(C2H2) Axetilen là gì? Tính chất hóa học và phương pháp điều chế

Axetilen có công thức phân tử là C2H2, là một hợp chất được ứng dụng phổ biến trong ngành công nghiệp. Vậy axetile là gì? Có những tính chất phản ứng hóa học nào? Chúng ta cùng tìm hiểu alkyne axetilen qua bài viết sau đây nhé: 

Định nghĩa axetilen và ankyl

Axetilen (hay acetylene, ethyne) là phân tử chứa 2 C đơn giản nhất của dòng Hidro Cacbon Ankyl (tên hệ thống là ALKYNE).

ALKYNE là hợp chất hydrocarbon không no, mạch hở, chứa liên kết ba C≡C. Công thức chung:

Alkyne đơn giản nhất là axetilen (acetylene) HC≡CH.

Các alkyne đơn giản khác được xem là dẫn xuất của acetylene. Ví dụ:

etyl axetilen (ethylacetylene).

isopropy methyl axetilen (isopropylmethylacetylene).               

Cấu tạo phân tử axetilen

Trong phân tử axetilen có một liên kết ba giữa hai nguyên tử cacbon. Công thức cấu tạo của axetilen như sau: ; viết gọn HCCH.

Lai hóa sp trên phân tử 

Tính chất vật lí của axetilen.

Axetilen là chất khí không màu, không mùi, ít tan trong nước  và nhẹ hơn không khí (d=26/29).

Tính chất hóa học của axetilen

1. Phản ứng thế H đầu mạch của axetilen.

H đầu mạch thể hiện tính acid

Phản ứng tráng bạc giữa axetilen với /

*Alkene & alkane không có tính chất này.

2. Phản ứng cộng hydrogen.

Phản ứng của ankyl

 

3. Phản ứng cộng halogen

Axetilen cộng 2 lần  giải phóng liên kết ba thành liên kết đôi và cuối cùng thành liên kết đơn.

Sinh sản phẩm đồng phân trans trong lần cộng thứ nhất.

4. Phản ứng cộng Axit halogen HX

Phản ứng tuân theo quy tắc Markonikov

5. Phản ứng cộng nước tạo thành anđêhit axetic

  

6. Phản ứng cộng hợp chất carbonyl

Phản ứng cộng với hợp chất chứa gốc cacbonyl

7. Phản ứng cộng hợp ái lực hạt nhân

Phản ứng với amoniac 

Phản ứng với

8. Phản ứng trùng hợp

Phản ứng trùng hợp axetilen tạo ra cao su neoprene.

9. Phản ứng oxy hóa

Oxy hóa ankyl bằng hay ozone tạo axit carboxylic.

10. Phản ứng axetilen ra vinylaxetilen

2CH ≡ CH    CH₂ = CH – C ≡ CH

Các phương pháp điều chế axetilen

Thủy phân canxi cacbua CaC2

Oxy hóa metan ra axetilen

6CH₄+  O₂ 2 HCCH+  2CO  + 10H₂

Đi từ dẫn xuất dihalogen

Alkyl hóa dẫn xuất natri hay cơ magnesium của acetylene

Bài tập ví dụ về axetilen

Bài tập 1

Cho 4.48 lít khí Axetilen vào dung dịch Brom. Tính lượng Brom tối đa và tối thiểu cộng vào Axetlen?

Bài tập 2

Hỗn hợp A gồm và  cùng số mol.Lấy 1 lượng hỗn hợp X cho qua chất xúc tác nung nóng,thu được hỗn hợp B gồm . Sục B vào dung dịch brom dư thì khối lượng bình brom tăng 10.8 gam và thoát ra 4.48 lít hỗn hợp khí C (đktc) có tỉ khối hơi so với H2 là 8.Tính thể tích oxi (đktc) cần để đốt cháy hỗn hợp B?

Ứng dụng của axetilen

Axetilen được dùng trong đèn xì axetilen dể hàn, cắt kim loại.

Trong công nghiệp Axetilen là nguyên liệu để sản xuất polime poli vinyl clorua dùng sản xuất nhựa PVC và nhiều hóa chất khác.

Qua bài viết này chắc chắn các em học sinh đã hiểu rõ về axetilen, hãy cố gắng ghi nhớ và chăm chỉ làm bài tập về phần này, chúc các em học tốt.