Hiện nay có rất nhiều các phương pháp ngừa thai như: ngừa thai nội tiết (thuốc tránh thai, miếng dán tránh thai,...); ngừa thai tự nhiên (tính theo vòng kinh, cho con bú,...); ngừa thai bằng bao cao su, đặt vòng, triệt sản,...và hầu như phần lớn phụ nữ đều sẽ áp dụng một trong những phương pháp này để tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, một bộ phận không nhỏ các chị em lại chưa hiểu đúng về những phương pháp ngừa thai, từ đó dẫn đến trường hợp “vỡ kế hoạch”.
Ưu nhược điểm các phương pháp tránh thai bằng nội tiết
Theo BS CKII Võ Thị Thanh Hà (Giám đốc BV Phụ sản Tiền Giang), uống thuốc ngừa thai là một phương pháp tránh thai hiện đại. Ngừa thai bằng nội tiết có rất nhiều dạng như: thuốc ngừa thai hàng ngày, thuốc tránh thai khẩn cấp, tiêm thuốc tránh thai hoặc dùng que cấy tránh thai.
Tuy nhiên, mỗi phương pháp tránh thai đều cần phải sử dụng đúng cách để mang đến hiệu quả ngừa thai tốt nhất. Việc dùng sai cách, dư liều hoặc thiếu liều sẽ làm giảm tác dụng của thuốc và điều đó có thể dẫn đến mang thai ngoài ý muốn.
Dưới đây là những ưu - nhược điểm các phương pháp ngừa thai bằng nội tiết được nhiều chị em lựa chọn:
-
Thuốc tránh thai hàng ngày
Thuốc tránh thai hằng ngày được chia làm 2 loại: vỉ 21 viên và vỉ 28 viên, dùng trong 1 tháng. Vỉ 21 viên sẽ chứa 21 viên tránh thai. Vỉ 28 viên sẽ chứa 21 viên tránh thai và 7 viên thuốc giả dược (thuốc sắt).
Cách uống 2 loại thuốc ngừa thai này tương đối giống nhau, tức là sẽ uống viên thuốc ngừa thai đầu tiên vào ngày thứ 5 của chu kỳ kinh nguyệt và uống liên tục mỗi ngày vào một giờ cố định. Với vỉ 21 viên sau khi uống xong bạn sẽ ngưng để chờ tới kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Vỉ 28 viên, uống hết 21 viên, sẽ uống tiếp tục 7 viên thuốc sắt.
Thuốc tránh thai hàng ngày là biện pháp ngừa thai được nhiều chị em lựa chọn (Nguồn: Internet)
Tuy nhiên, nhiều chị em khi uống thuốc tránh thai hàng ngày lại gặp phải 1 tình trạng đó là quên uống thuốc tránh thai nhưng lại không uống bù lại vào ngày hôm sau. Theo bác sĩ Thanh Hà, nguyên tắc của thuốc ngừa thai hàng ngày là nếu bạn quên uống 1 viên, hôm sau phải uống bù 2 viên và không được quên quá 3 lần.
Việc quên uống thuốc tránh thai từ 3 lần trở lên, bạn phải sử dụng thêm 1 biện pháp ngừa thai khác để tránh mang thai ngoài ý muốn. Do lúc này, trứng đã không còn bị ức chế và có thể rụng bình thường.
Ngoài ra, nhiều chị em thường mắc phải một sai lầm là dùng thuốc ngừa thai liên tục (hết vỉ này liền uống tiếp vỉ khác). Tuy nhiên, theo khuyến cáo phụ nữ sau khi uống hết một vỉ thuốc ngừa thai nên ngưng lại ngay tại thời điểm có kinh để kinh nguyệt không bị ức chế. Sau đó, đến ngày thứ 5 của chu kỳ kinh nguyệt tiếp mới uống vỉ tiếp theo.
-
Thuốc ngừa thai khẩn cấp
Thuốc ngừa thai khẩn cấp cũng là loại thuốc ngừa thai nội tiết, tuy nhiên loại thuốc này chỉ được khuyến cáo dùng trong những trường hợp khẩn cấp.
Có khá nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp nhưng sử dụng nhiều nhất gồm 2 loại: 1 loại có 1 viên duy nhất, uống trong vòng 72 giờ sau khi có quan hệ tình dục; một loại có 2 viên, uống viên thứ nhất trong vòng 72 giờ khi có quan hệ, viên thứ 2 uống sau viên thứ nhất 12 tiếng. Với loại 2 viên cần uống đủ liều lượng và đúng thời gian để đảm bảo hiệu quả ngừa thai.
Thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ mất tác dụng nếu bạn uống sau 72 giờ khi có “quan hệ vợ chồng”.
-
Tiêm thuốc ngừa thai
Đối với những phụ nữ bận rộn hoặc hay quên thì có thể thực hiện tiêm thuốc ngừa thai, thuốc tiêm thường được sử dụng hiện nay là depo provera, với thời gian sử dụng khoảng 3 tháng.
Tuy nhiên, phương pháp này có một nhược điểm là sẽ gây rong kinh. Đặc biệt, những phụ nữ không bị rong kinh sẽ gặp tình trạng mất kinh (suốt 3 tháng sử dụng thuốc sẽ không có kinh).
-
Que cấy tránh thai
Một phương pháp ngừa thai bằng nội tiết khác cũng được áp dụng nhiều hiện nay là que cấy tránh thai. Khi que cấy được cấy vào da (mặt dưới cánh tay) sẽ tiết ra chất progesterone và estrogen để người phụ nữ không thể rụng trứng.
Que cấy tránh thai có thể gây ra một số tác dụng phụ (Nguồn: Internet)
Tuy nhiên, phương pháp này cũng có mặt hạn chế đó là với những người phụ nữ không dung nạp thuốc sẽ xuất hiện tác dụng phụ là rong kinh hoặc mất kinh trong thời gian sử dụng que cấy. Ngoài ra, khi que cấy được lấy ra sẽ để lại một vết sẹo nhỏ ở cánh tay hoặc sau khi cấy 1 thời gian que cấy sẽ lộ lên ở bên dưới cánh tay.
Những hiểu lầm khi sử dụng thuốc ngừa thai nhiều người thường gặp
- Uống thuốc ngừa thai gây ung thư vú?
Bác sĩ Thanh Hà cho biết, hiện nay chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh việc sử dụng thuốc ngừa thai nội tiết sẽ dẫn đến ung thư vú. Tuy nhiên, phụ nữ trên 35 tuổi vẫn nên hạn chế uống thuốc ngừa thai vì nó có thể gây ảnh hưởng đến tim mạch, huyết áp.
Bên cạnh đó, chị em phụ nữ cũng không nên sử dụng thuốc ngừa thai trong một thời gian quá dài (nhiều năm), tốt nhất là chỉ nên sử dụng từ 6 tháng đến 1 năm, sau đó đổi sang áp dụng thêm 1 biến pháp khác để giúp nội tiết của cơ thể được ổn định và tốt hơn.
- Thuốc ngừa thai gây tăng cân?
Theo bác sĩ Thanh Hà, phụ nữ uống thuốc ngừa thai có thể bị tăng cân. Nguyên nhân là do chất estrogen và progesterone trong các loại thuốc ngừa thai đều có tác dụng giữ nước.
Ngoài ra, thuốc ngừa thai còn có tác dụng làm thay đổi sắc tố da, do đó nếu dùng thuốc tiết quá lâu, phụ nữ sẽ bị nám da, căng ngực. Mặc dù vậy, thuốc ngừa thai vẫn đảm bảo an toàn sức khỏe nếu chị em tuân thủ các quy định khi sử dụng.
- Uống thuốc ngừa thai khó có con?
Nhiều người cho rằng uống thuốc ngừa thai sẽ khó có thể mang thai trở lại. Tuy nhiên, bác sĩ Thanh Hà cho biết, thuốc ngừa thai chỉ có tác dụng ức chế trứng rụng, vì thế, nếu muốn mang thai trở lại chị em chỉ cần ngưng thuốc khoảng 2 tháng là buồng trứng sẽ hoạt động và có hiện tượng rụng trứng.
Theo bác sĩ Thanh Hà, khó có thai sau khi sử dụng thuốc ngừa thai có thể xuất phát từ nhiều lý do, chẳng hạn như: lớn tuổi, chất lượng trứng giảm, hoặc do viêm nhiễm,...
Ưu – nhược điểm các phương pháp ngừa thai tự nhiên
-
Ngừa thai bằng cách cho con bú
Nhiều phụ nữ cho rằng, trong thời gian cho con bú sẽ không thể mang thai nên không áp dụng biện pháp ngừa thai khi “quan hệ vợ chồng”. Tuy nhiên, chu kỳ kinh hoặc thời gian rụng trứng của người phụ nữ có thể sẽ rụng sớm hơn hoặc muộn hơn nếu có những sự thay đổi về địa lý, di chuyển hoặc thay đổi về cảm xúc, tình cảm... Do đó, ngừa thai bằng cách cho con bú không được xem là phương pháp an toàn.
Cho con bú không phải là biện pháp ngừa thai an toàn (Nguồn: Internet)
Bác sĩ Thanh Hà cho biết, trường hợp phụ nữ đang cho con bú 100% bằng sữa mẹ và cho con bú thường xuyên mới không có hiện tượng rụng trứng. Nếu trẻ đã chuyển sang giai đoạn ăn dặm hoặc không bú sữa mẹ hoàn toàn thì trứng của người phụ nữ vẫn phát triển, rụng và bạn vẫn có thể mang thai.
Như vậy, phụ nữ cần lưu ý những trường hợp có thể có thai trong giai đoạn cho con bú là:
- Con bú sữa mẹ không hoàn toàn.
- Cho con bú nhưng đã có kinh nguyệt.
- Con cho bú không hoàn toàn, không có kinh vẫn có thể mang thai.
-
Phương pháp tính theo vòng kinh
Tính theo chu kỳ kinh nguyệt cũng là một phương pháp ngừa thai tự nhiên được nhiều chị em áp dụng. Tuy nhiên, trên thực tế phương pháp này chỉ nên áp dụng với những phụ nữ có kinh nguyệt đều đặn và “chuyện chăn gối” ổn định.
Nguyên nhân là do cơ chế rụng trứng ở người phụ nữ có thể thay đổi nếu tâm sinh lý phụ nữ thay đổi, do đó trứng của bạn có thể rụng sớm hoặc trễ hơn một vài ngày và đều này có thể dẫn đến “vỡ kế hoạch” nếu thời điểm đó bạn có quan hệ tình dục.
Ưu – nhược điểm phương pháp triệt sản
Triệt sản là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn và phương pháp thường được áp dụng với những trường hợp nam hoặc nữ giới không muốn tiếp tục sinh con.
Thông thường, buồng trứng của người phụ nữ sẽ tiết ra progesterone và estrogen để giúp cho trứng rụng và giúp cho người phụ nữ có đặc tính sinh dục nữ. Tương tự, ở nam giới, tinh hoàn sẽ tiết ra là nội tiết testosterone để quy định đặc tính sinh dục nam và sản xuất tinh trùng.
Khi áp dụng phương pháp triệt sản, bác sĩ sẽ thắt đường dẫn trứng và tinh trùng gặp nhau. Cụ thể với nữ giới sẽ được thắt ống dẫn trứng và với nam giới là thắt ống dẫn tinh. Tuy nhiên, phương pháp này được khuyến cáo chỉ nên áp dụng khi bạn đã áp dụng tất cả những phương pháp khác nhưng không thành công. Bởi vì quá trình tiểu phẫu có thể dẫn đến những sang chấn cho cả nam giới và nữ giới.
Bạn có thể nghe lại phần tư vấn của bác sĩ từ audio dưới đây:
