* Trong những năm gần đây, công tác phòng chống ma túy ở nước ta nổi lên một vấn đề rất đáng lo ngại, đó là tình hình sử dụng, mua bán và vận chuyển ma túy tổng hợp liên tục gia tăng. Ông có nhận định thế nào về tình trạng này?
- Thiếu tướng Phan Anh Minh: Về ma túy tổng hợp thì rất đáng lo lắng. Cách đây 2 năm, khi Công an Thành phố cảnh báo lần đầu tiên, thì số lượng ma túy tổng hợp, số vụ vi phạm bị phát hiện mới chiếm một phần tư các vụ ma túy, nhưng đến nay số vụ việc có liên quan đến ma túy tổng hợp đã chiếm gần 40%. Đây là năm thứ 3, ở TPHCM, lượng tang vật là ma túy tổng hợp thu giữ cao hơn heroin, bắt đầu xuất hiện những băng nhóm quốc tế đưa cocain vào TPHCM nhưng chưa rõ mục đích để làm gì.
* Trong khi ma túy tổng hợp không ngừng gia tăng, thì công tác phòng chống ma túy tổng hợp cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Ông có thể cho biết những khó khăn gì mà chúng ta đang phải đối mặt trong phòng, chống ma túy tổng hợp?
- Thiếu tướng Phan Anh Minh: Có mấy bài toán mà chúng ta chưa giải được. Một là Bộ Y tế chưa đưa ra phác đồ cắt cơn điều trị nghiện ma túy tổng hợp, mà trung tâm cai nghiện của mình, tỷ lệ vi phạm, xét về số lượng số vụ là như vậy, nhưng mà người nghiện ma túy tổng hợp đưa vô bắt buộc chữa bệnh, chiếm chưa đến 1%, có nghĩa là chúng ta phát hiện ra người nghiện ma túy tổng hợp là rất kém. Bởi vì nghiện ma túy gốc opiates khi thiếu thuốc lên cơn có cơn vật vã đặc trưng, còn người nghiện ma túy tổng hợp chỉ có biểu hiện khi sử dụng ma túy, còn thiếu thuốc thì có thể đi ngủ, không có cơn vật vã như nghiện heroin, thuốc phiện, cho nên rất khó phát hiện. Và tuy học viên cai nghiện ma túy tổng hợp chiếm chưa đến 1% nhưng các trung tâm cai nghiện rất ngại tiếp nhận các học viên này, bởi đối tượng nghiện ma túy tổng hợp có thể gây nguy hiểm cho cán bộ, trung tâm, cho các học viên khác, thậm chí là có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng cho chính đối tượng.
* Ma túy nói chung va ma túy tổng hợp thường để lại những hệ lụy rất nặng nề cho xã hội, nhất là chúng có liên quan trực tiếp đến tội phạm hình sự. Ông có thể nói rõ hơn về những nguy cơ này?
- Thiếu tướng Phan Anh Minh: Nói về nguy hiểm về mặt hình sự thì ngoài nhu cầu có tiền bạc bằng hành vi phạm tội để thỏa mãn cơn nghiện của mình, thì còn có nguy hiểm khác hơn là nghiện ma túy gốc opiates là ảo giác. Đã từng xảy ra vụ án vô cớ xông vô chém sư trong chùa, sư bỏ chạy thì xông lên chém tượng, không biệt được cả tượng với người. Rồi có 2 vụ đâm trẻ em ở quận 5 và quận 1, vụ cắt cổ phụ huynh ở Bình Tân khi đang đứng đón con trước cổng trường, các vụ này hung thủ đều đang trong cơn nghiện ma túy tổng hợp. Công an cũng có nhiều vụ khổ lòng với các bị hại do kết quả giám định hung thủ bị loạn thần do lạm dụng ma túy tổng hợp, không đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự, do đó nên bị hại rất bức xúc. Rõ ràng là công cuộc phòng chống ma túy ở nước ta đang gặp phải rất nhiều khó khăn, trong khi đó, theo tuyên bố của cộng đồng ASEAN là đến năm 2015 không còn ma túy.
* Trước sự gia tăng và biến tướng khó lường của ma túy tổng hợp trong những năm gần đây, thì chúng ta có thể đạt được mục tiêu này không?
- Thiếu tướng Phan Anh Minh: Hiện nay, chúng ta đã thay đổi luật pháp theo hướng giảm và tiến tới thủ tục để tòa án quyết định, và cũng nhằm tiến tới theo yêu cầu của các tổ chức quốc tế là không bắt buộc chữa bệnh đối với người nghiện ma túy, và chúng ta phải sử dụng hình thức cai nghiện tại cộng đồng và điều trị thay thế bằng methanol, nhưng methanol chỉ điều trị nghiện các ma túy gốc opiates là heroin thuốc phiện, chứ không có tác dụng đối với ma túy tổng hợp, ngoài xu hướng ngày càng phổ biến thì thách thức về khả năng tự chiết xuất tự điều chế, và sản xuất ma túy tổng hợp trong nội địa là dần trở thành hiện thực, tức là lúc đó thì ma túy ngoài chuyện xu hướng, trong hóa dược thì mỗi năm có thể xuất hiện thêm một số loại ma túy tổng hợp nữa, đó là những bài toán đặt ra trong chiến lược chương trình quốc gia phòng, chống ma túy của Chính phủ, chúng ta phải chuẩn bị cho một chiến lược dài hơn nữa chứ không chỉ đến 2015.
* Xin cám ơn ông.
