Bài 37: Etilen

I. Tính chất vật lý của etilen

Etilen là chất khí, không màu, không mùi, ít tan trong nước, nhẹ hơn không khí (d = )

II. Cấu tạo phân tử của etilen

- Công thức cấu tạo của etilen:         

→ Viết gọn: CH₂ = CH₂

 - Đặc điểm cấu tạo: Giữa 2 nguyên tử cacbon có liên kết đôi (C = C). Trong liên kết đôi có 1 liên kết kém bền, liên kết này dễ dàng bị đứt ra trng các phản ứng hoá học.

III. Tính chất hoá học của etilen

1. Etilen có cháy không?

Etilen là hiđrocacbon nên khi đốt cháy tạo ra khí cacbonic, hơi nước và toả nhiệt.

PTHH: C₂H_4(k) + 3O_2(k) 2CO_2(k) + H₂0_(h)

2. Etilen có làm mất màu dung dịch brom không?

Thí nghiệm: Dẫn khí etilen vào dung dịch brom màu da cam

(Hình ảnh được chụp từ video: https://www.youtube.com/watch?v=jpitvOxnM4A)

(A): dung dịch brom trước phản ứng

(B): dẫn khí etilen vào dung dịch brom

(C): khi phản ứng kết thúc.

Hiện tượng: mất màu (da cam) của dung dich brom.

Phương trình hoá học:

Viết gọn: CH₂ = CH_2(k) + Br_2(dd) → Br – CH₂ – CH₂ – Br

Nhận xét: Liên kết kém bền trong phân tử etilen bị đứt ra và mỗi nguyên tử C trong phân tử etilen liên kết thêm với 1 nguyên tử brom. Phản ứng này được gọi là phản ứng cộng.

Ngoài brom, trong điều kiện thích hợp, etile còn có phản ứng cộng với một số chất khác như H₂, Cl₂..

Kết luận: các chất có liên kết đôi ( C = C) dễ tham gia phản ứng cộng).

3. Các phân tử etilen có kết hợp được với nhau không?

Ở điều kiện thích hợp ( nhiệt độ, xúc tác, áp suất), liên kết kém bền trong phân tử etilen bị đứt ra và các phân tử etilen liên kết với nhau tạo thành phân tử phân tử có kích thước và khối lượng lớn hơn, gọi là poli etilen (viết tắt PE).

… +  CH₂ = CH₂ + CH₂ = CH₂ + CH₂ = CH₂ + …  ....– CH₂ – CH₂ – CH₂ – CH₂ – CH₂ – CH₂ – …

Viết gọn: nCH₂ = CH₂    ( CH₂ – CH₂ )n —

Polietilen (PE): ( CH₂ – CH₂ )n —

Phản ứng này được gọi là phản ứng trùng hợp.

Polietilen là chất rắn, không tan trong nướcm không độc. Đây là nguyên liệu quan trong trong công nghiệp chất dẻo.

IV. Ứng dụng của etilen

V. Bài tập luyện tập về etilen của trường Nguyễn Khuyến

1. Trắc nghiệm

Câu 1: Chất làm mất màu dung dịch brom là

A. CH₄

B. CH₂ = CH₂

C. CH₃ – CH₃                   

D. CH₃ – CH₂ – CH₃

Câu 2: Số liên kết bội (liên kết đôi và liên kết ba) trong công thức cấu tạo dưới đây là bao nhiêu? CH ≡ C = CH₂ – CH = CH₂

A. 1

B. 2

C. 3                       

D. 4

Câu 3: Để nhận biết các khí:  metan, etilen và khí oxi có thể sử dụng các thuốc thử

A. dung dịch brom và khí clo (ánh sáng)

B. dung dịch brom và nước vôi trong

C. dung dịch brom và bột CuO

D. dung dịch brom và nước

Câu 4: Cần dùng bao nhiêu ml khí etilen (đktc) để làm mất màu vừa đủ 20ml dung dịch brom 1M?

A. 112ml

B. 224ml

C. 336ml                

D. 448ml

Câu 5: Dẫn khí etilen đi qua dung dịch nước brom dư thấy khối lượng bình brom tăng 0,42 gam. Nếu đốt cháy lượng khí etilen ở trên thể tích khí oxi (đktc) cần dùng là

A. 1,008 lít

B. 0896 lit

C. 0,672 lít             

D. 0,448 lít

2. Tự luận

Câu 1: Hoàn thành các phương trình hoá học sau và ghi rõ điều kiện (nếu có)

a) CH₄ + Cl₂ (1: 1)

b) C₂H₄ + Br₂

c) C₂H₄ + H₂

d) Trùng hợp etilen

Câu 2 (37.2 trang 46 sách bài tập hoá 9):

Có các chất sau:

CH₄, CH₃ – CH₃ , CH₂ = CH₂, CH₂ = CH – CH₃.

a) Chất nào tác dụng với clo khi chiếu sáng?

b) Chất nào tác dụng với dung dịch brom

c) Chất nào có phản ứng trùng hợp?

Hãy viết các phương trình hoá học minh hoạ.

Câu 3: Trình bày phương pháp hoá học nhận biết etilen, khí cacbonic, khí hiđro.

Câu 4: Hỗn hợp khí X chứa metan và etilen. Dẫn 1,12 lít hỗn hợp X (đktc) đi qua dung dịch brom dư thấy thoát ra 448 ml khí A.

a) Tính % thể tích các khí trong hỗn hợp X.

b) Đốt cháy hoàn toàn lượng khí X ở trên rồi cho sản phẩm cháy qua dung dịch nước vôi trong dư thu được bao nhiêu gam kết tủa?

VI. Hướng dẫn giải và đáp án bài tập luyện tập

1. Trắc nghiệm

2. Tự luận

Giáo viên biên soạn: Nguyễn Thụy Bảo Ngân

Đơn vị: Trường THCS và THPT Nguyễn Khuyến