Đây là nội dung được Ban quản lý Đường sắt đô thị TPHCM (MAUR - chủ đầu tư) gửi Sở Ngoại vụ thành phố, để dự thảo báo cáo Thủ tướng và Bộ Ngoại giao về giải pháp tháo gỡ vướng mắc dự án Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).
Metro số 1 được đặt mục tiêu hoàn thành, đưa vào khai thác thương mại vào quý 4/2024. Tuy nhiên, trong giai đoạn cuối, theo chủ đầu tư, một số vướng mắc liên quan cách diễn giải về hợp đồng, sự phối hợp giữa liên danh NJPT (tư vấn chung) và các nhà thầu Nhật Bản đang làm chậm một số công việc.
Một trong những vướng mắc hiện nay là tại gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) do nhà thầu Hitachi thực hiện.
Dù đã được quy định trong hợp đồng nhưng các nội dung liên quan đến đào tạo nhân viên, công tác chạy thử bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của nhà thầu Hitachi. Đến nay các nội dung này vẫn chưa được các bên thống nhất.
Hitachi là nhà thầu chính phụ trách gói thầu số 3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray, đào tạo, bảo dưỡng...). Gói thầu này có thời gian thực hiện từ tháng 8/2013 đến tháng 4/2018 (244 tuần).
Do quá trình triển khai dự án gặp nhiều vướng mắc, kéo dài, nhà thầu yêu cầu tính thêm chi phí cho việc gia hạn thời gian hoàn thành là 4.124 ngày.
Liên danh tư vấn chung NJPT đánh giá thời gian Hitachi được hưởng do kéo dài thực hiện hợp đồng là 2.161 ngày.
Không đồng ý với tư vấn, Hitachi khởi kiện chủ đầu tư tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) với yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỷ đồng.
Đến nay, tổng chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành Metro số 1 được nhà thầu trên đơn phương đưa ra khoảng 23,721 tỷ yen (gần 4.000 tỷ đồng).
Trong khi đó, theo chủ đầu tư, các điều kiện và đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết. Bởi theo quy định của hợp đồng, nhà thầu sẽ được hưởng các chi phí liên quan nếu việc kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng (Extension of Time - EoT) do lỗi từ chủ đầu tư.
Ngược lại, họ phải bồi thường thiệt hại nếu việc chậm tiến độ do lỗi của mình gây ra. Do vậy, MAUR cho rằng tổng chi phí phát sinh do Hitachi đưa ra nêu trên chưa phản ảnh được những chậm trễ do nhà thầu này gây ra nên phải được đánh giá lại để xác định cụ thể.
Ngoài vấn đề trên, MAUR cho biết dự án còn vướng mắc liên quan quá trình đào tạo nhân sự vận hành, công tác chạy thử. Dù đã quy định ở hợp đồng, các nội dung liên quan đào tạo, công tác chạy thử bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của Hitachi.
Để đảm bảo tiến độ dự án, Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM đề xuất UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng để đề nghị phía Nhật Bản quan tâm, hỗ trợ.
Đồng thời có các trao đổi, tác động với các nhà thầu Nhật Bản (đặc biệt là nhà thầu Hitachi) sớm hoàn thành công việc để đưa metro số 1 vào khai thác thương mại.