Trong bài phát biểu tuyên bố từ chức, ông Hassan Diab cho biết: “Hôm nay chúng tôi sẽ thực hiện theo mong muốn của người dân yêu cầu truy cứu với những người chịu trách nhiệm cho thảm họa này - vốn đã trốn tránh suốt 7 năm nay.”
Theo ông Diab, vụ nổ ở cảng Beirut tàn phá thủ đô vào ngày 4/8 vừa qua gây phẫn nộ dư luận là “hậu quả của nạn tham nhũng” kéo dài tại Lebanon. Ông nói những người chịu trách nhiệm về thảm họa này nên cảm thấy xấu hổ vì những hành động của họ đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đến mức không thể diễn tả bằng lời.
“Tôi đã từng nói trước đây rằng nạn tham nhũng đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của bộ máy nhà nước, và giờ đây tôi nhận ra vấn đề này thậm chí còn to lớn hơn cả đất nước chúng ta”, ông Diab nói.
Theo Thủ tướng Lebanon, một tầng lớp chính trị nhất định tại đây đã ngăn chặn sự thay đổi, và chính phủ của ông dù có muốn cải cách cũng đang gặp phải chướng ngại vật vô cùng khó khăn.
Động thái từ chức của Thủ tướng Lebanon diễn ra giữa lúc sự bất bình giận dữ của công chúng ngày càng gia tăng sau khi xảy ra vụ nổ kinh hoàng ở cảng Beirut vào tuần trước, khiến ít nhất 200 người thiệt mạng và hơn 6.000 người bị thương. Các cuộc biểu tình biến thành bạo loạn ở Lebanon hiện đã bước sang ngày thứ ba liên tiếp. Người biểu tình đã chiếm giữ những tòa nhà của các Bộ Ngoại giao, Năng lượng, Kinh tế và Môi trường, cũng như trụ sở hiệp hội ngân hàng. Đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát ở Beirut đã khiến hơn 700 người bị thương. Đặc biệt, một nhân viên thực thi pháp luật đã thiệt mạng và ít nhất 70 cảnh sát bị thương.
Việc chính phủ Lebanon giải tán là kết quả của cuộc họp khẩn cấp được tổ chức sáng ngày 10/8 (giờ địa phương), trong bối cảnh các quan chức cao cấp Liban từ chức hàng loạt. Theo luật pháp Lebanon, chính phủ được yêu cầu giải tán và thành lập nội các mới nếu có ít nhất 7/20 bộ trưởng từ chức.
Tổng thống Lebanon - Michel Aoun đã chấp thuận đơn từ chức của Thủ tướng Hassan Diab và yêu cầu nội các của ông Diab sẽ tạm thời điều hành đất nước cho đến khi chính phủ mới được thành lập.
Thủ tướng Lebanon - Hassan Diab tuyên bố giải tán chính phủ sau vụ nổ kinh hoàng ngày 4/8 tại thủ đô Beirut. Ảnh: Reuters
Thủ tướng Hassan Diab trao đơn từ chức cho Tổng thống Michel Aoun tại Dinh Tổng thống ngày 10/8/2020. Ảnh: Reuters
Vụ nổ kinh hoàng hôm 4/8 thực sự là một cú sốc, đẩy nền kinh tế Lebanon đến bờ vực khi ước tính thiệt hại lên đến 15 tỷ USD, khiến cuộc khủng hoảng ở nước này càng thêm trầm trọng. Vụ việc cũng cho thấy vấn nạn tham nhũng và quản lý kém cỏi của các cơ quan nhà nước, khi để kho phân bón amoni nitrat tồn tại ở cảng Beirut mà không có biện pháp an toàn trong suốt 6 năm.
Một hội nghị hỗ trợ quốc tế diễn ra hôm 9/8 đã cam kết viện trợ nhân đạo ngay lập tức gần 300 triệu USD cho Lebanon, song những nhà tài trợ nước ngoài yêu cầu tính minh bạch về hoạt động sử dụng số tiền cứu trợ này, nhằm đảm bảo nguồn tiền thực sự đến được với người dân đang thiếu thốn trong bối cảnh tham nhũng hoành hành.
Mặt khác, việc giải tán chính phủ Lebanon cũng sẽ khiến chính trị nước này rơi vào tình trạng hỗn loạn nghiêm trọng và có nguy cơ cản trở các cuộc đàm phán - vốn đã bị đình trệ - với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về một kế hoạch giải cứu tài chính dành cho Lebanon. Các cuộc đàm phán đúng ra đã bắt đầu vào tháng 5 vừa qua, nhưng đã bị đình chỉ do Lebanon chưa có kế hoạch cải cách cụ thể và vẫn còn tồn tại nhiều bất đồng giữa các bên gồm chính phủ, hệ thống ngân hàng và bộ máy chính trị về quy mô, mức độ thiệt hại của cuộc khủng hoảng tài chính tại quốc gia này.
Thảm họa ngày 4/8/2020 tại cảng Beirut thực sự là cú sốc cho kinh tế xã hội Lebanon. Ảnh: AP
Ngày 4/8/2020, hai vụ nổ tại thủ đô Beirut của Lebanon đã khiến một phần lớn diện tích trong khu vực bị san bằng, hàng loạt xe cộ bị lật tung và rất nhiều nhà cửa, đền thờ, trường học và cả bệnh viện đều bị phá hủy. Sức mạnh của vụ nổ này được đánh giá tương đương 240 tấn thuốc nổ TNT, bằng một trận động đất 3,5 độ Richter, theo GFZ, trung tâm khoa học địa chất của Đức.
Nguyên nhân ban đầu của vụ việc được cho là do 2.750 tấn ammonium nitrate chứa tại nhà kho của một bến cảng trong khu vực đã phát nổ. Đây là loại hóa chất thường dùng trong phân bón và chế tạo bom - đã được lưu trữ thời gian lên đến 6 năm mà không có bất kỳ phương án xử lý hay phòng bị nào.
Vụ nổ xảy ra đã kéo theo rất nhiều hậu quả cho kinh tế xã hội Lebanon, gần 300.000 người phải chịu cảnh mất nhà hoặc sống trong các căn hộ bị phá hủy nặng nề. Các cơ quan Liên Hiệp Quốc cũng đã lên tiếng cảnh báo về một cuộc khủng hoảng nhân đạo khi tình trạng thiếu hụt lương thực, thuốc men, vật phẩm y tế và nhu yếu phẩm ngày càng trầm trọng.
