Hiện nay có khá nhiều người sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp sau những cuộc ‘yêu’ không bảo vệ. Ngoài ra, thuốc còn được chỉ định dùng cho những người phụ nữ quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, tính sai ngày an toàn, vòng tránh thai bị tuột, bao cao su bị rách, thủng,... chưa muốn có thai hoặc bị cưỡng hiếp...
Tuy nhiên, đã là thuốc thì sẽ như con dao hai lưỡi, có tác dụng chính và đương nhiên cũng sẽ có những tác dụng phụ kèm theo.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp gồm những loại nào?
Trên thị trường hiện nay, thuốc tránh thai có khá nhiều tên biệt dược như: levonelle-2, norievo, plan B, postinor, postinor-2, microlut, norgeston, microval, ovrrette... Tuy nhiên, nếu muốn phân loại thuốc tránh thai khẩn cấp thì sẽ gồm các loại sau: Thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin, thuốc chỉ chứa progestin có chứa chất levonorgestrel và thuốc chứa antiprogestin.
Thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp ngừa thai an toàn khi có quan hệ không được bảo vệ (Nguồn: Internet)
Trong đó:
- Thuốc antiprogestin có sẵn dưới dạng thuốc tránh thai chuyên dụng (được đóng gói riêng để sử dụng). Loại thuốc này cần phải được kê đơn trước khi sử dụng.
- Thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin không còn có sẵn như thuốc tránh thai khẩn cấp chuyên dụng, nhưng một số loại thuốc tránh thai kết hợp thường xuyên có thể được sử dụng làm thuốc tránh thai khẩn cấp.
- Riêng thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có progestin chứa thành levonorgestrel thì được bào chế dưới dạng một viên (uống 1 viên duy nhất trong 72 giờ sau quan hệ) hoặc một liều 2 viên uống cách nhau 12 giờ, hiệu quả lên đến 72 giờ sau khi giao hợp. Đây cũng là loại thuốc tránh thai phổ biến nhất được nhiều người sử dụng.
Thuốc ngừa thai khẩn cấp được coi là phổ biến và cũng an toàn nếu sử dụng đúng theo hướng dẫn trên sản phẩm hoặc từ bác sĩ.
2. Tác dụng của thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp thường có các tác dụng như:
- Ức chế buồng trứng rụng trứng: Thuốc tránh thai có chứa hormone sinh dục từ bên ngoài đưa vào cơ thể sẽ ức chế cơ thể tiết ra ovestin, từ đó ức chế sự điều tiết ra FSH và metakentrin, ức chế buồng trứng rụng trứng giúp ngừa thai hiệu quả.
- Làm thay đổi hình thái màng trong tử cung: Thuốc chứa progestin và estrogen từ bên ngoài đưa vào không có tính quy luật giống progestin và estrogen được cơ thể sản xuất trong thời kỳ kinh nguyệt bình thời, nên khiến cho màng tử cung phát dục không tốt, không cho trứng làm tổ trong tử cung, từ đó giúp tránh thai.
- Làm biến đổi niêm dịch ở cổ tử cung: Thuốc chứa progestin có khả năng làm dịch nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc dính, không cho tinh trùng đi qua để gặp trứng, từ đó có tác dụng tránh thai.
3. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Nếu dùng thuốc tránh thai khẩn cấp theo đúng hướng dẫn sử dụng, hiệu quả tránh thai sẽ lên đến hơn 90%.
Thuốc tránh thai khẩn cấp cần uống sau khi có quan hệ càng sớm càng tốt (Nguồn: Internet)
- Thuốc tránh thai khẩn cấp 72 giờ, nếu sử dụng loại 1 viên (chứa levonorgestrel 1.5mg), bạn sẽ uống trong vòng 72 giờ sau khi có quan hệ, uống càng sớm hiệu quả càng cao. Nếu sử dụng loại 2 viên (chứa levonorgestrel 0.75mg), viên đầu tiên sẽ uống trong vòng 72 giờ sau khi có quan hệ, viên thứ 2 uống sau viên thứ nhất 12 tiếng.
- Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 120 giờ, bạn sẽ uống thuốc tránh thai trong vòng 120 giờ sau khi có quan hệ. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, bạn nên uống càng gần thời điểm ‘yêu’ càng tốt. Tác dụng của loại thuốc ngừa thai này có thể kéo dài trong vòng 5 ngày.
- Ngoài ra, còn có một loại thuốc tránh thai loại 36 giờ, loại thuốc này cần được uống trong vòng 36 giờ sau khi có 'quan hệ vợ chồng'.
4. Biểu hiện thường gặp sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp
Vì thuốc tránh thai khẩn cấp có tác động tới hormone nên sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Cụ thể là:
- Trên hệ tiêu hóa: Khoảng 50% phụ nữ sau khi sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp có biểu hiện buồn nôn và nôn. Một số khác có hiện tượng đau bụng, đầy hơi.
- Trên hệ thần kinh: Gây ra tình trạng nhức đầu, chóng mặt, loạn thị.
- Tuyến vú: Có thể dẫn đến căng ngực, đau ngực do thuốc giữ nước dưới tác dụng của hormone nữ.
- Ra máu âm đạo: Một số ít phụ nữ sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp bị chảy máu âm đạo ngoài kỳ kinh nguyệt.
- Tác dụng phụ không mong muốn khác có thể gặp phải là uống thuốc tránh thai bị rong kinh, rối loạn kinh nguyệt, thay đổi về lượng khí hư, thay đổi tâm trạng, không ham muốn “chuyện chăn gối” do lạm dụng thuốc...
Những tác dụng phụ trên thường chỉ xảy ra trong thời gian ngắn và không gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe phụ nữ. Tuy nhiên cần lưu ý, vì liều lượng thuốc tránh thai khẩn cấp cao gấp 4 lần so với thuốc tránh thai hằng ngày nên chỉ dùng cho người khỏe mạnh và không sử dụng quá 2 lần/tháng. Việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra nhiều tác dụng phụ và biến chứng nguy hiểm như teo niêm mạc tử cung, ảnh hưởng lâu dài tới khả năng sinh sản của phụ nữ.
5. Những lưu ý cần nhớ khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp, bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
- Thuốc tránh thai khẩn cấp cần uống sau khi “quan hệ vợ chồng” không an toàn càng sớm càng tốt.
- Thuốc không nên sử dụng thường xuyên. Khuyến cáo của các chuyên gia, không nên uống quá 2 lần/ tháng.
- Nếu sau khi uống bị nôn thì phải uống bù ngay. Nếu sau 2 giờ mới nôn thì không cần uống bù. Với loại thuốc 2 viên phải uống đủ 2 viên mới có tác dụng.
- Tất cả các loại thuốc ngừa thai khẩn cấp đều không có tác dụng tránh thai 100% và cũng không thể ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Nhìn chung, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể giúp bạn ngừa thai sau khi có quan hệ không an toàn, tuy nhiên tuyệt đối không nên lạm dụng loại thuốc này vì nó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này.
