Động thái của hai nước diễn ra trước chuyến thăm theo dự kiến đến Bắc Kinh của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Trong chuyến thăm này ông đã hứa sẽ nhấn mạnh sẽ giành được phần thắng trong cuộc đàm phán quốc tế về Biển Đông trước Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Các mối quan hệ song phương có phần lạnh nhạt trong lịch sử đã ấm dần lên dưới thời ông Rodrigo Duterte, nhưng ông ngày càng trở nên lúng túng trong việc bảo vệ cách "tiếp cận" Trung Quốc gây tranh cãi của mình khi cho phép các tàu đánh cá, hải quân và bán quân sự của Trung Quốc hoạt động liên tục ở các khu vực Biển Đông do Philippines kiểm soát.
"Đã gửi gấp phản đối ngoại giao", Bộ trưởng Ngoại giao Teodoro Locsin viết trên Twitter hôm 9/8.
Philiipines đã phản đối sự hiện diện của hơn 100 tàu cá Trung Quốc ngoài khơi đảo Thị Tứ, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng bị Philippines chiếm đóng.
Bên cạnh đó, nước này cũng phản đối việc tàu chiến Trung Quốc đi qua phần lãnh hải 12 hải lý của Philippines mà không báo trước. Vào hôm nay ngày 9/8, Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana cho biết việc này đã xảy ra nhiều lần kể từ tháng 2, gần đây nhất là vào tháng 7 vừa qua.
Tổng thống Philippines Rodrigo Durtete (Ảnh: Reuters)
Các cuộc phản đối mới nhất tập trung vào sự hiện diện kéo dài của hai tàu nghiên cứu khoa học Trung Quốc ở bờ biển Thái Bình Dương của Philippines, trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý.
Lorenzana nói với kênh tin tức ANC rằng như mọi quốc gia đang tiến hành nghiên cứu, hoặc di chuyển tàu chiến gần bờ biển Philippines, Trung Quốc nên thông báo trước cho Philippines về việc đó.
"Chúng tôi luôn có thể phản đối chính phủ Trung Quốc. Điều này nói với họ rằng chúng tôi biết họ đang làm gì và làm ơn cho chúng tôi biết họ đang làm gì ở đó", ông nói.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila hiện vẫn chưa có phản hồi về sự việc.
Cuối ngày 8/8, ông Duterte kêu gọi nhanh chóng thiết lập bộ quy tắc ứng xử giữa các nước Đông Nam Á và Trung Quốc cho Biển Đông, nơi lưu thông của 3,4 nghìn tỷ USD hàng hóa mỗi năm.
