Nghe nội dung bài viết
Hơn 60 năm gắn bó với sân khấu, NSƯT Thanh Sang đã đóng trên dưới 100 vở cải lương cùng hàng trăm trích đoạn và bài ca lẻ. Là kép chánh ăn ý với nhiều cô đào nổi tiếng như: Thanh Nga, Bạch Tuyết, Lệ Thủy, Phượng Liên, Mỹ Châu…Nhiều bạn bè hay nói rằng cuộc đời ông buồn nhiều hơn vui, nhìn lại chặng đường nghệ thuật mà ông đã đi qua mới thấy thương và trân trọng hơn sự nỗ lực, cố gắng của một giọng ca vàng.
NSƯT Thanh Sang tên thật là Nguyễn Văn Thu, sinh năm 1943 tại Hòa Hiệp, Phước Hải, Bà Rịa- Vũng Tàu. Từ năm 8 tuổi, ông bắt đầu sống bằng nghề đi vá lưới và đi biển đánh cá, vừa nuôi gia đình vừa kiếm tiền học văn hóa. Do gia đình sống gần rạp cải lương Hải Lạc, ông bị cuốn hút theo nghề hát xướng. Ban đầu, ông thường học lại các giọng của đệ nhất danh ca Út Trà Ôn, ông Chín Sớm, Thành Công rất được bà con tán thưởng.
Nghệ sĩ Thanh Sang. Ảnh: Facebook nghệ sĩ Hữu Châu
Năm 1960, đoàn cải lương Ngọc Kiều của bầu Hoàng Kinh, Ngọc Đán đến Hải Lạc biểu diễn. Khi diễn vở "Chiều Đông gió lạnh về", ông được đưa vào thay thế do một nghệ sĩ bị bệnh đột xuất không thể diễn được. Bầu Hoàng Kinh thấy ông thông minh đã đặt cho nghệ danh là Thanh Sang.
Hai năm sau, ông được bầu Hoàng Kinh cho thế vai của nghệ sĩ Hùng Cường, vai Đông Nhật trong vở "Tuyết phủ chiều Đông". Ông diễn thành công vai này nên từ đó thành kép chánh trong đoàn cải lương Ngọc Kiều. Đến năm 1964, ông chuyển về hát cho đoàn "Hoa mùa Xuân", sau đổi thành "Dạ lý hương". Cũng trong năm này ông đoạt Huy chương vàng giải Thanh Tâm với vai Tạ Tốn trong vở "Cô gái Đồ Long". Vai diễn đã đưa ông từ một anh chàng chài lưới, chưa qua trường lớp, trở thành ngôi sao sáng trong làng sân khấu lúc đó.
Năm 1975, ông đã tạc thêm thành công trong sự nghiệp với nhiều nhân vật khác như: Trần Minh trong vở " Bên cầu dệt lụa ", vai Thi Sách trong vở "Tiếng trống Mê Linh", vai Lê Hoàn trong vở "Thái hậu Dương Vân Nga",... Năm 1985, ông thôi hát ở các đoàn văn nghệ, chỉ thu băng đĩa và hát phục vụ khi có yêu cầu.
Năm 2001, ông bị bệnh nặng, phải rời xa sân khấu một thời gian dài. Đầu năm 2007, chương trình "Làn điệu phương Nam" đã tổ chức tại Nhà hát Thành phố vinh danh ông với chủ đề "50 năm một tình yêu nghệ thuật", do Nghệ sĩ nhân dân Bạch Tuyết làm tổng đạo diễn, để kỷ niệm 50 năm nghiệp ca diễn của ông. NSND Bạch Tuyết xúc động khi chia sẻ về người đồng nghiệp, người anh của mình: “Đối với một đồng nghiệp tài hoa như thế, tính cách như thế, tôi thấy rất đau khi hay tin anh ra đi. Tuổi thơ anh ít có chuyện vui nhưng mà chẳng bao giờ nghe nói, có lẽ anh là người quen gói những nỗi niềm của mình, bày tỏ điều đó qua những nhân vật trên sân khấu. Cho nên, tôi thấy nhân vật của anh diễn rất sâu, khi anh diễn buồn tôi không thấy anh nhăn nhó nhưng nhìn đôi mắt của anh, tôi biết anh đang diễn nỗi đau, diễn chung với anh, tôi thấy được sự tinh tế trong ánh mắt, thật là khó quên”.
Trong sự nghiệp sân khấu, với hàng trăm vai diễn, ông đã khắc họa thật tinh tế những góc cạnh tâm lý của nhân vật, để vai diễn của ông đi vào lòng người, được công chúng yêu mến như: Trần Minh (Bên cầu dệt lụa), Thi Sách (Tiếng trống Mê Linh), nhà vua (Đường gươm Nguyên Bá), An Lộc Sơn (Chuyện tình Dương Quí Phi), Đảnh (Tần Nương Thất), Long Hồ (Tuyệt tình ca), Tô Điền (Tiếng hạc trong trăng), Đông Nhật (Tuyết phủ chiều đông), Du Thản Chi (Kiều Phong A Tỷ), Lục Vân Tiên (Kiều Nguyệt Nga). Cũng là một người bạn diễn ăn ý cùng NSƯT Thanh Sang, NSND Lệ Thủy cũng bồi hồi kể lại một kỷ niệm về ông: “Tôi nhớ nhất là lúc hát tuồng "Nửa đời hương phấn", anh Thanh Sang đóng vai anh hai Cang, ngày hôm đó, anh bệnh nhưng mà vẫn cố gắng ra diễn đêm đó. Sau khi diễn cho xong, anh đi cấp cứu, đó là kỷ niệm về một người nghệ sĩ rất tận tâm với nghề, dù quá sức, quá mệt nhưng vẫn cố gắng diễn, làm tròn trách nhiệm của mình trước khán giả”.
Nhiều khán giả yêu mến ông cũng bày tỏ sự tiếc thương cho một nghệ sĩ tài hoa – ông Nguyễn Văn Gắng ở Bạc Liêu và khán giả Lê Văn Đủ ở Sóc Trăng, bày tỏ: "Tôi rất ái mộ giọng ca của nghệ sĩ Thanh Sang, hay tin anh qua đời tôi rất tiếc, trước kia, anh đóng nhiều tuồng lắm, quý anh lắm, tôi rất tiếc vì sự ra đi của anh" hay "Nghệ sĩ Thanh Sang là một nghệ sĩ kỳ cựu từ xưa tới giờ, tôi rất là ái mộ anh. Anh diễn hay và diễn rất nhiều tuồng, rất nhiều khán giả ái mộ nghệ sĩ Thanh Sang, tôi xin được chia buồn cùng gia đình anh”.
Sân khấu cải lương Việt Nam lại mất đi thêm một tài hoa, một người đã trút cạn đường tơ, luôn sống và nghĩ về sân khấu. Chặng đường 60 năm qua với những vai diễn, những số phận mà NSƯT Thanh Sang từng sống, từng hóa thân trên sân khấu, những tình cảm ấm áp yêu thương mà ông dành cho bạn bè đồng nghiệp sẽ còn ở lại với nhân gian này, dù hôm nay ông đã về với đất mẹ. Kính tiễn biệt NSƯT Thanh Sang, người nghệ sĩ tài hoa, đức độ của sân khấu cải lương.
Tang lễ của NSƯT Thanh Sang được tiến hành tại nhà riêng, đường số 17 phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, TPHCM. Lễ viếng bắt đầu từ 10 giờ ngày 21/4. Lễ truy điệu 7 giờ 15 phút ngày 25/4. An táng tại Nghĩa trang Bình Dương (đường Nguyễn Văn Thành, Chánh Phú Hòa, Bến Cát, Bình Dương).
Dưới đây là một trong những vai diễn để đời của NSƯT Thanh Sang được nhiều khán giả yêu mến – vai Trần Minh trích trong vở cải lương “Bên cầu dệt lụa” của soạn giả Thế Châu, diễn cùng NSƯT Thanh Nga vai Quỳnh Nga.
