Table of Contents
I. Đọc văn bản
1. Đọc hiểu trang 69, 70 tập 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT
2. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả
Bài thơ dù chưa rõ tác giả thực sự là ai nhưng qua lời kể lại thì có thể là lời thơ của Lí Thường Kiệt (1019- 1105)
Ông là một danh tướng lẫy lừng có công đánh thắng quân Tống xâm lăng.
b. Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác:
- Có truyền thuyết rằng năm 1077, quân Tống xâm lược nước ta. Vua Lí Nhân Tông sai Lí Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở sông Như Nguyệt, bỗng một đêm, quân sĩ chợt nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát - hai vị tướng giỏi được tôn là thần sông Như Nguyệt có giọng ngâm bài thơ này.
- Bài thơ được coi là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta.
Bố cục: 2 phần
- Phần 1 (2 câu đầu): Khẳng định chủ quyền lãnh thổ
- Phần 2 (2 câu cuối): Nêu cao quyết tâm chống lại kẻ thù
Phương thức biểu đạt: biểu cảm
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt (bài thơ có 4 câu, mỗi câu 7 chữ. Các câu 1, 2 và 4 hoặc chỉ có câu 2 và 4 là hiệp vần với nhau ở chữ cuối.)
Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề “Nam quốc sơn hà” ngắn gọn, súc tích thể hiện lời khẳng định chủ quyền dân tộc không gì có thể lay chuyển của nước Nam trước âm mưu xâm lược của ngoại bang.
II. Khám phá văn bản
1. Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên
“Tuyên ngôn độc lập” là văn bản tuyên bố sự độc lập của một quốc gia, thường là ra đời để khẳng định chủ quyền của quốc gia vừa giành lại từ tay ngoại bang.
2. Hai câu thơ đầu: Lời khẳng định chủ quyền của đất nước
Nam đế: hoàng đế nước Nam – ngang hàng với hoàng đế các nước phương Bắc, qua đó thể hiện lòng tự hào dân tộc
Thiên thư: sách trời - Giới phận lãnh thổ của người Nam được quy định ở sách trời, điều này trở thành chân lý không thể chối cãi và không bất cứ ai có thể thay đổi được điều đó (với người Việt và người Trung tôn thờ thế giới tâm linh, thì trời chính là chân lý)
⇒ Khẳng định niềm tin, ý chí về chủ quyền dân tộc, tinh thần tự lập, tự chủ, tự cường của dân tộc
3. Hai câu còn lại: Quyết tâm bảo vệ nền độc lập, chủ quyền của dân tộc
- Kết cấu câu hỏi nhằm mục đích khẳng định nền độc lập dân tộc, khẳng định niềm tin chiến thắng của dân tộc ta
- Tác giả chỉ rõ, những kẻ xâm lược là trái đạo trời, đạo làm người- “nghịch lỗ”
- Cảnh cáo bọn giặc dã tất sẽ thất bại không chỉ vì trái đạo trời mà còn vì dân tộc ta sẽ quyết tâm đánh đuổi, bảo vệ chủ quyền đất nước đến cùng.
4. Bài học nhận thức
- Có ý thức về độc lập chủ quyền của dân tộc
- Có ý thức về tự hào truyền thống đấu tranh vẻ vang của đất nước
- Khơi gợi lòng yêu nước của nhân dân ta
- Thấy được sức mạnh đoàn kết của dân tộc có thể đánh bại mọi kẻ thù xâm lược
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt súc tích, cô đọng cảm xúc
- Lời thơ đanh thép, hào hùng, dõng dạc
- Cảm xúc dồn nén trong từng câu chữ
2. Nội dung
Bài thơ là bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc khẳng định chủ quyền đất nước. Sự khẳng định tuyệt đối cùng quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền trước những kẻ xâm lăng, cảnh báo bất cứ kẻ nào dám xâm phạm vào chủ quyền đều phải chuốc lấy thất bại.
Biên soạn: Nguyễn Tiến Lực
SĐT: 0975538382 (bạn đọc thắc mắc liên hệ)
Đơn vị: Trung Tâm Đức Trí - 0286 6540419
Địa chỉ: 26/5 đường số 4, KP 3, P. Bình Hưng Hòa A, Q. Bình Tân, TP. HCM
Fanpage: https://www.fb.com/ttductri