Bài 43: Pha Chế Dung Dịch

I. Cách pha chế một dung dịch theo nồng độ cho trước

Ví dụ: Từ muối CuSO₄, nước cất và những dụng cụ cần thiết, hãy tính toán và trình bày cách pha chế:

a) 50 gam dung dịch CuSO₄ có nồng độ 10%.

b) 50 ml dung dịch CuSO₄ có nồng độ 1M.

Giải:

a) 50 gam dung dịch CuSO₄ có nồng độ 10%.

- Bước 1: Tính toán các đại lượng cần dùng:

- Bước 2: Cách pha chế:

+ Cân lấy 5 g CuSO₄ khan (màu trắng) cho vào cốc thủy tinh có dung tích 100 ml.

+ Cân lấy 45 g (hoặc đong lấy 45 ml) nước cất rồi đổ dần vào cốc và khuấy nhẹ.

 → Được 50 gam dung dịch CuSO₄ có nồng độ 10%.

Tổng quát: Từ muối X, nước cất và các dụng cụ cần thiết, hãy tính toán và trình bày cách pha chế m gam dung dịch X có nồng độ C%.

Các bước giải:

Bước 1: Tính toán các đại lượng cần dùng:

- Tính khối lượng chất tan cần pha chế:

- Tính khối lượng nước cần pha chế: m_nước = m_dd – m_ct

Bước 2: Cách pha chế:

- Cân lấy m gam chất X cho vào cốc thủy tinh có dung tích ….  ml (cốc phải có dung tích lớn hơn lượng dung dịch cần pha chế) 

- Cân m_nước gam nước cất rồi đổ dần vào cốc và khuấy nhẹ, được m gam dung dịch X có nồng độ C%.

b) 50 ml dung dịch CuSO₄ có nồng độ 1M.

- Bước 1: Tính các đại lượng cần dùng.

Đổi 50 ml = 0,05 l

- Bước 2: Cách pha chế.

+ Cân lấy 8 g CuSO₄ cho vào cốc thủy tinh có dung tích 100 ml.

+ Đổ dần dần nước cất vào cốc và khuấy nhẹ cho đủ 50 ml dung dịch.

+ Được 50 ml dung dịch CuSO₄ có nồng độ 1M.

Tổng quát: Từ muối X, nước cất và các dụng cụ cần thiết, hãy tính toán và trình bày cách pha chế V (ml) dung dịch X có nồng độ C_M.

Các bước giải:

Bước 1: 

- Tính số mol chất tan cần pha chế: n = C_M.V (Lưu ý: Đổi đơn vị của V thành lít)

- Tính khối lượng chất tan cần pha chế: m = n.M

Bước 2: 

- Cân lấy m gam chất X cho vào cốc thủy tinh có dung tích ….  ml (cốc phải có dung tích lớn hơn lượng dung dịch cần pha chế) 

- Cho dần dần nước cất vào cốc và khuấy nhẹ cho đủ V (ml) dung dịch, được V(ml) dung dịch X có nồng độ C_M.

II. Cách pha loãng một dung dịch theo nồng độ cho trước

Ví dụ: Có nước cất và những dụng cụ cần thiết hãy tính toán và trình bày các cách pha chế:

a) 100 ml dung dịch MgSO₄ 0,4M từ dung dịch MgSO₄ 2M.

b) 150 g dung dịch NaCl 2,5% từ dung dịch NaCl 10%.

Giải

a) 100 ml dung dịch MgSO₄ 0,4M từ dung dịch MgSO₄ 2M.

Bước 1: Tính toán các đại lượng cần dùng.

Đổi 100 ml = 0,1 lít.

Bước 2: Cách pha chế.

- Đong lấy 20 ml dung dịch MgSO₄ 2M cho vào cốc có dung tích 200ml.

- Thêm từ từ nước cất vào cốc đến vạch 100 ml và khuấy đều.

→ Được 100 ml dung dịch MgSO₄ 0,4M.

b) 150 g dung dịch NaCl 2,5% từ dung dịch NaCl 10%.

Bước 1: Tính toán các đại lượng cần dùng.

m_{NaCl (2)} =

m_{dd NaCl (1)} =

Bước 2: Cách pha chế.

- Cân lấy 37,5 g dung dịch NaCl 10%, cho vào cốc thủy tinh có dung tích 200 ml.

- Cân lấy 112,5 g nước cất hoặc đong 112,5 ml nước cất, đổ vào cốc đựng dung dịch NaCl nói trên.

- Khuấy đều, được 150 g dung dịch NaCl 2,5%.

• Lưu ý:

- Khi pha loãng hay cô đặc dung dịch thì lượng chất tan không đổi.

- Khi pha loãng thì nồng độ dung dịch giảm, khi cô đặc thì nồng độ dung dịch tăng.

Bài tập luyện tập Pha chế dung dịch của trường Nguyễn Khuyến

1. Bài tập trắc nghiệm hóa 8 liên quan đến pha chế dung dịch

Câu 1. Để pha chế 250 ml dung dịch NaOH 0,75M thì khối lượng NaOH cần lấy là:

1. 120 g.
2. 0,75 g.
3. 7,5 g.
4. 12 g.

Câu 2. Khối lượng HNO₃ cần để pha 200 ml dung dịch HNO₃ 0,14M là:

1. 1,764 g.
2. 2,016 g.
3. 0,1764 g.
4. 17,64 g.

Câu 3. Khối lượng KOH cần để pha 120 g dung dịch KOH 5,6% là:

1. 2142,9 g.
2. 6,72 g.
3. 4,67 g.
4. 133,28 g.

Câu 4. Khối lượng nước cần để pha 58,24 g dung dịch KOH 12,5% là: 

1. 7,28  g.
2. 465,92 g.
3. 50,96 g.
4. 21,46 g.

Câu 5. Thể tích nước cần thêm vào 1,2 lít dung dịch HCl 0,25M để thu được dung dịch HCl 0,1M là: 

1. 1,2 lít.
2. 6 lít.
3. 0,12 lít.
4. 0,6 lít.

2. Bài tập tự luận hóa 8 liên quan đến pha chế dung dịch

Câu 1. Từ K₂CO₃, nước cất và những dụng cụ cần thiết, hãy tính toán và trình bày cách pha chế được 125 ml dung dịch K₂CO₃ có nồng độ 0,12M.

Câu 2. Từ MgSO₄, nước cất và những dụng cụ cần thiết, hãy tính toán và trình bày cách pha chế được 200 g dung dịch MgSO₄ có nồng độ 25%.

Câu 3. Tính khối lượng Fe(NO₃)₃ cần thêm vào 180 g dung dịch Fe(NO₃)₃ 24,2% để được dung dịch Fe(NO₃)₃ 31,78%.

Câu 4. Tính khối lượng nước cần thêm vào 100 g dung dịch AgNO₃ 34% để được dung dịch AgNO₃ 12,5%.

Câu 5. Tính thể tích nước (ml) cần thêm vào 320 ml dung dịch KCl 1,2M để được dung dịch KCl 0,75M.

Giáo viên soạn: Nguyễn Thị Thúy Viên

Đơn vị: Trường THCS và THPT Nguyễn Khuyến Bình Dương