1. Tìm hiểu về cây vòi voi
Cây vòi voi còn gọi là cẩu vĩ trùng, đại vĩ đạo, có tên khoa học là Heliotropium indicum, thuộc họ Vòi voi. Tên cây được đặt theo hình dạng dò hoa mọc ngồng lên như vòi con voi.
Vòi voi là loại cây thảo mọc hoang, sống lâu năm, cao khoảng 25 – 40cm. Thân cây khỏe, cứng, có nhiều lông nhám. Lá hình bầu dục dài, nhăn nheo, mép lá có răng cưa. Hoa màu tím trắng, không có cuống, mọc xếp nhau thành 2 hàng dài.
Cây vòi voi (Nguồn: Internet)
Có thể tìm thấy cây vòi voi ở khắp miền nhiệt đới châu Á. Tại Việt Nam, loại cây này mọc nhiều ở những bãi hoang, ruộng bỏ khoang, quanh làng. Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây, người ta thường hái về phơi khô hoặc dùng tươi.
2. Cây vòi voi có tác dụng gì?
Đã có rất nhiều tài liệu công bố về cây vòi voi. Trong cây vòi voi có chứa heliotrine là một ancaloit, pyrolizidin gây ung thư, nhưng trong cây cũng có chứa indixin N-oxyd, đây là một trong 6 chất được sàng lọc từ hàng ngàn loài cây thuốc khác nhau có tác dụng ức chế khối u.
Như vậy, trong cây vòi voi vừa có thành phần có tác dụng chữa bệnh nhưng đồng thời cũng có thành phần có tác dụng gây bệnh. Trong một số tài liệu, người ta khuyến nghị không dùng cây vòi voi để điều trị bệnh nhưng một số y văn khác, vòi voi đã được thử nghiệm trong việc chữa ung thư và cũng được nêu tên trong danh mục những cây thuốc có thể chữa ung thư.
Ngoài ra, tác dụng của cây vòi voi cũng được nhắc đến trong việc chữa một số bệnh lý thông dụng khác. Chẳng hạn như trong 2 năm 1961 – 1962, bệnh viện Hải Dương đã dùng cao rượu vòi voi điều trị cho 856 bệnh nhân bị bong gân, tụ huyết, bầm sưng do sang chấn, viêm, viêm tấy, áp-xe, chín mé, viêm hạch... và đã đi tới một số kết luận:
- Cao rượu vòi voi có tác dụng rất tốt trong việc điều trị các trường hợp bị viêm hay cương tụ huyết chưa làm mủ.
- Nếu đã có mủ rồi, cao rượu vòi voi không những có thể giúp làm tan mủ, không làm cho mủ không lan rộng hơn, mà còn làm bớt sưng tấy ở những vùng xung quanh có mủ.
- Sau khi trích mủ, dùng cao rượu vòi voi băng bó sẽ giúp vết thương nhanh lành và đỡ đau hơn là băng thường.
- Cao rượu vòi voi đắp lên chỗ sưng có tác dụng làm dịu cơn đau, dễ chịu, không nhức nhối như khi chưa đắp thuốc.
Trong dân gian vòi voi được dùng để chữa phong thấp sưng khớp, nhức mỏi... (Nguồn: Internet)
Trong dân gian, người ta thường dùng cây vòi voi để chữa phong thấp sưng khớp, lưng gối nhức mỏi, viêm họng, nhọt viêm tấy, mẩn ngứa. Cách dùng: Ngày dùng 15 – 40g dạng thuốc sắc (có thể kết hợp với các vị thuốc khác). Lưu ý, người già yếu, cơ thể suy nhược, tỳ vị hư hàn, tiêu chảy lâu ngày, tay chân lạnh thì không nên dùng.
Cây vòi voi cũng có thể dùng để đắp ngoài da không kể liều lượng. Để chữa đầu gối sưng đỏ, đau nhức, sốt nhẹ, đi lại khó khăn, chặt cây vòi voi tươi thành từng đoạn nhỏ, giã dập, sao với rượu hoặc giấm, sau đó gói vào vải và buộc vào chỗ sưng đau, thực hiện liên tục từ 5 – 7 ngày sẽ thấy thuyên giảm.
3. Cây vòi voi có thể chữa viêm da dị ứng không?
Theo sách Những Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, tác dụng chủ yếu của cây vòi voi là giúp chống viêm, giảm đau. Tuy nhiên, hiện nay các nhà khoa học đã phát hiện một số loài vòi voi như H.lariocarpum Fish et Mey chứa alcaloid có nhân pyrolizidin rất độc đối với gan và gây hủy hoại tổ chức gan, đau bụng tiêu chảy, xuất huyết lan tỏa và có thể gây ung thư.
Tính độc này thường không thể hiện ngay khi dùng, mà thường xuất hiện một cách âm ỉ, kéo dài, khó phát hiện. Vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo không nên dùng vòi voi làm thuốc.
Ngoài ra, Bộ Y tế cũng từng đưa ra khuyến cáo, người dân cần phải hết sức thận trọng trong việc dùng vòi voi để chữa bệnh dù chỉ là dùng ngoài da để đắp theo y học cổ truyền. Đặc biệt, trong các văn bản y khoa vẫn chưa từng nghe nhắc đến công dụng của cây vòi voi có thể chữa bệnh viêm da cơ địa như những thông tin lan truyền trên mạng.
