“Ô nhiễm không khí” được lựa chọn làm Chủ đề cho Ngày Môi trường thế giới năm nay, bởi ô nhiễm không khí đã và đang là một thách thức lớn đối với cộng đồng và toàn xã hội. Với chủ đề này nhằm kêu gọi tất cả các quốc gia, cộng đồng và xã hội cùng hành động để cải thiện chất lượng môi trường không khí ở tất cả các thành phố và khu vực trên toàn thế giới. Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang là thành viên tích cực cùng cả nước chung tay giảm các nguồn phát sinh gây ô nhiễm không khí, đẩy mạnh áp dụng các công nghệ tiên tiến xử lý rác hạn chế ô nhiễm môi trường.
Theo các thống kê mới nhất, thành phố Hồ Chí Minh hiện có hơn 9 triệu xe máy, và 500 ngàn xe ô tô các loại… Các phương tiện vận tải sử dụng dầu diesel, nhiên liệu xăng hoặc có nguồn gốc hoá thạch đã thải ra lượng lớn khí NO, CO2, SO2 rất lớn. Ô nhiễm giao thông tại thành phố chiếm khoảng 70% tổng lượng phát thải của cả thành phố, nồng độ khí thải ở các đường giao thông, khu vực đông dân cư vượt ngưỡng cho phép khá nhiều lần. Bên cạnh nguyên nhân từ giao thông, ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố còn do các hoạt động sản xuất công nghiệp, hoạt động xây dựng, sản xuất nông nghiệp và làng nghề chôn lấp và xử lý chất thải rắn từ hơn 1000 nhà máy, xí nghiệp sản xuất.
Ô nhiễm môi trường không khí ảnh hưởng đến chúng ta đang từng ngày, từng giờ mà đôi khi mắt thường không nhìn thấy được. Nhiều người nghĩ ô nhiễm không khí chỉ ảnh hưởng đến hô hấp thì không phải. Các chứng minh y khoa đã chỉ ra rằng, không khí ô nhiễm có thể tác động đến toàn thân con người với tất cả các cơ quan như: da, phổi, hệ tim mạch; là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng viêm trong phổi, hen suyễn, ung thư phổi hạt bụi mịn còn ảnh hưởng đến da, vấn đề về tim mạch. Theo tổ chức y tế Thế giới, các trường hợp tử vong do ô nhiễm không khí liên quan đến ung thư phổi chiếm 30%, bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính chiếm 40-45%. Các con số này đã dóng lên hồi chuông báo động tình trạng ô nhiễm không khí tại thành phố Hồ Chí Minh cũng như các đô thị lớn hiện nay. Chất lượng không khí tác động trực tiếp và lâu dài đến chất lượng cuộc sống người dân, đã đến lúc chúng ta phải nhìn nhận vấn đề này một cách nghiêm túc, bằng các biện pháp cụ thể.
Thực trạng ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm không khí đang là thách thức đối với cơ quan chuyên trách thành phố, trong việc nâng cao trách nhiệm và triển khai các giải pháp để có thể ứng phó, chứ không dừng lại ở các hoạt động tuyên truyền đơn thuần, không chỉ khẩu hiệu chung chung và mang tính hô hào.
Trước hết, chúng ta cần có những đánh giá cụ thể về tác động môi trường và tác động đến sức khỏe do ô nhiễm không khí gây ra; quan trắc, giám sát chất lượng không khí ngoài trời và trong nhà. Chúng ta phải biết được những khí nào, hạt nào, nguồn thải nào xả thải vượt tiêu chuẩn tác động đến không khí, làm cho chất lượng không khí bị suy giảm thì mới tìm ra được biện pháp để ngăn chặn, xử lý. Đồng thời, người dân khi biết được các thông số này thì họ sẽ cũng có cách để bảo vệ chính bản thân mình.
Ảnh minh họa
Để ngăn chặn và giảm ô nhiễm không khí do khí thải, nhất là tình trạng ô nhiễm chì trong thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố tăng cường công tác quan trắc không khí ở nhiều địa điểm khác trong thành phố để kịp thời phát hiện chất lượng không khí mỗi ngày. Phối hợp các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra thường xuyên để kịp thời phát hiện các hành vi cố tình vi phạm các quy định bảo vệ môi trường về khí thải của các nhà máy, cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn, nhất là xử phạt nghiêm những cơ sở cố tình kéo dài, không trang bị hệ thống xử lý khí thải trong quá trình sản xuất, kiên quyết đình chỉ hoạt động sản xuất những cơ sở vi phạm, gây ô nhiễm nghiêm trọng không khí.
Quan trọng hơn hết, là việc kiểm soát phương tiện cá nhân. Thành phố có nhiều chương trình khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng vì lợi ích kinh tế cũng như môi trường, đẩy nhanh hiệu quả từ việc thay thế xăng A92 bằng xăng E95. Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố cho biết, trong chương trình giảm tình trạng ô nhiễm môi trường giai đoạn 2016 - 2020, thành phố đề ra chỉ tiêu giảm 70% ô nhiễm không khí từ các hoạt động giao thông, vận tải. Tuy nhiên, chỉ tiêu này chưa đạt được so với mục tiêu đề ra. Sở Giao thông vận tải thành phố đã triển khai đề án đầu tư thay thế 1.680 xe buýt sang sử dụng nhiên liệu sạch. Đồng thời phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất xây dựng lộ trình kiểm soát, quản lý khí thải của các phương tiện để phù hợp các mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường. Sở sẽ phối hợp các cơ quan đăng kiểm xây dựng mạng lưới kiểm soát khí thải đối với xe cơ giới. Đặc biệt, những xe máy cũ gây ô nhiễm môi trường sẽ bị thu hồi. Ngoài ra, Sở sẽ xây dựng cũng ban hành các chính sách về thuế, giá dịch vụ để xã hội hóa hoạt động kiểm định, đáp ứng nhu cầu kiểm soát khí thải.
Để giảm ô nhiễm không khí do rác thải gây ra, thời gian gần đây, thành phố đẩy mạnh kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực xử lý rác thải với công nghệ tiên tiến, nhất là chuyển hóa rác thành điện năng, hướng tới mục tiêu đến 2020, tỷ lệ rác chôn lấp giảm xuống còn 50%, đến năm 2050 giảm còn 20%. Thành phố cũng tổ chức các hội nghị chuyên đề, kêu gọi đầu tư xử lý chất thải rắn bằng công nghệ đốt, phát điện với sự tham gia của một nhiều doanh nghiệp. Mới đây nhất là sự ra đời của Chỉ thị số 19 của Ban Thường vụ Thành ủy, trong vòng 6 tháng đi vào thực tiễn, thành phố đã xóa được dứt điểm 75% điểm đen về rác, cùng với hơn 1.200 công trình đăng ký làm sạch địa bàn mình sinh sống, phân loại rác tại nguồn, trồng cây phủ xanh đô thị.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh, chống ô nhiễm không khí không thể chỉ có trách nhiệm của cơ quan hữu quan, mà mỗi người dân cần có ý thức cao hơn nữa trong việc bảo vệ môi trường, cần thể hiện tình yêu và giữ gìn môi trường nơi mình gắn bó, làm việc và mưu sinh, xây dựng thành phố Hồ Chí Minh có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình.
