So với các năm trước đây, tình trạng sạt lở đã và đang diễn biến hết sức phức tạp, đặc biệt là trong mùa mưa bão hiện nay. 

Cát là loại tài nguyên được quy định trong cả 2 văn bản Luật: đó là Luật Khoáng sản và Luật Tài nguyên nước, vậy tại sao những sai phạm trong hoạt động khai thác cát vẫn diễn ra nhan nhản, ngang nhiên thách thức dư luận? Phải chăng chế tài và biện pháp quản lý chưa nghiêm hay còn những nguyên nhân nào khác? Cần làm gì để kiểm soát tình trạng này?

Ông Nguyễn Văn Pha, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.

VOH: Thưa ông, có thể thấy, tình trạng khai thác cát trái phép cho đến nay vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm; có ý kiến cho rằng, nguy hiểm vẫn rình rập đối với những người dân muốn đấu tranh với vấn nạn này. Điển hình là “cát tặc” sẵn sàng tấn công người dân như ở huyện Hưng Hà (Thái Bình), hoặc nhắn tin đe dọa cả lãnh đạo tỉnh như ở Bắc Giang…. Quan điểm của ông như thế nào về vấn đề này?

Ông Nguyễn Văn Pha: Có thể nói rằng, đây là nguồn lợi rất lớn của những người làm ăn phi pháp. Những tỉnh ở phía Nam, thậm chí các con sông không có tàu đi lại nhưng cũng được cấp phép để khơi thông dòng chảy. Mỗi năm hàng triệu tấn cát bị tận thu… từ đó có những quyết sách hết sức cụ thể và quyết liệt.

VOH: Từ thực trạng đó, theo ông vì sao cát tặc vẫn hoành hành ngày một bất chấp như thế?

Ông Nguyễn Văn Pha: Có những nguyên nhân xuất phát từ quy định của pháp luật. Như quy định của Bộ Luật hình sự chẳng hạn. Trước đây, những hành vi nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiệm trọng để quy định khi phạm tội về tài nguyên chưa được cụ thể hóa, thành ra mức độ như thế nào mới đem ra xử lý hình sự rất khó cho các cơ quan chức năng… để không có tình trạng đuổi bên này lại chạy sang bên kia.

VOH: Trong thời gian tới để ngăn chặn xử lý việc khai thác cát trái phép chúng ta cần chú trọng quan tâm vào những vấn đề, những giải pháp như thế nào thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Pha: Việc định kỳ khai thông các dòng chảy của những con sông là điều cần thiết. Đây là hoạt động chuyên môn do Bộ GTVT quản lý điều này. Tuy nhiên, nếu việc cấp phép một cách không căn cứ, tràn lan, thiếu thực tiễn sẽ là kẽ hở rất lớn để những người có được giấy phép hợp đồng đó, họ lợi dụng để làm sai… Mọi nơi đều quyết tâm làm thì tôi nghĩ tình trạng này sẽ giảm, người dân cũng cảm thấy sống cuộc sống yên bình và tin tưởng hơn vào sự xử lý của chính quyền.

VOH: Cảm ơn ông!