Bài 49: Quần Xã Sinh Vật

I. Lý thuyết về quần xã sinh vật

Nội dung 1. Khái niệm quần xã

- Quần xã sinh vật là một tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.

- Ví dụ: quần xã rừng mưa nhiệt đới.

Nội dung 2. Các đặc trưng của quần xã

- Quần xã được nhận biết bởi hai đặc điểm cơ bản: số lượng và thành phần các loài có trong quần xã.

Nội dung 3. Mối quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã

- Các nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh luôn ảnh hưởng tới quần xã, tạo nên sự thay đổi về số lượng và thành phần các loài sinh vật của quần xã.

- Sự cân bằng sinh học trong quần xã được tạo ra nhờ sự khống chế số lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần xã ở mức độ phù hợp với khả năng của môi trường.

Ví dụ: số lượng chim tăng cao, chim ăn nhiều sâu → số lượng sâu giảm → không đủ thức ăn cho chim sâu → số lượng chim sâu giảm → số lượng sâu tăng. Số lượng sâu và chim ăn sâu luôn duy trì ở mức cân bằng sinh học.

- Qua biến đổi, sinh vật dần dần thích nghi với môi trường sống của chúng.

- Trong thực tế, con người có rất nhiều tác động làm mất cân bằng sinh học trong các quần xã như: đốt rừng, chặt phá rừng, săn bắt động vật, đô thị hóa.

- Chúng ta cần có các biện pháp để bảo vệ thiên nhiên:

• Nghiêm cấm săn bắt, mua bán động vật quý hiếm.
• Trồng cây gây rừng.
• Tuần tra bảo vệ rừng.
• Xây dựng các khu bảo tổn thiên nhiên và động vật quý hiếm.

II. Bài tập luyện tập về quần xã sinh vật của trường Nguyễn Khuyến

Phần 1: Câu hỏi tự luận

Câu 1: Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng, lấy ví dụ?

Câu 2: Phân tích mối quan hệ giữa rau xanh và sâu ăn lá trong quần xã sinh vật để giữ cho quần xã ở mức cân bằng sinh học?

Phần 2: Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1.  Quần xã sinh vật là

1. tập hợp các sinh vật cùng loài cùng sống trong một không gian xác định, có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
2. tập hợp các quần thể sinh vật khác loài cùng sống trong một không gian xác định, có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
3. tập hợp các quần thể sinh vật cùng loài cùng sống trong một không gian xác định, có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.
4. tập hợp toàn bộ các sinh vật trong tự nhiên sống ở các khu vực khác nhau nhưng có mối quan hệ mật thiết, gắn bó với nhau.

Câu 2. Đặc điểm có ở quần xã mà không có ở quần thể sinh vật là

1. có số cá thể cùng một loài.
2. cùng phân bố trong một khoảng không gian xác định.
3. tập hợp các quần thể thuộc nhiều loài sinh vật.
4. xảy ra hiện tượng giao phối và sinh sản.

Câu 3. Điểm giống nhau giữa quần xã sinh vật và quần thể sinh vật là

1. tập hợp nhiều quần thể sinh vật.
2. tập hợp nhiều cá thể sinh vật.
3. gồm các sinh vật trong cùng một loài.
4. gồm các sinh vật khác loài.

Câu 4. Tập hợp nào sau đây không phải là quần xã sinh vật?

1. Một khu rừng.
2. Một hồ tự nhiên.
3. Một đàn chuột đồng.
4. Một ao cá.

Câu 5. Độ đa dạng của quần xã sinh vật được thể hiện ở

1. mật độ của các nhóm cá thể trong quần xã.
2. mức độ phong phú về số lượng và thành phần loài trong quần xã.
3. sự khác nhau về lứa tuổi của các cá thể trong quần xã.
4. biến động về mật độ cá thể trong quần xã.

Câu 6. Quần xã sinh vật có những đặc điểm cơ bản nào?

1. Số lượng các loài trong quần xã.
2. Thành phần loài trong quần xã.
3. Số lượng các cá thể của từng loài trong quần xã.
4. Số lượng và thành phần loài trong quần xã.

Câu 7. Trong quần xã loài ưu thế là loài

1. có số lượng ít nhất trong quần xã.
2. chỉ có ở một quần xã nào đó.
3. phân bố nhiều nơi trong quần xã.
4. có vai trò quan trọng trong quần xã.

Câu 8. Số lượng cá thể trong quần xã luôn được khống chế ở mức độ nhất định phù hợp với khả năng của môi trường. Hiện tượng này gọi là

1. sự cân bằng sinh học trong quần xã.
2. sự phát triển của quần xã.
3. sự giảm sút của quần xã.
4. sự bất biến của quần xã.

Câu 9. Hiện tượng số lượng cá thể của một loài bị khống chế ở một mức độ nhất định không tăng quá cao hoặc giảm quá thấp do các mối quan hệ khác loài là hiện tượng nào sau đây?

1. Khống chế sinh học.
2. Cạnh tranh giữa các loài.
3. Hỗ trợ giữa các loài.
4. Hội sinh giữa các loài.

Câu 10. Chỉ số thể hiện mật độ cá thể của từng loài trong quần xã là

1. Độ đa dạng.
2. Độ nhiều.
3. Độ thường gặp.
4. Độ tập trung.

GIÁO VIÊN BIÊN SOẠN: LÊ THỊ LÂM

ĐƠN VỊ: TRƯỜNG THCS – THPT NGUYỄN KHUYẾN BÌNH DƯƠNG