Ngày 25/8, Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain đã qua đời ở tuổi 81 sau một thời gian dài chiến đấu với căn bệnh ung thư. Thông báo từ văn phòng của Thượng nghị sĩ John McCain cho biết: "Thượng nghị sĩ John Sidney McCain III qua đời vào lúc 16h 28 phút ngày 25/8 (tức 3 giờ ngày 26/8 giờ Hà Nội) bên cạnh người vợ Cindy và gia đình của họ".
Hôm 24/8, gia đình của Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain cho biết ông đã quyết định ngừng điều trị căn bệnh ung thư não. Ông McCain phải điều trị bệnh ung thư từ tháng Bảy năm ngoái và đã vắng mặt ở Washington kể từ tháng 12.
Trong cuộc đời hoạt động chính trị của mình, ông John McCain đã đóng góp không mệt mỏi trong Quốc hội Mỹ. Ông đã đại diện cho bang Arizona tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ trong vòng 35 năm qua.
Ông McCain từng ra tranh cử tổng thống năm 2000 và 2008. Vào năm 2008, ông trở thành ứng viên tổng thống đại diện cho đảng Cộng hòa nhưng sau đó thất bại trước ứng cử viên Barack Obama.
Trước thông tin Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain qua đời rạng sáng 26/8 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng giới chức Mỹ đã đồng loạt gửi lời chia buồn tới người thân và gia đình chính trị gia này.
Dòng tweet của Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Nguồn: Twitter)
Trong thông điệp đăng tải trên Twitter, Tổng thống Trump đã gửi "sự chia buồn và lòng tôn trọng sâu sắc nhất" tới gia đình của Thượng nghị sỹ John McCain.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tuyên bố nước Mỹ đã mất đi một nhân vật "luôn có những sáng kiến có ý nghĩa với đất nước."
Người đóng góp lớn cho quan hệ tốt đẹp Việt-Mỹ
Ông là một trong hai nhân vật có nhiều đóng góp trong việc kêu gọi và vận động Chính phủ Mỹ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Trước khi trở thành một Thượng nghị sỹ, ông McCain đã có nhiều năm làm việc trong quân đội Mỹ. Năm 1958, ông tốt nghiệp Học viện Hải quân Hoa Kỳ và sau đó 2 năm tốt nghiệp khóa đào tạo phi công, trở thành một phi công hải quân lái máy bay cường kích, chính thức phục vụ trên Hàng không mẫu hạm Forrestal. Ông là một người lính Mỹ đã trực tiếp tham gia vào cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Trong một phi vụ oanh tạc bầu trời Hà Nội ngày 26/10/1967, phi cơ của Thiếu tá Không quân lực lượng Hải quân Mỹ John McCain, 31 tuổi, đã bị bắn hạ ngày trên bầu trời Hà Nội. Bị bắt sống và 6 năm sau (1973), ông đã được phía Việt Nam trao trả tù binh cho Mỹ.
Từ Việt Nam trở về, John McCain tích cực tham gia chính trường, trở thành một trong những người đi đầu vận động bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ. Thượng nghị sỹ McCain từng nói ông luôn có tình cảm sâu sắc đối với Việt Nam và sẽ đóng góp làm sâu sắc mối quan hệ song phương ấy. Để tạo điều kiện tốt nhất cho tiến trình này, ông hối thúc hai bên khởi động các vấn đề nhân đạo như rà phá vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh, hỗ trợ những người bị khuyết tật do hậu quả chiến tranh, tẩy độc tại các khu vực bị nhiễm dioxin và thực thi pháp luật...
Cũng nhờ những nỗ lực và sự vận động hết mình của McCain, cùng với sự ủng hộ của Thượng nghị sỹ John Kerry (người từng phản đối cuộc chiến tranh Việt Nam trong những thập niên 60-70 của thế kỉ XX, và Tổng thống Bill Clinton (người có tầm nhìn chiến lược về Việt Nam), cả hai chính đảng chi phối chính trường Mỹ là Dân chủ và Cộng hòa đều đã dần ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
Kết quả là năm 1994, Thượng viện Mỹ thông qua giải pháp do John Kerry và John McCain bảo trợ, kêu gọi chấm dứt cấm vận kinh tế chống Việt Nam, dọn đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước một năm sau đó.
Thượng nghị sỹ Mỹ John McCain.
Sau đó, cả hai vị thượng nghị sỹ McCain và John Kerry đã nhiều lần sang Việt Nam để giải quyết vấn đề người Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam (POW/MIA). Ông John Kerry từng là Chủ tịch Ủy ban tìm kiếm người Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam của Thượng viện Hoa Kỳ.
Ngày nay, quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Mỹ đã có những bước tiến đáng kể trên tất cả các mặt, phù hợp với lợi ích của hai nước. Và trong những thành tựu mà hai nước có được thì John McCain chính là một trong những người góp phần quan trọng đặt nền móng cho mối quan hệ tốt đẹp ấy.
