Tổng thống Trump cũng cho phép sử dụng kho dự trữ dầu khẩn cấp của Mỹ để đảm bảo nguồn cung ổn định sau vụ tấn công - gây hậu quả làm giảm 5% sản lượng dầu thế giới và làm giá dầu thô tăng hơn 19% trong phiên giao dịch sớm vào thứ Hai (16/9).
“Có lý do để tin rằng chúng tôi biết thủ phạm, chúng tôi đang đóng cửa chuẩn bị tấn công tùy thuộc vào công tác xác minh nhưng vẫn đang chờ nghe tin từ Ả Rập Saudi về việc họ tin ai là đứng sau cuộc tấn công này và theo những điều khoản nào chúng tôi sẽ tiến hành!”, ông Trump nói trên Twitter.
Vào sáng sớm thứ hai, một quan chức cấp cao của Mỹ nói với các phóng viên rằng bằng chứng từ vụ tấn công vào cơ sở sản xuất dầu lớn nhất thế giới cho thấy Iran là thủ phạm, thay vì nhóm Houthi từ Yemen đã nhận trách nhiệm.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng cho biết không có bằng chứng nào về vụ tấn công cho thấy thủ phạm là nhóm phiến quân ở Yemen. “Trong khi khắp nơi kêu gọi giảm bớt căng thẳng, Iran hiện đã tiến hành một cuộc tấn công chưa từng có vào nguồn cung cấp năng lượng của thế giới,” Pompeo nói.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi đã bác bỏ các cáo buộc của Mỹ rằng việc họ chịu trách nhiệm là “vô nghĩa”. Một chỉ huy đội Vệ binh Cách mạng cao cấp cảnh báo rằng nước Cộng hòa Hồi giáo đã sẵn sàng cho cuộc chiến tranh “toàn diện”.
Giá dầu tăng 19% trong giao dịch sớm ở châu Á sớm vào thứ Hai (16/9) do lo ngại về nguồn cung toàn cầu và căng thẳng gia tăng ở Trung Đông. Dầu thô Brent LCOc1 đã công bố mức tăng phần trăm trong ngày lớn nhất kể từ khi bắt đầu Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991. “Người khổng lồ" trong sản xuất dầu Saudi Aramco cho biết cuộc tấn công hôm thứ Bảy (14/9) đã làm giảm 5,7 triệu thùng mỗi ngày.
Hình ảnh từ vệ tinh cho thấy cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào cơ sở dầu của Aramco ở Abqaiq, Ả Rập Saudi ngày 14/9/2019 (Ảnh: Reuters)
Quan chức Mỹ, người yêu cầu giấu tên, cho biết hôm Chủ nhật (15/9), có 19 điểm ảnh hưởng trong cuộc tấn công vào các cơ sở Saudi và bằng chứng cho thấy khu vực phóng là phía tây - tây bắc của các mục tiêu, không phải phía nam từ Yemen.
Người này nói thêm rằng các quan chức Saudi cho biết họ đã tìm thấy các dấu hiệu cho thấy tên lửa hành trình được sử dụng trong vụ tấn công, không phù hợp với tuyên bố của nhóm Houthi liên kết với Iran rằng họ đã tiến hành cuộc tấn công bằng 10 máy bay không người lái.
“Không có nghi ngờ gì về việc Iran là thủ phạm. Cho dù họ có trốn tránh như thế nào, thì vẫn không thể thoát được. Không có ứng cử viên nào khác,” một quan chức nói với các phóng viên.
Riyadh đã cáo buộc Iran đứng sau các cuộc tấn công trước đây vào các trạm bơm dầu và mỏ dầu Shaybah, điều mà Tehran phủ nhận, nhưng không đổ lỗi cho bất kỳ ai về cuộc tấn công thứ Bảy (14/9). Riyadh cũng nói rằng Tehran trang bị vũ khí cho Houthis, điều mà cả hai phủ nhận.
Theo dữ liệu chính thức, Riyadh cho biết họ sẽ bù đắp thiệt hại tại các cơ sở của mình bằng cách sử dụng hàng dự trữ, khoảng 188 triệu thùng dầu vào tháng 6. Công ty tư vấn Rapidan Energy Group cho biết hình ảnh của cơ sở Abqaiq sau vụ tấn công cho thấy khoảng 5 tòa tháp của cơ sở này dường như đã bị phá hủy, và sẽ mất nhiều tháng để xây dựng lại – điều có thể hạn chế sản lượng trong một thời gian dài. “Tuy nhiên, Saudi Aramco giữ một số dự phòng trong hệ thống để duy trì sản xuất trong quá trình bảo trì,” Rapidan nói thêm, nghĩa là các hoạt động có thể quay về quĩ đạo sớm hơn.
Thị trường chứng khoán tại Ả Rập Saudi đã giảm 1,1% vào Chủ nhật (15/9), trong đó ngân hàng và cổ phiếu hóa dầu bị ảnh hưởng nhiều nhất. Các công ty hóa dầu Saudi đã tuyên bố giảm đáng kể nguồn cung nguyên liệu.
“Abqaiq là trung tâm của hệ thống năng lượng Saudi. Ngay cả khi xuất khẩu tiếp tục trong 24 đến 48 giờ tới, hình ảnh về sự bất khả xâm phạm đã bị ảnh hưởng,” theo Helima Croft, người đứng đầu chiến lược hàng hóa toàn cầu tại RBC Capital Markets, nói với Reuters.
Tổng thư ký Liên hợp Quốc, ông Antonio Guterres đã lên án các cuộc tấn công này và kêu gọi tất cả các bên thực hiện kiềm chế và ngăn chặn mọi căng thẳng leo thang. EU cảnh báo các cuộc tấn công đặt ra một mối đe dọa thực sự đối với an ninh khu vực, và một số quốc gia kêu gọi kiềm chế.
Cuộc tấn công diễn ra sau khi ông Trump nói có thể gặp Tổng thống Iran Hassan Rouhani tại Đại hội đồng Mỹ ở New York trong tháng này. Đáp lại, Tehran loại trừ các cuộc đàm phán cho đến khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ.
