Trước mắt hãy cùng điểm qua kết quả thăm dò mới nhất của người dân Mỹ về cuộc đua giữa hai ứng viên.
Tổng thống đương nhiệm của Mỹ - Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa, và đối thủ chính của ông trong lần tranh cử năm nay là ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Đây là nhân vật được biết đến nhiều nhất với tư cách là Phó Tổng thống Mỹ dưới thời Barack Obama, tuy nhiên Biden là một chính trị gia gạo cội khi đã tham gia vào chính trường Mỹ từ thập niên những năm 1970.
Chỉ còn một thời gian ngắn nữa thôi là đến ngày bầu cử, hiện các công ty thăm dò ý kiến ở Mỹ đang bắt đầu tiến hành các khảo sát đối với cử tri xem yêu thích ứng viên nào hơn, hay ý kiến của họ thế nào. Đây thường được xem là giai đoạn hâm nóng trước thềm bầu cử, và kết quả thăm dò quốc gia trong từng giai đoạn là điều luôn được quan tâm.
Kết quả thăm dò quốc gia mới nhất ra sao?
Thăm dò quốc gia thường thể hiện đúng về mức độ được ủng hộ trên toàn quốc của một ứng cử viên tại một thời điểm nhất định; tuy nhiên đây không thực sự là phương án tốt nhất, là bức tranh chính xác về diễn biến bầu cử để dự đoán kết quả chung cuộc.
Ví dụ, vào mùa bầu cử năm 2016, bà Hillary Clinton đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò toàn quốc và giành được hơn gần 3 triệu phiếu bầu so với ông Donald Trump, nhưng cuối cùng bà vẫn để lỡ chức vụ Tổng thống. Nguyên nhân được cho là vì luật bầu cử ở Mỹ sử dụng hệ thống Đại cử tri đoàn, vì vậy việc giành được nhiều phiếu phổ thông nhất không phải lúc nào cũng giúp ứng viên thắng cử.
Năm nay, ứng viên Joe Biden của đảng Dân chủ hiện luôn dẫn trước Donald Trump trong các cuộc thăm dò quốc gia. Tỷ lệ ủng hộ của ông Biden dao động quanh mức 50% trong những tuần gần đây, và có lần dẫn đầu Donald Trump đến 10 điểm, nhưng tỷ lệ của Trump cũng đã tăng trở lại phần nào trong vài ngày qua.
Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa Joe Biden sẽ “lặp lại lịch sử” của Hillary Clinton vào năm 2016. Vào thời điểm cách đây 4 năm, các cuộc thăm dò thường không rõ ràng như hiện nay và hai ứng cử viên Donald Trump chỉ cách nhau một vài % ở một số thời điểm gần ngày bầu cử chính thức.
Những tiểu bang nào sẽ quyết định “đại cuộc”?
Năm 2016, bà Hillary Clinton từng đưa ra nhận định rằng số phiếu ứng cử viên Tổng thống Mỹ giành được bao nhiêu không quan trọng bằng việc giành những phiếu này ở tiểu bang nào. Điều này là hoàn toàn chính xác vì như đã đề cập, Mỹ hiện áp dụng phương thức bầu cử theo hệ thống Đại cử tri đoàn.
Theo đó, mỗi tiểu bang được trao một số lượng phiếu đại cử tri nhất định, tùy thuộc vào quy mô dân số của tiểu bang đó. Tổng cộng nước Mỹ có 538 phiếu đại cử tri, và ứng cử viên nào vượt ngưỡng 270 phiếu đại cử tri sẽ thắng cử Tổng thống. Ở hầu hết các tiểu bang, ứng cử viên nào giành được 50,1% số phiếu phổ thông sẽ được trao 100% số phiếu đại cử tri của tiểu bang đó. Kết quả là, những lá phiếu của hàng triệu cử tri còn lại cuối cùng không được tính.
Tuy nhiên, vẫn có một số tiểu bang mà cả hai ứng cử viên đều có cơ hội chiến thắng ngang nhau. Đây sẽ là những nơi quyết định ai thắng ai bại, và được biết đến như là những tiểu bang '”chiến lược”.
Như bản đồ trên cho thấy, một số tiểu bang chiến lược có số phiếu đại cử tri đoàn nhiều hơn những tiểu bang khác, vì vậy các ứng cử viên thường giành thời gian để vận động tranh cử ở những nơi này nhiều hơn.
Ai đang dẫn đầu ở các tiểu bang chiến lược?
Hiện tại, kết quả các cuộc thăm dò ở các tiểu bang chiến lược có vẻ tốt cho Joe Biden, nhưng vẫn còn nhiều thời gian cho đến ngày bầu cử chính thức, và mọi thứ có thể thay đổi rất nhanh chóng, đặc biệt khi liên quan đến Donald Trump.
Các cuộc thăm dò cho thấy ông Biden đang dẫn đầu phần lớn ở Michigan, Pennsylvania và Wisconsin - ba tiểu bang công nghiệp mà đối thủ Đảng Cộng hòa của ông đã giành ưu thế hơn bà Clinton với tỷ lệ dưới 1% trong năm 2016.
Mặc dù vậy, những tiểu bang chiến lược nơi ông Trump thắng lớn năm 2016 lại là nơi mà đội phụ trách vận động tranh cử của ông lo lắng nhất. Tỷ lệ thắng của ông ở các bang Iowa, Ohio và Texas năm 2016 vào khoảng từ 8-10% vào thời điểm đó, nhưng hiện tỷ lệ ủng hộ năm nay của Trump không quá chênh lệch và đang theo sát Biden.
Kết quả thăm dò này có thể giúp giải thích tại sao ông Trump quyết định thay thế người quản lý chiến dịch tái tranh cử vào tháng 7 vừa qua, và ông Trump nhiều lần lên tiếng về cái gọi là “các cuộc thăm dò giả”.
Covid-19 có ảnh hưởng đến tỷ lệ bỏ phiếu cho Trump?
Đại dịch Covid-19 là đề tài thống trị các tờ báo ở Mỹ kể từ đầu năm đến nay, và phản ứng của người dân trước các hành động chống dịch của Tổng thống Trump, dù đồng tình hay phản đối thì cũng chịu sự chi phối rất lớn từ đảng mà cử tri ủng hộ.
Cụ thể, cách xử lý dịch Covid-19 của Trump được ủng hộ đến đỉnh điểm vào giữa tháng 3 năm nay, sau khi ông tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và cung cấp 50 tỷ USD cho các bang để ngăn chặn sự lây lan của virus. Tại thời điểm này, 55% dân số tán thành hành động của ông, theo dữ liệu từ Ipsos - công ty thăm dò ý kiến hàng đầu tại Mỹ.
Tuy nhiên, bất kỳ sự ủng hộ nào đến từ cử tri đảng Dân chủ dành cho ông đến từ đảng đều đã biến mất sau đó, trong khi cử tri đảng Cộng hòa thì vẫn tiếp tục ủng hộ Tổng thống của họ.
Dữ liệu gần đây nhất cho thấy ngay cả những người ủng hộ Trump cũng bắt đầu đặt câu hỏi về phản ứng của ông khi các tiểu bang ở miền Nam và miền Tây của Mỹ phải đối phó với đợt bùng phát virus mới. Sự ủng hộ của đảng Cộng hòa đã giảm xuống còn 78% vào đầu tháng 7.
Điều này có thể giải thích tại sao gần đây Trump ít lạc quan hơn về Sars-CoV-2, cảnh báo rằng tình hình sẽ “tồi tệ hơn trước khi nó trở nên tốt hơn”.
Gần đây, ông Trump cũng đã chịu đeo khẩu trang nơi công cộng, và còn kêu gọi người Mỹ hãy cùng đeo khẩu trang, nói rằng “khẩu trang sẽ có tác dụng” trong phòng chống dịch, và đeo khẩu trang là thể hiện “lòng yêu nước”.
Theo dự đoán của các chuyên gia tại Đại học Washington, số người Mỹ tử vong vì Covid-19 sẽ vượt mốc 230.000 người vào ngày 01/11 - thời điểm chỉ hai ngày trước cuộc bầu cử.
Có thể tin tưởng vào kết quả thăm dò?
Thật dễ dàng để bác bỏ kết quả các cuộc thăm dò và nói rằng kết quả thăm dò đã sai vào năm 2016, khi bà Clinton thất bại, và đó là điều Tổng thống Trump thường xuyên làm. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng.
Hầu hết các cuộc thăm dò quốc gia năm 2016 đều cho thấy Hillary Clinton dẫn trước vài %, nhưng điều đó không có nghĩa là những cuộc thăm dò này sai, vì Hillary đã thực sự giành được nhiều hơn đối thủ 3 triệu phiếu bầu.
Cho đến nay, những cơ quan thăm dò ý kiến đã tìm ra một số vấn đề đối với kết quả năm 2016 - đặc biệt là không đại diện được cho những cử tri không có bằng đại học - có nghĩa là lợi thế của ông Trump ở một số tiểu bang chiến lược quan trọng đã không được phát hiện cho đến cuối cuộc đua. Hầu hết các cơ quan thăm dò ý kiến giờ đây đã điều chỉnh lại vấn đề này.
Mặc dù vậy, năm nay thậm chí còn có nhiều bất ổn hơn bình thường do đại dịch Covid-19 và ảnh hưởng của nó đối với cả nền kinh tế lẫn cách mọi người sẽ bỏ phiếu vào tháng 11, vì vậy tất cả kết quả các cuộc thăm dò chỉ mang tính chất tham khảo, đối chiếu và cập nhật tình hình theo từng thời điểm chứ không phải là bức tranh toàn cảnh chính xác, vì từ đây cho đến ngày bầu cử vẫn còn hơn 2 tháng và bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra.
Thanh Duyên
