Trong chương trình Phòng mạch Fm, PGS.TS BS Nguyễn Thị Bay (Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM) đã có buổi chia sẻ với khán, thính giả về chủ đề những căn bệnh hô hấp dễ mắc phải trong mùa lạnh, qua đó khán thính giả sẽ hiểu rõ hơn cũng như chủ động phòng bệnh cho chính mình và gia đình.
1. Vì sao mùa lạnh dễ mắc bệnh đường hô hấp?
Bác sĩ Bay cho biết, thời tiết thay đổi bất thường, khí hậu lạnh rất dễ dẫn đến những căn bệnh về đường hô hấp. Nguyên nhân là do:
1.1 Nhiệt độ giữa ngày và đêm chênh lệch nhiều
Khi bước vào mùa Đông và nhất là thời điểm cận Tết, nhiệt độ ban ngày thường chênh lệch nhiều so với ban đêm. Ban ngày có thể ở mức trên 32 độ C nhưng khi đến 9 hay 10 giờ đêm thì nhiệt độ sẽ giảm xuống thấp, nếu thời tiết kèm theo mưa bão thì nhiệt độ sẽ càng xuống thấp và lạnh hơn. Chính sự chênh lệch này làm cho đường hô hấp của chúng ta bị khô lại. Khi khô lại như vậy, rất dễ bị các vi sinh vật bên ngoài môi trường tác động vào và gây bệnh.
1.2 Do chúng ta hạn chế ra ngoài
Thời tiết lạnh dễ mắc các bệnh đường hô hấp (Nguồn: Internet)
Vì thời tiết lạnh nên chúng ta thường có xu hướng ở nhà nhiều hơn và như vậy, khí cacbonic chúng ta thở ra cũng nhiều hơn. Đây cũng là yếu tố gây hại cho đường hô hấp trên.
1.3 Vi sinh vật sinh sôi và phát triển
Các vi sinh vật thường trú trong cơ thể chúng ta, khi thời tiết thay đổi, gặp điều kiện lạnh, niêm mạc đường hô hấp chúng ta bị khô lại sẽ góp phần làm cho vi sinh vật sinh sôi và phát triển.
Theo bác sĩ Bay, ai cũng dễ dàng mắc phải các bệnh hô hấp trong mùa lạnh, tuy nhiên, trẻ em (từ sơ sinh đến lứa tuổi học cấp 1) và người có tuổi là 2 nhóm đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Nguyên nhân là do cả 2 đối tượng này đều có sức đề kháng kém, khi thời tiết thay đổi đột ngột sẽ dễ dàng đưa đến những căn bệnh đường hô hấp hay các loại bệnh dị ứng như viêm mũi dị ứng, viêm họng, viêm xoang,…
2. Những bệnh dễ mắc phải trong mùa lạnh
Bác sĩ Bay cho biết, có nhiều căn bệnh dễ dàng mắc phải trong mùa lạnh, nhưng phổ biến nhất vẫn là những căn bệnh sau đây:
2.1 Viêm họng
Theo bác sĩ Bay, viêm họng là căn bệnh “không chừa 1 ai”, có thể gặp ở người già lớn tuổi, trẻ em và thậm chí là những người khỏe mạnh bình thường. Vì vậy, bất cứ ai cũng không nên xem thường căn bệnh này.
Biểu hiện của bệnh viêm họng thường là khàn giọng, đau rát họng, ho, khạc đàm, một số trường hợp có thể có sốt…
Nguyên nhân gây viêm họng chủ yếu do virus, nhưng cũng có thể do một số vi khuẩn khá độc hại gây ra. Chúng ta có thể dựa vào tính chất và màu sắc của đàm để nhận biết viêm họng do virus hay vi khuẩn.
- Viêm họng do virus hoặc do cảm lạnh: Đàm trong, loãng và dễ dàng khạc ra ngoài.
- Viêm họng do vi khuẩn: Đàm có màu trắng đục, vàng hoặc xanh. Bên cạnh đó, viêm họng do vi khuẩn thì tình trạng khàn giọng ngày càng nặng hơn, người bệnh mệt mỏi, có thể có sốt.
Khi bị viêm họng do virus thì chúng ta không cần dùng kháng sinh, chỉ cần uống đủ nước, uống các loại vitamin hoặc ăn nhiều trái cây giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng, nếu có sốt thì có thể sử dụng thêm paracetamol. Nếu bị viêm họng do vi khuẩn thì mới dùng kháng sinh điều trị, khi đó chúng ta nên đến gặp thầy thuốc để thăm khám và được chỉ định đúng loại kháng sinh.
2.2 Viêm xoang
Viêm xoang có thể xuất hiện ở bất cứ mùa nào trong năm, nhưng mùa lạnh là điều kiện thuận lợi nhất để bệnh hình thành. Với những cơ địa dị ứng, nếu không có biện pháp dự phòng, khi mùa lạnh đến nó sẽ ảnh hưởng tăng xuất tiết, vi sinh vật sinh sôi kết hợp với thời tiết lạnh sẽ làm cho niêm mạc mũi xoang khô lại và từ đó gây ra các bệnh ở mũi xoang.
Mùa lạnh viêm xoang dễ hình thành cũng như rất dễ tái phát (Nguồn: Internet)
Các loại viêm xoang như viêm xoang trán, viêm xoang bướm, viêm xoang sàng,…đều có thể gặp trong mùa lạnh. Người bị viêm xoang thường có triệu chứng là nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi,…nếu viêm xoang sàng và xoang trán thì có thể kèm theo nhức đầu, cơn đau có thể lan đến vùng chẩm, rồi lan xuống cổ vai gáy,…những triệu chứng này sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, công việc và giấc ngủ của người bệnh.
Cách phòng tránh viêm mũi xoang chủ yếu là giữ ấm cơ thể, uống nước ấm mỗi ngày, tăng cường sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi lúc sáng thức dậy và tối trước khi ngủ.
2.3 Hen phế quản
Có rất nhiều yếu tố thuận lợi dẫn đến bệnh hen như do cơ địa bên trong hoặc do các yếu tố bên ngoài. Nếu đã tiềm ẩn bệnh hen trước đó thì trong mùa lạnh chúng ta cần phải quan tâm đến việc phòng tránh nhiều hơn. Bởi vì cái lạnh sẽ làm co thắt phế quản, ảnh hưởng đến sự thông khí, làm ứ lại khí cacbonic trong buồng phổi và từ đó dẫn đến cơn khó thở.
Vào mùa lạnh, cơn hen sẽ xuất hiện thường xuyên do đó những người đã mắc bệnh hen từ trước thì phải chú ý giữ ấm cơ thể, không hút thuốc lá hoặc tránh xa khói thuốc lá, giữ ấm không khí trong nhà, luôn dự trữ khí dung trong nhà để đề phòng cơn hen gây khó thở…
2.4 Viêm da dị ứng
Bác sĩ Bay cho biết, các bệnh viêm da hay các bệnh lý có phản ứng dị ứng với lạnh của da cũng thường xuất hiện khi thời tiết thay đổi, nhất là trời lạnh. Trong thời điểm này, với những người có cơ địa dị ứng rất dễ bị nổi mề đay khi tiếp xúc với nước lạnh, hay thậm chí trên da tự nhiên có cái gì đó vướng vào, chúng ta cào nhẹ lên da cũng dễ để lại vết xước đỏ và sau đó gây ngứa. Hoặc một số trường hợp có thể bị khô da, da tróc vảy, bong lên,…khi thời tiết thay đổi.
Như vậy, có nhiều loại bệnh chúng ta dễ mắc phải trong mùa lạnh. Do đó, hãy chú ý giữ gìn sức khỏe, đặc biệt là tăng cường sức đề kháng, giữ ấm cơ thể đúng cách,…để chúng ta phòng bệnh một cách có hiệu quả hơn.
Bạn có thể nghe lại bác sĩ Nguyễn Thị Bay tư vấn trực tiếp tại audio bên dưới:
