từ 5 đến 20 mét. Nó có thể phát triển đến kích thước khổng lồ và giám định niên đại carbon cho thấy chúng có thể sống đến 3.000 tuổi. Một cây Baobab rỗng cổ ở Zimbabwe lớn đến mức có tới 40 người có thể trú ẩn bên trong thân cây. Baobabs khác nhau đã được sử dụng như một cửa hàng, nhà tù, nhà ở, kho lưu trữ và nhà chờ xe buýt.
Thân cây nhẵn và sáng bóng, hoàn toàn không giống vỏ cây khác, và nó có màu xám hồng hoặc đôi khi có màu đồng. Khi trơ trụi lá, những nhánh lan rộng của Baobab trông giống như rễ cây bám vào không trung, giống như nó được trồng lộn ngược.
Một cây Baobab cũ có thể tạo ra hệ sinh thái của riêng nó, vì nó hỗ trợ cuộc sống của vô số sinh vật, từ những động vật có vú lớn nhất đến hàng ngàn sinh vật nhỏ bé đang lao vào và ra khỏi các kẽ hở. Chim làm tổ trong cành của nó; khỉ đầu chó ăn trái cây và dơi ăn trái cây uống mật hoa và thụ phấn cho hoa.
Cây bao báp là loại cây độc nhất vô nhị bởi thân hình đặc biệt
Cây bao báp dùng để làm gì?
Hạt cây bao báp với những lợi ích kỳ diệu
- Bổ sung giàu nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng: Đây là một nguồn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng. Ví dụ, bột giấy có nhiều vitamin C, chất chống oxy hóa và một số khoáng chất quan trọng như kali, magie, sắt và kẽm. Ngoài ra, lá rất giàu canxi và protein chất lượng cao có thể dễ dàng tiêu hóa. Hơn nữa, hạt và nhân của cây được nạp chất xơ, chất béo và vi chất dinh dưỡng như thiamine, canxi và sắt.
- Giúp giảm cân bằng cách thúc đẩy cảm giác no: Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng thêm baobab vào chế độ ăn uống của bạn có thể có lợi nếu bạn đang muốn giảm thêm vài cân. Nó có thể giúp kiềm chế cảm giác thèm ăn và thúc đẩy cảm giác no, giúp bạn ăn ít hơn và giảm cân.
- Giúp cân bằng lượng đường trong máu: Cây bao báp có thể giúp bạn kiểm soát lượng đường trong máu. Trên thực tế, bánh mì trắng được làm từ cây bao báp giúp làm giảm lượng tinh bột tiêu hóa nhanh và làm chậm sự gia tăng lượng đường trong máu trong cơ thể. Ngoài ra, làm giảm lượng insulin cần thiết để vận chuyển đường từ máu đến các mô để giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
- Hàm lượng chất chống oxy hóa và Polyphenol có thể làm giảm viêm: Cây được đóng gói với chất chống oxy hóa và polyphenol, là những hợp chất bảo vệ các tế bào của bạn khỏi tổn thương oxy hóa, giảm viêm trong cơ thể, giúp bảo vệ tim khỏi bị tổn thương.
- Hàm lượng chất xơ cao có thể thúc đẩy sức khỏe tiêu hóa: Đây là một nguồn chất xơ tốt và các phiên bản dạng bột có thể chứa tới 18% giá trị được đề nghị hàng ngày chỉ trong một muỗng canh (10 gram). Chất xơ cũng hoạt động như một prebiotic và nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong ruột của bạn, tối ưu hóa sức khỏe của hệ vi sinh vật đường ruột của bạn. Một nghiên cứu khác cho thấy việc tăng lượng chất xơ của bạn cũng có thể bảo vệ chống lại các tình trạng như loét đường ruột, bệnh viêm ruột và bệnh.
- Bổ sung bổ dưỡng cho chế độ ăn uống: Cây bao báp phát triển trên khắp Châu Phi, Madagascar, Úc. Tại đây có thể được ăn tươi hoặc được sử dụng để thêm hương vị và chất dinh dưỡng cho món tráng miệng, món hầm, súp hay sinh tố. Bạn cũng có thể thêm bột vào các món nướng hoặc rắc một chút lên sữa chua hoặc bột yến mạch để có một món ăn giàu chất chống oxy hóa.
Cây bao báp không chỉ đặc biệt bởi hình dáng đặc biệt và khả năng sống kì diệu ở những nơi khô hạn bậc nhất hành tinh. Loài cây này còn nổi tiếng bởi những công dụng mang lại cho đời sống con người. Để biết thêm thông tin về nhiều loại cây khác, mời các bạn đón đọc các số tiếp theo của VOH Online nhé.
Nguồn ảnh: Internet