Table of Contents
I. Trải nghiệm cùng văn bản
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
Nguyễn Văn Học
Quê quán: Phú Xuyên
Tác phẩm chính: “Những cô gái bất hạnh” (NXB Lao động, 2007); “Gái điếm” (NXB Văn học, 2008); “Đường dài của hạnh phúc” (NXB Công an nhân dân, 2008); “Rơi xuống vực sâu” (NXB Công an nhân dân 2009); “Bão người” (NXB Công an nhân dân 2009); “Cao bay xa chạy” (NXB Hà Nội 2010)
b. Tác phẩm Bài học từ cây cau
- Thể loại: truyện ngắn
- Xuất xứ: trích trong “Trò chuyện với hàng cau”, Báo Quân đội nhân dân, 9/4/2020
- Phương thức biểu đạt: tự sự, biểu cảm
- Ngôi kể: kể theo ngôi thứ nhất
- Bố cục: 2 phần
- Phần 1: Từ đầu đến “dòng họ ta”: Sự gắn bó của những thành viên trong gia đình nhân vật “tôi” với cây cau
- Phần 2: Còn lại: Bài học rút ra từ cây cau của nhân vật “tôi”
II. Suy ngẫm và phản hồi
1. Lời hỏi đáp giữa các nhân vật và với hàng cau
Các cuộc hỏi - đáp | Hỏi | đáp |
Giữa “ông” với “bố” | “Nhìn lên cây cau con thấy điều gì?” | “Con thấy bầu trời xanh” |
Giữa “ông” với “tôi” | “Nhìn lên cây cau cháu thấy điều gì?” | “Cháu thấy bài học làm người ngay thẳng. Đó là triết lý của ông phải không ạ?”. |
Giữa “tôi” với “ông” | “Vậy nhìn lên cây cau, ông đã thấy gì ạ?” | “Ông thấy tương lai đẹp của dòng họ ta”. |
Giữa “tôi” với hàng cau | - “Ở trên đó cau có gì vui?” - “Cau có thấy bầu trời cao rộng” | - Từ trên những tàu cau một đàn chim xòe cánh bay ra. - Những tàu cau đung đưa, tạo ra âm thanh xào xạc. |
2. Điều đặc biệt từ những cây cau
Theo em, điều đặc biệt ở cây cau, hàng cau: hình dáng, cốt cách, sức sống của cây cau gợi nhắc sự ngay thẳng, vươn cao, cứng cỏi, hòa hợp đón nắng, đón gió, đón chim muông, ...
Về phía các nhân vật trong gia đình "tôi": mỗi người một thế hệ, một kiểu trải nghiệm, một kỉ niệm, tình cảm riêng khi nhìn ngắm cây cau...
⇒ Đó là những đặc điểm riêng biệt có thể khơi gợi ở mỗi người trong gia đình của nhân vật “tôi”: “một cách nghĩ”, “một cách sáng tạo, cách sống và làm việc, …”
3. Lời trò chuyện của nhân vật “tôi”
Có 3 khả năng:
- Trò chuyện với cây cau
- Trò chuyện với chính mình
- Trò chuyện với cau cũng là trò chuyện với chính mình
Cơ sở nhận xét:
- Đây là lời trò chuyện với cây cau vì “tôi” đã đặt câu hỏi hướng đến cây cau: “Ở trên đó cau có gì vui?”, “Cau có thấy bầu trời cao rộng?”.
- Tuy nhiên, đây cũng là lời trò chuyện với chính mình vì cây cau vốn là vật vô tri vô giác, thế nên chỉ là đối tượng mà nhân vật “tôi” mượn để nói lên tâm tư, suy nghĩ của chính mình.
4. Cách hoàn thiện bản thân
Có thể nói: Trò chuyện về cây cau, với cây cau cũng là cách giúp các nhân vật tự hoàn thiện bản thân vì con người sống giữa thiên nhiên, không chỉ tìm kiếm trong thiên nhiên vẻ đẹp muôn hình vạn trạng mà còn học được ở thiên nhiên biết bao nhiêu bài học quý báu.
Muốn như vậy, phải có khả năng làm bạn với thiên nhiên, tìm được tiếng nói chung với thiên nhiên.
III. Tổng kết
1. Nội dung
Qua văn bản Bài học từ cây cau ta thấy được sự trân trọng, yêu mến cây cau của nhân vật “tôi”. Cây cau để lại cho tác giả nhiều kỉ niệm tuổi thơ, cây cau cùng những câu hỏi của ông nội cũng giúp tác giả có những bài học trong cuộc sống.
2. Nghệ thuật
Giọng văn tha thiết, nhẹ nhàng, sâu lắng
Tác giả thành công khi thể hiện cái “tôi” trữ tình
Hình ảnh gợi cảm
IV. Vận dụng
Sưu tầm những bài thơ viết về cây cau
Cây cau
Ông trồng cây cau
Từ ngày xa lắc
Ngọn cây vút cao
Giữa trời xanh ngắt
Thân gầy mảnh khảnh
Nhưng rất dẻo dai
Mặc cho giông bão
Vẫn vươn cao hoài
Lá xoè răng lược
Chải tóc mây xanh
Tháng năm không nghỉ
Ru con gió lành
Chim về làm tổ
Ríu ran sớm chiều
Mái nhà nho nhỏ
Sao mà đáng yêu
Những đêm trăng đẹp
Cau thức cùng trăng
Toả hương thơm ngát
Dọc con đường làng.
(Nguyễn Lãm Thắng)
Biên soạn: Nguyễn Tiến Lực
SĐT: 0975538382 (bạn đọc thắc mắc liên hệ)
Đơn vị: Trung Tâm Đức Trí - 0286 6540419
Địa chỉ: 26/5 đường số 4, KP 3, P. Bình Hưng Hòa A, Q. Bình Tân, TP. HCM
Fanpage: https://www.fb.com/ttductri