Table of Contents
I. Tri thức tiếng việt đã học ở học kỳ 2
Bài | Kiến thức tiếng Việt |
Bài 6: Chuyện kể về những người anh hùng | - Củng cố kiến thức về cụm động từ, cụm tính từ; nắm được nghĩa của một số cụm động từ, cụm tính từ. - Luyện tập về từ ghép, từ láy, phân loại 2 loại từ này. - Luyện tập về biện pháp tu từ so sánh. - Nhận biết được cấu tạo của từ Hán Việt. - Dấu chấm phẩy: thường được dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong một chuỗi liệt kê phức tạp. |
Bài 7: Thế giới cổ tích | - Cách nhận biết nghĩa của từ ngữ trong văn bản (suy đoán, tra từ điển) - Mối quan hệ giữa một số thành ngữ và các câu chuyện kể. - Biện pháp tu từ điệp ngữ. |
Bài 8: Khác biệt và gần gũi | - Củng cố kiến thức về trạng ngữ. - Nhận diện và hiểu nghĩa của thành ngữ. - Lựa chọn từ ngữ và cấu trúc câu. |
Bài 9: Trái Đất – Ngôi nhà chung | - Đặc điểm và chức năng của văn bản và đoạn văn. - Hiện tượng vay mượn từ, đặc điểm của từ mượn và sử dụng từ mượn trong nói và viết. |
Bài 10: Cuốn sách tôi yêu | - Văn bản nghị luận văn học. |
II. Luyện tập
Đọc bài văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới.
Bài văn tả cơn mưa
Mẹ thường bảo em trời mưa hay nắng đều hữu ích cho cây cối, mọi sinh vật trên đời. Riêng em, em lại thích những cơn mưa vì lúc đó em có thể ngồi bên cửa sổ để ngắm nhìn cảnh vật. Một buổi trưa nọ, trời đang nắng bỗng có đám mây đen kéo đến che kín bầu trời, tiếng sấm chớp vang lên. Em thích thú reo lên: “A! Mưa rồi! Mưa rồi”
Cơn mưa đến bất chợt như một đứa trẻ chơi trò trốn tìm. Bầu trời trước đó rất trong trẻo, nắng cũng vàng rực, em đang ngồi làm bài bên cạnh khung cửa sổ. Vậy mà chỉ một lát sau bầu trời đã tối sầm, u ám. Cơn gió mang hơi nước lành lạnh thổi đến khiến cả căn phòng em mát mẻ hơn. Chú mèo đen như cột nhà cháy đang nằm cuộn tròn ngoài gốc cây nghe tiếng sấm hốt hoảng nhảy qua khung cửa sổ, sà vào lòng em. Những chú chim trên cành lúc nãy còn hát véo von giờ đã bay về tổ. Em thấy thương tổ chim sâu nhỏ dưới tán lá me, biết mẹ chúng có về kịp trời mưa không. Gió mỗi lúc một mạnh hơn và lạnh buốt mang theo những hạt mưa rào; rồi mưa mỗi lúc nặng hạt; hạt mưa trắng xóa khung cảnh phía trước. Ngoài đường những chiếc xe chạy thật nhanh để tìm chỗ trú. Các cô chú đi đường mặc vội áo mưa. Cơn mưa hơn nên con đường chẳng còn bóng xe nào qua lại. Chú gà trống ham chơi nên không tìm chỗ nấp, chú ướt lướt thướt kêu chim chíp tìm mẹ. Em cầm dù chạy ra gốc cây lấy lá che cho chú khỏi ướt. Trong tổ chim sâu, chim mẹ đã về kịp trời mưa để giữ ấm cho con. Em vui sướng như được chính mẹ mình ủ ấm.
Lộp bộp mưa rơi trên mái nhà, chảy thành dòng xuống máng hứng nước của ba. Những cành cây cam, cây khế xòe rộng ra để hứng những dòng nước mát lành. Luống rau muống của mẹ trồng cười hả hê thích thú. Chỉ có những nụ hoa mười giờ là cụp mặt xuống buồn rầu.
Một lát sau mưa tạnh, mưa tạnh nhanh bất chợt như khi đến. Chỉ còn gió ở lại cuốn những đám mây đen đi mất như người nghệ sĩ vén bức màn sân khấu. Ánh mặt trời dần hiện ra chiếu những tia nắng ấm áp khắp mọi nơi. Mọi người vui vẻ tiếp tục đi trên đường. Chú gà con tìm được mẹ nên kêu chim chíp vui mừng. Cây cối rung rinh theo cơn gió như cảm ơn cơn mưa đến đúng lúc. Sau cơn mưa bầu trời trong xanh trở lại, em ngước mắt nhìn qua khung cửa sổ chợt thấy chiếc cầu vồng thật đẹp. Chiếc cầu vồng bắc ngang bầu trời như chiếc cầu vô tận của thiên nhiên.
Em thích những cơn mưa bất chợt như thế, mưa làm sạch sẽ đường phố, khiến cây tươi tốt hơn. Không chỉ thế mưa còn gợi cho em nhiều kỉ niệm đẹp về tuổi thơ tắm mưa cùng các bạn.
1. Tìm trong đoạn văn trên:
1 cụm động từ, 1 cụm tính từ;
1 từ ghép, 1từ láy,
1 phép tu từ so sánh.
1 từ Hán Việt.
1 dấu chấm phẩy
Gợi ý:
Cụm động từ: thích những cơn mưa, cười hả hê thích thú
Cụm tính từ: trong xanh trở lại, vàng rực
Từ láy: trong trẻo, lành lạnh
Từ ghép: cây cối
So sánh: mưa tạnh nhanh bất chợt như khi đến
Từ Hán Việt: hữu ích , sinh vật
Dấu chấm phẩy: Gió mỗi lúc một mạnh hơn và lạnh buốt mang theo những hạt mưa rào; rồi mưa mỗi lúc nặng hạt; hạt mưa trắng xóa khung cảnh phía trước
2. Tìm trong đoạn văn trên:
Giải nghĩa của một từ bất kỳ trong bài văn
Một thành ngữ và giải nghĩa
Biện pháp tu từ điệp ngữ.
Gợi ý:
Giải nghĩa của một từ bất kỳ trong bài văn :
- Từ: “mưa” theo từ điển Việt SOHA thì “mưa” có nghĩa là: hiện tượng nước rơi từ các đám mây xuống mặt đất
Một thành ngữ và giải nghĩa : đen như cột nhà cháy => Rất đen
Biện pháp tu từ điệp ngữ. “A! Mưa rồi! Mưa rồi”
3. Tìm trong đoạn văn trên:
1 trạng ngữ.
Chỉ ra 1 cấu trúc từ ngữ và cấu trúc câu.
Gợi ý.
1 trạng ngữ: trên đời, một lát sau
Chỉ ra 1 cấu trúc từ ngữ và cấu trúc câu :
Lộp bộp mưa rơi trên mái nhà (Mưa / rơi lộp bộp / trên mái nhà)
CN VN TN
Trong đó : “lộp bộp” là bổ ngữ - bổ sung ý nghĩa cho động từ “rơi”
Đảo cấu trúc câu: đảo bổ ngữ “lộp bộp” lên trước chủ ngữ - lên đầu câu để nhấn mạnh âm thanh của tiếng mưa trên mái nhà.
4. Tìm trong đoạn văn trên:
Đặc điểm và chức năng của văn bản và đoạn văn.
Gợi ý.
a. Đoạn văn:
Ví dụ: Đoạn đầu của bài văn trên
Mẹ thường bảo em trời mưa hay nắng đều hữu ích cho cây cối, mọi sinh vật trên đời. Riêng em, em lại thích những cơn mưa vì lúc đó em có thể ngồi bên cửa sổ để ngắm nhìn cảnh vật. Một buổi trưa nọ, trời đang nắng bỗng có đám mây đen kéo đến che kín bầu trời, tiếng sấm chớp vang lên. Em thích thú reo lên: “A! Mưa rồi! Mưa rồi”
Đặc điểm:
Hình thức:
- Tính từ chỗ viết hoa thụt đầu dòng cho đến chỗ chấm xuống dòng, qua hàng.
- Đoạn văn trên có 3 câu.
Nội dung: diễn dạt chọn vẹn nội dung: Gới thiệu về cơn mưa và tình cảm của người viết về cơn mưa
⇒ đoạn Mở bài
b.Văn bản:
Hình thức:
- Có tên văn bản
- Có 5 đoạn (gồm nhiều đoạn)
- Có bố cục 3 phần: MB-TB-KB
Nội dung: Diễn tả về nhiều chi tiết, nhiều sự việc khác nhau trong cơn mưa (đoạn văn thường chỉ diễn tả 1-2 chi tiết)
III. Bài tập
Từ phần luyện tập trên, em hãy tìm một văn bản bất kỳ, rồi thực hiện việc đọc hiểu để thực hành các yêu cầu về tiếng Việt theo các nội dung phần ôn tập theo các nội dung gợi ý ở phàn luyện tập.
Ví dụ cho văn bản sau.
Bài văn tả cơn mưa
Mùa hè, không chỉ có ánh nắng chói chang nhuộm vàng khắp các con đường. Mà mùa hè còn có những cơn mưa rào, chợt đến chợt đi, nhanh như chớp.
Những cơn mưa mùa hè thường đến vào buổi chiều, sau một ngày nắng nóng và oi ả. Bỗng nhiên từ đâu, từng đám mây đen kéo đến khiến bầu trời đen lại. Mọi vật dường như tối sầm lại. Những đám mây đen giống như một bàn tay khổng lồ đang ôm trọn cả bầu trời, nhìn mà đáng sợ. Chẳng bao lâu sau, cơn gió nổi lên gió thổi vù vù, gió cuốn theo những đám lá khô trên đường bay khắp nơi. Cây cố thì nghiêng ngả theo cơn gió như sắp đổ vậy. Mọi người trên đường ai cũng đang hối hả, hòa theo dòng người để trở về nhà để cho kịp tránh khỏi cơn mưa sắp đến.
Trời nổi cơn giông đã xua đi cái không khí oi ả ban sáng. Một lúc sau, mưa kéo đến. Những hạt mưa rơi xuống khắp các mái nhà, vườn cây, con đường... Tiếng mưa rơi kêu rào rào nghe thật vui tai. Mưa càng lúc càng nặng hạt, những hạt nước mưa trong veo rơi xuống như trút nước. Những hạt nước ấy đang đem nguồn sống tươi mát cho vạn vật. Mưa mùa hạ đến rất nhanh, nhưng đi cũng rất nhanh. Chẳng bao lâu sau, cơn mưa đã ngớt dần rồi tạnh hẳn.
Sau cơn mưa, bầu trời cao và trong xanh hơn. Cây cối cũng trở nên tươi tắn hơn. Và con người cảm thấy dễ chịu hơn.
Những cơn mưa rào dường như đã trở thành biểu tượng của mùa hạ. Mà sau những ngày hè nóng bức, ai cũng đợi chờ.
Biên soạn: GV Nguyễn Duy Tuấn
SĐT: 0945 441181
Đơn vị: Trung Tâm Đức Trí - 0286 6540419
Địa chỉ: 26/5 đường số 4, KP 3, P. Bình Hưng Hòa A, Q. Bình Tân, TP. HCM
Fanpage: https://www.fb.com/ttductri