Dưới cách nhìn của y học phương Đông, chứng mất ngủ hoặc khó ngủ gây ra bởi có sự rối loạn ở 3 tạng: Tâm, Can, Thận mà thành. Tùy vào các thể bệnh mà có triệu chứng và bài thuốc điều trị khác nhau, cơ bản vẫn dựa trên tác dụng dược lý từ cây mắc cỡ - theo tư vấn từ lương y Nguyễn Công Đức, nguyên giảng viên Đại học Y dược TPHCM.
- Thể mất ngủ do chứng Can hỏa vượng:
* Triệu chứng: Nhức đầu, mất ngủ, mặt đỏ, táo bón, nước tiểu đỏ, lưỡi vàng chót lưỡi đỏ.
* Phương cách điều trị: Bình can - giáng hỏa - an thần - nhuận trường.
* Bài thuốc:
Đậu đen - 40gr;
Cây mắc cỡ (còn có tên là trinh nữ, cỏ thẹn) 20g - lưu ý: chỉ dùng cây tím, thân suông - không dùng cây trắng, thân có gai;
Nhân trần (loại có xuất xứ từ Tây Ninh) - 40gr;
Lá vông nem - 20gr;
Lá Muồng trâu - 10gr.
Tất cả nấu với 4 chén nước (800ml) sắc còn 1 chén rưỡi. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần nửa chén (100ml).
- Thể Tâm - Thận bất giao (Thận âm hư): Thận thủy suy kém, tâm hỏa vượng
* Triệu chứng: Nhức đầu, mất ngủ, táo bón, tiểu đỏ, đau lưng, di tinh, chót lưỡi đỏ, mạch trầm.
* Phương cách điều trị: Hư âm giáng hỏa - an thần - cố tinh
* Bài thuốc:
Đậu đen - 40gr;
Rễ đinh lăng - 20gr
Cây mắc cỡ (còn có tên là trinh nữ, cỏ thẹn) 20gr - lưu ý: chỉ dùng cây tím, thân suông - không dùng cây trắng, thân có gai;
Dây tơ hồng xanh - 20gr;
Mẫu lệ (vỏ con hàu, con hà) nung, giã nát - 12gr
Tất cả nấu với 4 chén nước (800ml) sắc còn 1 chén rưỡi. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần nửa chén (100ml).
- Thể Thận âm dương lưỡng hư
* Triệu chứng: Nhức đầu, mất ngủ, táo bón, tiểu đỏ, đau lưng, di tinh, chót lưỡi đỏ, mạch trầm. Đặc biệt có thêm triệu chứng điển hình của thể này là sợ lạnh, một số trường hợp có thể có liệt dương, hoạt tinh.
* Phương cách điều trị: Bổ thận - cố tinh, an thần: ngãi diệp (thuốc cứu) 20, gừng khô 12.
* Bài thuốc:
Đậu đen - 40gr;
Rễ đinh lăng - 20gr
Cây mắc cỡ (còn có tên là trinh nữ, cỏ thẹn) 20gr - lưu ý: chỉ dùng cây tím, thân suông - không dùng cây trắng, thân có gai;
Ngãi diệp (còn gọi là thuốc cứu) - 20gr;
Gừng khô - 12gr
Tất cả nấu với 4 chén nước (800ml) sắc còn 1 chén rưỡi. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần nửa chén (100ml).
- Thể Tâm tỳ hư - Thiếu máu
* Triệu chứng: Người luôn mệt mỏi, vẻ mặt kém tươi; ăn không ngon, mạch yếu, hay quên, hồi hộp... thường là hậu quả của stress
* Phương cách điều trị:: Bổ tâm tỳ
* Bài thuốc:
Hạt sen sao vàng - 40gr;
Đậu váng trắng - 20gr;
Lá dâu non - phơi mát (còn gọi là phơi âm can) - 20gr;
Lá vông - phơi mát - 20gr;
Cây mắc cỡ (còn có tên là trinh nữ, cỏ thẹn) 20gr - lưu ý: chỉ dùng cây tím, thân suông - không dùng cây trắng, thân có gai;
Tất cả nấu với 4 chén nước (800ml) sắc còn 1 chén rưỡi. Uống lúc đói, ngày 3 lần, mỗi lần nửa chén (100ml).
- Thể Vị không điều hòa - Bệnh đường dạ dày
Triệu chứng: Mất ngủ, giấc ngủ ngắn không sâu, khi ngủ dậy đau đầu, hay ngáp vặt. Đặc biệt có kèm nhiều triệu chứng của bệnh đau dạ dày như ăn không tiêu, no hơi, trào ngược, đánh răng buồn nôn, ợ hơi, thượng vị khó chịu, rêu lưỡi nhớt...
* Phương cách điều trị:: Tiêu tích trệ - hóa đàm:
* Bài thuốc
Vỏ quýt - sao thơm - 20gr;
Hương phụ (cỏ gấu) - sao cháy lông - 40gr;
Thủy xương bồ - cạo vỏ ngoài phơi khô - 10gr;
Sả - thái nhỏ, sao vàng - 20gr;
Gừng khô - 20gr
Tất cả tán bột mịn, dùng 3 lần, mỗi lần 1 muỗng cafe trước hoặc sau khi ăn. giúp ngủ ngon, không đau đầu, ợ hơi.
Thủy xương bồ
>> Y học cho mọi người: Chứng mất ngủ
