Cuộc gặp này cũng diễn ra trong bối cảnh căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng leo thang vì các diễn biến mới trong cuộc chiến thương mại giữa hai siêu cường, mà mới nhất là động thái của Mỹ và các đồng minh "cấm cửa" Huawei - tập đoàn viễn thông lớn nhất Trung Quốc.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết Giám đốc An ninh Quốc gia Đài Loan David Lee đã gặp Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton. Theo đó, cuộc gặp diễn ra trong thời gian ông David Lee thăm Mỹ từ ngày 13 tới 21/5 vừa qua.
Hãng thông tấn Trung Ương Đài Loan (CNA) nói rằng cuộc gặp giữa các quan chức an ninh cấp cao Mỹ, Đài Loan nêu trên là lần đầu tiên kể từ khi hòn đảo này và Mỹ chấm dứt quan hệ ngoại giao cấp nhà nước chính thức vào năm 1979.
Cuộc gặp hiếm có này được Đài Loan coi là dấu hiệu ủng hộ từ chính quyền Donald Trump. Phía Trung Quốc đã phản ứng giận dữ và phản đối gay gắt cuộc họp này. Mâu thuẫn giữa Đài Bắc và Bắc Kinh trong những năm gần đây ngày càng leo thang và chính quyền Trung Quốc chưa bao giờ từ bỏ ý định sẽ thống nhất Đài Loan vào Đại Lục, kể cả phải sử dụng vũ lực.
“Trong chuyến công du này, cùng với các quan chức chính phủ Mỹ, ông David Lee đã gặp các đại diện của các đồng minh ngoại giao của chúng ta, tái khẳng định sự ủng hộ và cam kết vì một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và cởi mở,” Reuters dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Đài Loan.
Cờ Đài Loan trên tàu khu trục dẫn đường tên lửa Tso Ying (DDG-1803) trong cuộc tập trận gần Hoa Liên, Đài Loan ngày 22/05/2019 (Ảnh: Reuters)
Trung Quốc từ lâu đã gọi Đài Loan là vấn đề nhạy cảm và quan trọng nhất trong mối quan hệ với Mỹ. Trong khi, dù không có quan hệ ngoại giao chính thức, nhưng Washington là đồng minh lớn nhất và cũng là nguồn cung vũ khí chủ yếu của Đài Bắc.
Trong vài tháng qua, Mỹ đã tăng cường hoạt động tuần tra qua khu vực chiến lược là Eo biển Đài Loan bất chấp Trung Quốc phản đối. Đổi lại, Trung Quốc cũng tăng cường áp lực quân sự và ngoại giao để khẳng định chủ quyền của họ đối với Đài Loan. Chế độ Bắc Kinh thực hiện nhiều cuộc tập trận gần đảo Đài Loan và gia tăng ngoại giao với các đồng minh - vốn ít ỏi của Đài Bắc. Cho tới nay, Đài Loan chỉ còn lại 17 nước đặt quan hệ ngoại giao chính thức, phần nhiều trong số đó là các quốc gia nhỏ, kém phát triển ở Trung Mỹ và Thái Bình Dương.
Trước động thái cô lập Đài Loan của Trung Quốc, nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã tích cực thực hiện các hỗ trợ Đài Loan cả về ngoại giao, quân sự và pháp lý.
Đầu tháng 5 này, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua Dự luật Bảo đảm Đài Loan (Taiwan Assurance Act 2019). Dự luật khẳng định cam kết của Mỹ đối với Đài Loan trong vấn đề quốc phòng và ngoại giao.
Theo đó, dự luật yêu cầu Washington cần phải thường xuyên bán vũ khí cho Đài Loan, và ủng hộ nước này tham gia vào các tổ chức quốc tế. Chưa rõ thời điểm dự luật này được đưa ra bỏ phiếu ở Thượng Viện trước khi trở thành luật.
Bộ Quốc phòng Mỹ gần đây cũng cho biết Mỹ đã bán cho Đài Loan các loại vũ khí trị giá hơn 15 tỷ USD kể từ năm 2010 tới nay.
