Bài 7: Viết Bài Văn Biểu Cảm Về Con Người

I. Ôn tập khái niệm và các yêu cầu đối với bài văn văn biểu cảm

1. Khái niệm

Kiểu bài: Bài văn biểu cảm về con người, sự việc là kiểu văn bản có mục đích trình bày cảm xúc của người viết về một đối tượng (có thể là con người, sự việc ...).

2. Yêu cầu đối với văn bản

Tình cảm trong sáng, chân thật

Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc

Phương thức kết hợp: miêu tả và tự sự

Bố cục: 3 phần

• Mở bài: Giới thiệu đối tượng biểu cảm, biểu đạt cảm xúc chung về đối tượng.
• Thân bài: Biểu lộ cảm xúc, suy nghĩ cụ thể một cách sâu sắc về đối tượng. (Cảm xúc, suy nghĩ về đặc điểm, tính cách, kỉ niệm đối với người đó)
• Kết bài: Khẳng định lại tình cảm, cảm xúc về đối tượng, rút ra điều đáng nhớ với bản thân.

II. Hướng dẫn phân tích kiểu bài văn biểu cảm về con người

Văn bản: Người bạn yêu quý của tôi

Câu 1 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Bài văn trên được viết để bộc lộ cảm xúc về điều gì?

Trả lời:

Bài văn được viết để biểu lộ tình cảm quý mến một người bạn

Câu 2 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Tìm trong đoạn mở bài các câu giới thiệu về nhân vật, câu thể hiện cảm xúc của người viết đối với nhân vật. 

Trả lời:

Câu văn giới thiệu về nhân vật: Mãi đến gần cuối năm, tôi mới thân với Lan, người bạn cùng bàn.

Câu văn thể hiện cảm xúc của người viết:

• Tôi yêu quý Lan bởi tính….
• Có bạn thân …. Thật là tuyệt.

Câu 3 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Ở phần thân bài, người viết đã biểu lộ những cảm xúc gì dành cho nhân vật? Để làm rõ những cảm xúc ấy, người viết đã sử dụng những phương thức biểu đạt hỗ trợ nào?

Trả lời:

a. Những cảm xúc:

• Ban đầu không thích bạn
• Sau đó: quý mến bạn

b. Sử dụng 2 phương thức kết hợp: Tự sự, miêu tả

Câu 4 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Dựa vào bài viết, người đọc có thể cảm nhận được tình cảm, cảm xúc của người viết dành cho nhân vật không?

Trả lời:

Dựa vào tình cảm, suy nghĩ được bộc lộ trong bài viết, người đọc có thể cảm nhận được tình cảm cảm xúc chân thành của người viết dành cho nhân vật.

Câu 5 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Ở đoạn kết bài, người viết đã trình bày những nội dung gì?

Trả lời:

Người viết đã trình bày những nội dung sau:

• Từ đối tượng: khẳng định, hiểu ra ý nghĩa của tình bạn.
• Bài học từ người bạn, từ tình bạn: bản thân học được điều tốt: biết quan tâm, chia sẻ,

Câu 6 trang 108 tập 2 Ngữ Văn 7 CTST

Từ bài viết trên, em rút ra được những kinh nghiệm gì về cách viết bài văn biểu cảm về con người?

Trả lời:

Từ bài viết trên, em rút ra được những lưu ý về cách viết bài văn biểu cảm về sự việc:

• Tình cảm trong bài văn phải chân thực, trong sáng.
• Sử dụng ngôi thứ nhất để chia sẻ cảm xúc.
• Kết hợp với miêu tả và tự sự để hỗ trợ cho việc biểu lộ cảm xúc.
• Bố cục bài viết gồm ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

III. Hướng dẫn quy trình viết bài văn biểu cảm về con người

Đề bài: Viết bài văn bày tỏ cảm xúc về một người mà em yêu quý .

1. Chuẩn bị trước khi viết

Xác định thời gian, địa điểm, xác định đề tài, mục đích

Thu thập tư liệu.

2. Tìm ý, lập dàn ý theo phiếu học tập

a. Tìm ý

Từ ngữ biểu cảm: yêu mến, kính trọng, …

Hình dung về người đó: việc là, kỉ niệm, hình ảnh….

Lí giải nguyên nhân cảm xúc: chăm sóc, quan tâm, …

Yết tố tả, kể: đặc điểm nổi bật, kỉ niệm sâu sắc, …

b. Lập dàn ý

Mở bài: giới thiệu người mà em yêu quý, cảm xúc chung.

Thân bài:

• Cảm xúc thứ 1, nguyên nhân cảm xúc….
• Cảm xúc thứ 2, nguyên nhân cảm xúc

Kết bài: Khẳng định tình cảm với người đó, bài học bản thân…

3. Viết bài

4. Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

IV. Một số bài văn tham khảo

1. Biểu cảm về ông

Gia đình em là một gia đình khá đặc biệt khi em được sống cùng ông bà nội dưới cùng một mái nhà. Ông nội chính là người mà em thần tượng và vô cùng kính trọng, bởi ông em chính một vị anh hùng đã có nhiều hy sinh lập được nhiều chiến công trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Trong gia đình em ông nội chính là người có tiếng nói quyền lực nhất. Ông luôn dạy cho chúng em biết những điều phải trái đúng sai, dạy chúng em những thói quen sinh hoạt tích cực sống hết mình có lý tưởng hoài bão lớn lao. Ngay từ khi em còn nhỏ em đã thân thiết và gần gũi với ông được ông yêu thương cưng chiều. Mỗi buổi sáng ông em thường dậy từ sớm chăm sóc cho những chú chim cảnh, vườn cây, ao cá của mình. Nhờ bàn tay chăm sóc của ông nội mà gia đình em luôn có rau sạch và cá tươi để ăn.

Ông em năm nay đã 75 tuổi mái tóc có nhiều sợi bạc nhưng sức vóc ông vẫn còn dẻo dai lắm bởi ngày xưa ông từng có thời tham gia chiến trường từng vào sinh ra tử đối mặt với kẻ thù hiểm ác nhiều lần. Chính những năm tháng khó khăn đó đã rèn luyện cho ông nội em một ý chí nghị lực sống phi phàm hơn người.

Ông cũng thường xuyên tập thể dục nên sức khỏe vẫn còn khá tốt. Nhưng đôi khi ông cũng bị đau nhức xương khớp nhất là khi trời trở gió thì vết thương ở chân ông do viên đạn ngày nào găm phải lại đau đớn nhức nhối. Em rất thương ông bởi em biết những lúc như vậy ông đau đớn nhiều lắm. Nhưng dù bệnh tình có như thế nào ông nội em vẫn luôn thể hiện phong cách của một người chiến sĩ cụ Hồ.

Ông vui vẻ lắm, mỗi khi cả nhà lo lắng suýt xoa cho vết thương của ông, thì ông em đều gạt đi và nói rằng một chút vết thương nhỏ như vậy có đáng gì ông vẫn còn khỏe lắm. Em vô cùng ngưỡng mộ và tự hào về ông nội của mình, bởi em đã từng được học những tiết lịch sử ý nghĩa mà cô giáo giảng trên lớp. Em hiểu rằng để có một cuộc sống bình yên như ngày hôm nay ông cha ta đã phải hi sinh rất nhiều, nhiều anh hùng dân tộc đã nằm xuống nơi rừng hoang đất lạnh để hôm nay chúng em được tung tăng vui vẻ cắp sách tới trường, chúng em được hưởng cuộc sống thái bình. Đó là nhờ công lao của những người như ông nội em.

Ông em cũng là người vô cùng nhân hậu thường xuyên giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn neo đơn ở trong làng của em. Trong làng em ở có nhiều cụ già con cháu đều đi làm xa hoặc đã tử trận trong chiến tranh nên giờ họ chỉ sống có một mình. Ông em thường xuyên giúp đỡ những người đó và bảo cha mẹ cùng chúng em phải giúp đỡ những người có hoàn cảnh đặc biệt. Ông luôn sống vui vẻ hòa nhã với những người xung quanh nên trong làng xóm ai cũng yêu mến và tôn trọng ông nôi của em. Những lúc nhàn rỗi ông nội em thường làm thơ bởi ông có tham gia câu lạc bộ thơ của hội cựu chiến binh.

Ông là người mà em vô cùng ngưỡng mộ và tôn trọng, em mong sao ông em luôn được khỏe mạnh sống lâu trăm tuổi cùng với gia đình của em.

2. Bài văn cảm nghĩ về người thân trong gia đình

Những khi trái nắng trở trời,
Con đau là mẹ đứng ngồi không yên.
Trọn đời vất vả triền miên,
Chăm lo bát gạo vàng bạc nuôi con.

Mỗi khi đọc những câu ca dao trên, em lại càng thêm thấm thía về tình yêu và sự hi sinh vô bờ của mẹ.

Mẹ – là tiếng nói vô cùng thiêng liêng mà mỗi người con luôn gọi lên bằng cả trái tim mình. Em cũng vậy. Mỗi ngày, từ lúc mở mắt ra, đến lúc trước khi đi ngủ, mẹ là tiếng mà em gọi nhiều nhất. Bởi em hiểu rằng, dù lúc nào, dù ra sao, mẹ cũng sẽ luôn ở bên, luôn quan tâm, chăm sóc cho mình.

Mẹ em là một công nhân ở nhà máy may. Cũng như bao người, mẹ làm lụng vất vả và chăm chỉ để kiếm tiền chăm sóc cho con cái, gia đình. Ở nhà, mẹ còn nuôi thêm đàn gà, trồng thêm luống rau để tiết kiệm cho cuộc sống. Trong ấn tượng của em, mẹ chẳng bao giờ biết mệt hay ốm đau cả. Dù nắng, mưa mẹ vẫn đi làm đều đặn.

Mẹ chẳng thích váy đẹp, chẳng mê xem phim, cũng chẳng thích ăn thịt, ăn bánh. Nhưng đến bây giờ, khi đã lớn, em mới hiểu rằng, mẹ cũng như em cũng thích ăn ngon, thích mặc đẹp. Nhưng tình yêu thương con đã vượt lên những điều đó, khiến mẹ nhường hết tất cả những gì tốt đẹp cho con.

Mẹ luôn quan tâm, chăm sóc em đến từng chi tiết nhỏ. Đôi lúc chính em cũng không nhận ra được thau đổi của bản thân, nhưng mẹ thì nhận ra ngay. Dù em không xinh, học hành cũng bình thường, nhưng mẹ vẫn luôn ôm em vào lòng, dịu dàng mà thủ thỉ: Con gái của mẹ là tuyệt vời nhất. Chính mẹ tạo cho em niềm tin, tạo cho em động lực để cố gắng, để hoàn thiện hơn từng ngày.

Mỗi khi nhìn thấy những vết sờn trên vai áo, những vết chai trên đôi tay, những nếp nhăn trên khóe mắt mẹ. Em lại càng nhủ mình phải ngoan hơn nữa, phải lớn nhanh hơn nữa để mẹ đỡ vất vả. Hằng ngày, ngoài giờ học, em thường giúp mẹ dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm, rửa bát… Dù mẹ bảo là hãy để mẹ làm cho, còn em thì đi học, nhưng em vẫn cương quyết xin được làm cùng mẹ. Để mẹ có thêm thời gian nằm xuống nghỉ ngơi, xem một bộ phim yêu thích.

Em yêu mẹ của em rất nhiều, và em biết rằng mẹ cũng như vậy. Em mong sao, thời gian trôi thật chậm, để em mãi luôn là đứa con bé nhỏ, được ở bên cạnh mẹ mỗi sớm chiều.

3. Biểu cảm về ba

“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”

Bên cạnh tình mẫu tử thiêng liêng, còn có tình phụ tử sâu nặng. Công cha không kém phần so với nghĩa mẹ. Người cha giống như một điểm tựa vững chắc của mỗi đứa con, với em cũng vậy.

Bố của em là một người cha tuyệt vời. Năm nay, bố bốn mươi tư tuổi. Dáng người cao, nhưng khá đầy đặn. Làn da của bố rám nắng bởi hàng ngày phải làm việc nhiều dưới ánh nắng mặt trời. Mọi người thường nói em rất giống bố ở khuôn mặt nhỏ nhắn, vầng trán cao, đôi mắt đen láy và hiền từ. Giọng nói của bố trầm và nụ cười ấm áp khiến em luôn cảm thấy hạnh phúc khi được gần bên bố. Đôi bàn tay của bố thô ráp, em biết đó là những dấu vết của thời gian, của bao vất vả bố đã hi sinh để lo lắng cho chúng em một cuộc sống đủ đầy hơn.

Công việc của bố là một lái xe chở hàng. Đó là một công việc vất vả, hay phải xe nhà. Bởi vậy mà khi có ngày nghỉ, bố lại dành thời gian ở bên gia đình. Bố luôn lo lắng và rất thương hai mẹ con em. Bố luôn dặn em phải chăm chỉ học hành, không được làm mẹ buồn và lo lắng. Mỗi lần đi xa về, bố đều tặng em những món quà nhỏ từ những miền đất nơi bố đã từng đi qua. Em rất thích thú khi được nghe bố kể về quê hương đất nước Việt Nam vô cùng tươi đẹp và rộng lớn. Câu chuyện mà bố kể giúp em có động lực để cố gắng hơn trong cuộc sống.

Thỉnh thoảng, bố được nghỉ phép dài ngày. Lúc đó, bố sẽ đưa cả gia đình đi chơi. Em cảm thấy rất hạnh phúc khi được ở bên cạnh bố mẹ. Không chỉ vậy, bố cũng dạy em rất nhiều điều hay lẽ phải trong cuộc sống. Bố của em giống như người thầy với những lời khuyên bổ ích, người cho em động lực và niềm tin để vượt qua mọi giây phút buồn vui.

Đối với em, bố không chỉ là một người cha, mà còn là một người thầy. Em luôn dành cho bố sự kính trọng, yêu mến. Bố mãi là điểm tựa của hai mẹ con em.

4. Cảm nghĩ về ba

Người ta thường hay nói rằng “Tấm lòng người cha là một tuyệt tác của tạo hóa”. Tình yêu thương và tấm lòng mà cha đã dành cho tôi thực sự thiêng liêng và cao quý. Tôi luôn biết ơn cuộc đời đã ưu ái cho tôi có được một người cha đáng kính, tuyệt vời như thế. Chưa bao giờ tôi dám nói với cha những lời tự sự của trái tim nhưng thẳm sâu trong lòng, tôi luôn kính yêu và tự hào về cha.

Cha tôi năm nay ngoài bốn mươi tuổi nhưng dường như gánh nặng cuộc đời đã khiến cha già đi nhiều, Sự nhọc nhằn hằn in rõ nhất trên mái đầu bạc của cha mà mỗi lần nhìn nó tôi không khỏi chạnh lòng, xót xa. Nước da của cha ngăm đen khỏe mạnh, bờ vai rắn chắc, đầy vững chãi khiến tôi luôn tin tưởng để dựa vào. Dáng người cha hơi đậm nhưng làm việc rất nhanh nhẹn. Tôi rất thích đứng ở đằng sau để nhìn bóng lưng của cha, tôi cảm giác nó như một bức tường cao lớn, vững chãi có thể che chắn cho tôi qua những bão giông cuộc đời. Tôi đặc biệt yêu đôi mắt của cha, đôi mắt hơi nâu và luôn sáng lên những ánh nhìn trìu mến với tôi. Cha có khuôn mặt chữ điền nhìn rất phúc hậu, nổi bật trên khuôn mặt ấy đó là vầng trán cao lộ rõ sự thông minh.

Cha tôi không hoàn hảo nhưng ông luôn yêu thương tôi theo cách hoàn hảo nhất. Cha tôi không phải dân trí thức, cũng không giàu có, cha chỉ là một người lao động bình dân với đồng lương công nhân trong xí nghiệp thế nhưng chưa bao giờ cha để tôi phải thiếu thốn thứ gì. Cha lo cho tôi ăn học, cho tôi một cuộc sống đủ đầy mặc dù tôi biết chính cha cũng không có nhiều tiền. Tôi để ý có đến cả năm cha cũng không may cho mình một bộ áo mới. Dù vai áo đã sờn, chiếc quần cũ kĩ bạc màu nhưng cha vẫn cứ cười xòa mà bảo rằng trong tủ cha còn nhiều đồ đẹp. Thế mà với tôi, cứ đến ngày tựu trường, ngày lễ tết, rồi thời tiết chuyển mùa cha lại giục mẹ đi sắm cho tôi quần áo mới. Thuở nhỏ vô tư không nghĩ suy, cứ hồn nhiên coi đó là điều bình thường nhưng càng lớn khôn, càng hiểu chuyện thì tôi lại càng thương cha nhiều hơn. Từ chiếc bóng đèn học đến bộ áo mưa, tập vở để đi học chính tay cha cũng là người mua. Cả ngày đi làm vất vả nhưng cha không bao giờ quên quan tâm đến chuyện học hành của tôi. Tôi luôn sẵn sàng chia sẻ cùng cha những buồn vui, những câu chuyện hằng ngày bởi tôi cảm nhận được sự lắng nghe và thấu hiểu từ cha. Đặc biệt, tôi rất thích được lắng nghe những lời khuyên của cha dành, đứng từ phương diện của một người đàn ông trưởng thành cha luôn chỉ ra cho tôi những con đường đi đúng đắn, để tôi không chệch bước trên những lối đi gập ghềnh. Những điều ấy khiến tôi càng kính yêu và tự hào hơn về người cha của mình.

Tôi không bao giờ quên những bài học đạo đức, bài học làm người mà cha đã dạy cho tôi. Ngày còn bé, cha dạy tôi phải biết tự đứng lên sau những lần tập đi, dạy tôi cách sống tự lập và biết giúp đỡ, nhường nhịn người khác, đến khi lớn khôn, cha dạy tôi cách để trưởng thành, biết tự tin vào bản thân, vào cuộc sống, biết yêu thương và tôn trọng người khác. Cha chính là người thầy đầu tiên trong cuộc đời tôi, những bài giảng của cha đều không được viết thành sách, ít khi nói thành lời mà hầu hết được dạy thông qua cách cha sống và đối nhân xử thế với mọi người. Cứ như thế, những bài học của cha đi vào trong đầu tôi một cách tự nhiên mà thấm thía, sâu sắc.

Tôi luôn tự hào với bạn bè về gia đình của mình. Nhà tôi giàu có lắm nhưng không phải giàu vì tiền bạc mà giàu bởi tình cảm. Có được điều đáng quý này phải kể đến sự góp công rất lớn của cha. Gia đình muốn giữ được lửa hạnh phúc cần có sự đồng cảm, quan tâm và sẻ chia. Cả ngày đi làm vất vả nhưng cha vẫn luôn sẵn sàng đỡ đần mẹ công việc nhà. Tôi biết công việc của cha cũng nhiều khó khăn và áp lực, nhưng đến khi bước chân vào cánh cổng mọi buồn bực ưu phiền cha đều gác lại, để cho nụ cười hé nở trên môi. Có nhiều lần tôi bắt gặp nét âu sầu trên khuôn mặt cha, thế nhưng khi tôi hỏi cha lại tỏ ra vui vẻ như không có chuyện gì. Cha tôi là vậy đấy, luôn đem niềm vui, sự ân cần tin tưởng cho người khác còn nỗi buồn chỉ để cho riêng mình. Tôi thương và trân quý tấm lòng của cha vô cùng.

Cha tôi hiền lắm, lại dễ gần dễ mến cho nên ai gặp cũng đều có cảm tình. Mọi người trong xóm thường xuyên sang nhà tôi chơi cũng bởi sự thân thiện, quý khách của cha. Trong làng, nhà ai có công chuyện cha tôi đều nhiệt tình giúp đỡ cho nên mọi người đều rất quý mến ông. Từ khi tôi biết nhận thức đến giờ chưa một lần tôi thấy cha to tiếng với ai. Tính cha tôi xởi lởi nhưng rất biết cách cư xử với mọi người vì thế cha tôi không bao giờ để mất lòng người khác. Điều này khiến tôi vô cùng khâm phục.

Nói về người cha thân yêu của mình, ngôn ngữ cũng không thể giúp tôi đong đầy tất cả cảm xúc. Tôi sẽ chứng minh tình cảm của tôi đối với cha bằng hành động, tôi sẽ cố gắng chăm chỉ học tập thật tốt, rèn luyện thật tốt như những lời cha dạy, phát huy tất cả năng lực cản bản thân để trở thành một người con hiếu thảo, một công dân có ích cho xã hội. Bạn bè con chạy theo những thần tượng âm nhạc, phim ảnh nhưng với con cha chính là thần tượng mà con ngưỡng mộ suốt đời.

Biên soạn: Nguyễn Tiến Lực

SĐT: 0975538382 (bạn đọc thắc mắc liên hệ)

Đơn vị: Trung Tâm Đức Trí - 0286 6540419

Địa chỉ: 26/5 đường số 4, KP 3, P. Bình Hưng Hòa A, Q. Bình Tân, TP. HCM

Fanpage: https://www.fb.com/ttductri