Picture of the author
Picture of the author
SGK Ngữ Văn 10» 1»Bài 49: Các hình thức kết cấu của văn bả...

Bài 49: Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh

Lý thuyết Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh Văn 10 bộ sách giáo khoa. Nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu lý thuyết và bài tập minh họa một cách đầy đủ, dễ hiểu.

Xem thêm

I. Kết cấu của văn bản thuyết minh

Văn thuyết minh: Giới thiệu, trình bày chính xác, khách quan về cấu tạo, tính chất, quan hệ, giá trị,… của một sự vật hiện tượng.

1. Khái niệm

Kết cấu văn bản: tổ chức, sắp xếp các thành tố thành một đơn vị thống nhất hoàn chỉnh, ý nghĩa.

2. Các hình thức kết cấu văn bản thuyết minh

Trình tự thời gian: trình bày sự vật theo quá trình hình thành, vận động và phát triển.

Trình tự không gian: trình bày sự vật theo tổ chức vốn có của nó (bên trên, bên dưới, bên trong, bên ngoài…).

Trình tự logic: trình bày sự vật theo các mối quan hệ (nguyên nhân - kết quả, chung - riêng,…).

Trình tự hỗn hợp: trình bày sự vật với sự kết hợp nhiều trình tự khác nhau.

Ví dụ: 

a. Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân

bai-49-cac-hinh-thuc-ket-cau-cua-van-ban-thuyet-minh-1
Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân

Đối tượng: Hội thổi cơm thi

Mục đích: Giới thiệu về một hội thi

Ý Chính:

  • Thời gian, địa điểm: rằm tháng Giêng, tại làng Đồng Vân, bên sông Đáy.
  • Diễn biến: lấy lửa, thổi cơm, chấm thi
  • Ý nghĩa: 
    •  Giữ lại truyền thống văn hóa
    •  Trai gái trổ tài, tạo niềm vui

Hình thức kết cấu:

  • Trình tự logic
  • Trình tự thời gian

b. Bưởi Phúc Trạch:

bai-49-cac-hinh-thuc-ket-cau-cua-van-ban-thuyet-minh-2
Bưởi Phúc Trạch

Đối tượng: Bưởi Phúc Trạch

Mục đích: Giới thiệu về một loại bưởi

Ý Chính:

  • Hình dáng bên ngoài: quả không tròn, vỏ mỏng,…
  • Màu sắc và hương vị: vỏ vàng mịn, tép chen chúc, vị ngọt thanh,…
  • Công dụng: giúp tỉnh táo, khỏe mạnh,…
  • Danh tiếng: “Quả ngọt xứ Đông Dương”.

Hình thức kết cấu:

  • Trình tự logic
  • Trình tự không gian


Lê Thị Kim Ngân – Giáo viên Ngữ văn – Trường TH-THCS-THPT Lê Thánh Tông 

Tác giả: Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến - Tổ Văn

Bài 2: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ
Bài 50: Lập dàn ý bài văn thuyết minh