Table of Contents
Vinylaxetilen là một hợp chất hữu cơ có công thức hóa học C4H4. Nó có tính chất không bão hòa và dễ dàng phản ứng. Vinylaxetilen có ứng dụng trong việc tổng hợp các hợp chất hữu cơ phức tạp và là một nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp hóa chất. Tuy nhiên, do tính chất dễ phản ứng của nó, vinylaxetilen cần được xử lý cẩn thận và an toàn để tránh tai nạn và nguy hiểm.Chúng ta cùng nhau tìm hiểu chi tiết về vinylaxetilen, các tính chất vật lý, tính chất hóa học trong bài viết sau đây nhé:
Nguồn gốc vinylaxetilen
Ankin là những hợp chất hidrocacbon mạch hở trong phân tử có một liên kết ba C≡C. Trong các các hợp chất chứa liên kết ba, axetilen có công thức H-C≡C-H là ankin đơn giản nhất.
Khi ta cho hai phân tử axetilen cộng hợp với nhau bằng phản ứng Đime hóa với chất xúc tác là NH2Cl, CuCl ở nhiệt độ cao tạo thành một chất mới tên gọi vinylaxetilen: CH2=CH-C-C≡H (C4H4)(trong đó gốc CH2=CH- gọi là 1-ethenyl , hoặc vinyl) còn axetilen là các gọi tên của nhóm hidrocacbon chứa liên kết 3.
Các phương trình hóa học của vinylaxetilen
Phản ứng cháy
Giống như các hidrocacbon khác thì vinylaxetilen cũng bị oxi hóa hoàn toàn thành CO2 và H2O
Các phương trình hóa học của vinylaxetilen với H2 ,Br2, AgNO3 , KMnO4 , HCl.
Ta thấy trong công thức phân tử axetilen có liên kết ba và cả liên kết đôi, với cấu tạo như vậy nó sẽ thể hiện tính chất như những phân tử có liên kết bội khác như phản ứng cộng với H2, HCl hay phản ứng với AgNO3, KMnO4,..
Phản ứng với Br2
Phản ứng cộng H2
CH2CHCCH + H2 → CH2CHCHCH2
Ngoài ra còn có thể cộng tiếp vào nối đôi còn lại hoặc có thể cộng hoàn toàn
CH2CHCCH + 3H2 →CH3CH2CH2CH3 (butan)
Phản ứng cộng HCl
CH≡C-CH=CH2 + 2HCl →CH2=CCl-CHCl-CH3
Phản ứng này viết theo tỉ lệ mol 1:2
Ngoài ra còn có thể cộng tiếp vào nối đôi còn lại, tuân theo quy tắc MacCopnhiCop: phần dương của tác nhân tấn công vào C mang nối đôi chứa nhiều Hidro hơn.
CH2=CCl-CHCl-CH3 +Br2→CH3-CCl2-CHCl-CH3
Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn
Vinylaxetilen làm mất màu dung dịch thuốc tím KmnO4
3CH2CHCCH + 2KMNO4 + 4H2O →6CH2CHO + 2MnO2 + 2KOH
Phản ứng thế bằng ion kim loại bạc
9CH2CHCCH + 12AgNO3 + 16NH3 → 12AgCCHCH2 + 12NH4NO3
Phản ứng điều chế vinylaxetilen
Khi cho axtilen tham gia phản ứng đime ta được vinylaxetilen :
Bài tập về vinylaxetilen
Câu 1: Nung nóng hỗn hợp X gồm 0,2 mol vinylaxetilen và 0,2 mol H2 với xúc tác Ni thu được hỗn hợp Y có tỉ khối hơi so với H2 là 21,6. Hỗn hợp Y làm mất màu tối đa m gam brom trong CCl4, Giá trị của m là:
ĐÁP ÁN
Bảo toàn liên kết pi:
Câu 2 : Hỗn hợp khí X gồm 0,3mol H2 và 0,1 mol vinylaxetilen. Nung X một thời gian với xúc tác Ni thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với không khí là 1. Nếu cho toàn bộ Y sục từ từ vào dung dịch brom (dư) thì có m gam brom tham gia phản ứng.
ĐÁP ÁN
Tương tự câu trên, ta có
Bảo toàn liên kết pi:
Vinylaxetilen là hidrocacbon có công thức đặc biệt khi vừa chứa liên kết đôi vừa chứa liên kết ba trong phân tử, vì thế nó thể hiện tính chất gần giống với ankin, lại gần giống anken, phản ứng với