Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14/7 tuyên bố chấm dứt các ưu đãi và đặc quyền thương mại dành cho Hong Kong. Đây được xem là đòn “trừng phạt” Trung Quốc về điều ông coi là “các hành động áp chế” đối với Hong Kong, khi Trung Quốc chính thức áp dụng luật an ninh mới lên đặc khu này.
Điều này có nghĩa, quy chế thương mại đặc biệt mà Mỹ dành cho Hong Kong, vốn được thỏa thuận từ năm 1984 khi vùng đất này vẫn còn là thuộc địa của Anh, sẽ chính thức kết thúc. Từ nay, Hong Kong có thể sẽ được Mỹ “đối xử” giống với Trung Quốc, tức là hàng hóa từ đặc khu này sẽ chịu thêm một số loại thuế quan như Mỹ đã và đang áp lên hàng hóa Trung Quốc.
"Không đặc quyền, không đãi ngộ kinh tế đặc biệt và không xuất khẩu các công nghệ nhạy cảm," ông Donald Trump nhấn mạnh.
Ngoài ra, Tổng thống Mỹ cũng cho biết ông đã ký Đạo luật Hong Kong Tự trị - vốn đã được Quốc hội Mỹ nhất trí thông qua hồi đầu tháng này. Luật mới của Mỹ sẽ cho phép trừng phạt các quan chức Trung Quốc và cảnh sát Hong Kong được cho là xâm phạm quyền tự trị của thành phố, đồng thời trừng phạt cả những ngân hàng thực hiện những giao dịch quan trọng với họ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp báo ở Vườn Hồng - Nhà Trắng, xác nhận chấm dứt đặc quyền thương mại dành cho Hong Kong. Ảnh: Reuters
Đáp lại, chính quyền Bắc Kinh chỉ trích quyết định của ông Trump và tuyên bố sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt lên một số cá nhân và tổ chức có liên quan của Mỹ.
Trong tuyên bố chính thức, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án quyết định của ông Trump là "can thiệp thô bạo" vào công việc nội bộ của Trung Quốc, đồng thời cho biết nước này sẽ có các biện pháp trừng phạt trả đũa nhằm "bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của Trung Quốc".
Tuyên bố từ phía Trung Quốc có nêu: "Nỗ lực của Mỹ trong việc cản trở thực thi luật an ninh quốc gia đối với Hong Kong sẽ không bao giờ thành công. Chúng tôi kêu gọi phía Mỹ hãy sửa chữa sai lầm, kềm chế hành động và chấm dứt việc can thiệp vào các quan hệ nội bộ của Trung Quốc dưới bất kỳ hình thức nào. Trung Quốc sẽ đáp trả cứng rắn nếu như Mỹ vẫn tiếp tục các động thái trên.”
Mối quan hệ Mỹ - Trung ngày càng trở nên căng thẳng vì một loạt các vấn đề tiếp diễn liên tục trong thời gian qua. Khi cuộc chiến thương mại giữa hai nước vẫn chưa ngã ngũ suốt mấy năm qua thì các bất đồng trong vấn đề xử lý đại dịch Covid-19, hành động gia tăng quân sự của Trung Quốc tại Biển Đông và gần đây nhất là việc áp dụng luật an ninh mới lên Hong Kong đã đẩy căng thẳng giữa hai cường quốc lên mức cao hơn nữa.
Hong Kong hiện nay đang đối mặt với nhiều vấn đề về kinh tế, ngoại giao và cả khoa học công nghệ kể từ khi Trung Quốc chính thức áp dụng luật an ninh quốc gia mới lên đặc khu này vào ngày 1/7. Bộ luật này đã tăng cường quyền lực của chính quyền đại lục và địa phương trong việc điều tra, khởi tố và trừng phạt những người có tư tưởng ly khai. Theo luật mới, những hành động ly khai, phá hoại, khủng bố, liên kết với các thế lực nước ngoài sẽ bị trừng phạt. Những người phạm phải những tội trên có thể đối mặt với án tù chung thân.
Hong Kong đang phải đối mặt với nhiều vấn đề kể từ khi Trung Quốc chính thức áp dụng luật an ninh mới lên thành phố này. Vị thế trung tâm tài chính - kinh tế hàng đầu châu Á của Hong Kong chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Ảnh: IBC Time
Nhiều quốc gia trên thế giới, như Anh, Mỹ, Canada, Nhật Bản, Australia và Liên minh châu Âu (EU) đã bày tỏ quan ngại về việc áp dụng luật an ninh mới lên Hong Kong, cho rằng bộ luật này đã vi phạm nghiêm trọng quyền tự chủ tại thành phố này và đây là hành động không tuân thủ theo luật pháp quốc tế.
Các nước Anh, Canada và Australia đã đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hong Kong. Thủ tướng Anh Boris Johnson đã lên tiếng “mở đường” cho khoảng 3 triệu người Hong Kong có cơ hội được nhập quốc tịch Anh, trong khi Ngoại trưởng Canada Francois-Philippe Champagne tuyên bố chính phủ nước này cũng sẽ không cho phép xuất khẩu các mặt hàng quân sự nhạy cảm sang Hong Kong.
Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Facebook, WhatsApp, Twitter, TikTok… cũng lên tiếng thông báo sẽ rút khỏi thị trường Hong Kong hoặc thu hẹp hoạt động. Nhiều nền tảng truyền thông xã hội tuần này đã khẳng định sẽ ngưng cung cấp thông tin và dữ liệu cho chính quyền Hong Kong, chờ đánh giá các tác động của bộ luật mới đối với thành phố. Chắc chắn trong thời gian tới, Hong Kong sẽ còn chịu nhiều ảnh hưởng bởi luật an ninh mới từ Trung Quốc và vị trí trung tâm tài chính của cả châu Á ít nhiều sẽ bị lung lay.
