Tìm hiểu tính chất hóa học của axit và các loại axit cơ bản

Khái quát về axit

Axit (Acid) là hợp chất có cấu tạo gồm gốc axit liên kết với một hay nhiều nguyên tử hiro. Các gốc axit vô cơ thường gặp là:

, …

Các axit hữu cơ thường gặp là Axit formic (có trong nọc kiến), Axit axetic (trong giấm ăn), Axit propionic (có trong đường phân hủy), Axit stearic (có trong mỡ bò), Axit lactic có trong sữa chua.

Tính chất vật lí cơ bản của axit

Axit thường là những chất lỏng tan trong nước, có vị chua. Axit có độ pH nhỏ hơn 7, độ pH càng nhỏ chứng tỏ axit càng mạnh. Axit có tính ăn mòn và làm đau buốt da khi tiếp xúc (axit mạnh). Axit tan được trong nước là các chất điện ly có khả năng dẫn điện.

Phân loại axit

Axit thường được phân thành các loại:

Phân loại theo cấu tạo phân tử có oxi hay không?

Axit không có oxi: ., ;

Axit có oxi:

Phân loại axit theo độ mạnh yếu

Axit mạnh: ... ;

Axit yếu:

Phân loại theo tính chất phân tử

Axit vô cơ: ... ;

Axit hữu cơ: axit axetic , axit benzoic, axit lactic , Axit prôpionic

Các tính chất hóa học của axit

Làm đổi màu chất chỉ thị

Axit có thể làm đổi màu của quỳ tím từ màu tím chuyển sang màu đỏ,axit càng mạnh thì càng chuyển màu nhiều, càng yếu thì chuyển màu ít và gần giống với màu hồng, đặc điểm này dùng để nhận biết axit.

Tác dụng với bazơ

Axit tác dụng với bazo hoặc dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

Ví dụ:

Tác dụng với oxit bazơ.

Axit tác dụng với oxit bazơ cũng tạo thành muối và nước.

Ví dụ:

Tác dụng với muối.

Axit chỉ tác dụng với muối khi thỏa các điều kiện sau:

• Tạo ra chất khí.
• Tạo ra kết tủa.
• Tạo ra nước.
• Tạo axit yếu hơn.

Ví dụ:

Tác dụng với kim loại.

Dung dịch axit tác dụng được với một số kim loại tạo thành muối và giải phóng khí hidro.

 Dãy hoạt động của một số kim loại phổ biến như sau:  K , Na , Ba , Ca , Mg , Al , Zn , Fe , Ni , Sn , Pb , H , Cu , Hg , Ag , Pt , Au.

Ví dụ:

Ag, Au, Pt đứng sau H nên chỉ có thể dùng dung dịch nước cường toan để hòa tan chúng. Nước cường toan được tạo thành bằng cách trộn lẫn dung dịch axit nitric đậm đặc và dung dịch axít clohiđric đậm đặc, tối ưu là ở tỉ lệ mol 1:3.

Ví dụ:

Vàng tác dụng với nước cường toan.

Các tính chất hóa học của axit cơ bản

Tính chất hóa học của axit clohidric

Tác dụng với bazơ, oxit bazơ → muối + H2­O.

 Ví dụ:

Tác dụng với kim loại → muối + H2.

 Ví dụ:

 Tác dụng với muối → muối mới + axit mới

 Ví dụ:

Ngoài tính oxi hóa khi tác dụng với kim loại HCl còn có cả tính khử:

HCl thể hiện tính khử khi tác dụng với chất có tính  oxi hóa:

Tính chất hóa học riêng của axit nitric

Ngoài các tính chất kể trên HNO3 còn có tính oxi hóa mạnh giúp tác dụng với cả các kim loại yếu đứng sau H như Cu, Hg, Ag và khi phản ứng với kim loại sinh ra nhiều loại khí khác như:

Ví dụ:

Tác dụng với phi kim sinh ra sinh ra axit chứa oxi của phi kim đó:

Ví dụ:

Tính chất hóa học của axit sunfuric

Axit sunfuric loãng có đầy đủ tính chất của một axit cơ bản, đó là làm giấy quỳ đổi màu, tác dụng bazơ và oxit bazơ, tác dụng với muối và kim loại sinh ra khí . Trong khi đặc thì có nhiều tính chất riêng biệt của nó:

Axit sunfuric đặc có nhiều mức oxi hóa như -2,   0,   +4,  +6 nên có tính axit mạnh, oxi hóa mạnh.

Tác dụng với kim loại sinh ra khí SO2, H2S.

Ví dụ:

Ngoài ra còn có thể tác dụng với chất khử khác.

Ví dụ:

*Lưu ý Al, Fe, Cr thụ động với đặc nguội và đặc nguội

Tính chất hóa học của axit axetic

Axit axetic là một axit với độ mạnh trung bình cũng thể hiện rõ tính chất của một axit