Hình minh họa. Ảnh: VGP
Để tạo điều kiện thuận lợi cho những người dân có đất nằm trong hành lang kênh rạch trong sinh hoạt, dự thảo “Quy định quản lý, sử dụng hành lang trên bờ sông, suối, kênh, rạch và hồ công cộng trên địa bàn TPHCM” thay thế Quyết định 150 quy định: Đối với đất ở thuộc hành lang bảo vệ trên bờ, nằm ngoài phạm vi 20 m của hộ gia đình, cá nhân có nguồn gốc và quá trình sử dụng trước ngày 24-6-2004 sẽ được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và cấp phép xây dựng nhà ở để bảo đảm quyền lợi hợp pháp về nhà, đất.
Về dự thảo này, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP, cho rằng tại điểm 3.1 khoản 3 điều 5 quy định công trình hạ tầng kỹ thuật, xã hội được xây dựng trong phạm vi hành lang trên bờ bao gồm: một số công trình cụ thể khác được UBND TP chấp nhận trên cơ sở quy định pháp Luật.
"Nên bổ sung về việc xem xét chấp nhận xây dựng công trình, xem có phù hợp với quy định chi tiết đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đất đai hay không, đầu tư xây dựng theo quy hoạch thiết kế bảo vệ cảnh quan môi trường”, ông Hậu đề nghị.
Luật sư Trương Thị Hòa, Đoàn luật sư thành phố, phân tích thêm: "UBND TP ban hành quy định này là hoàn toàn phù hợp với nhiều Luật, nhưng rất khó vì liên quan đến nhiều Luật, nhưng nói vậy thì tôi thấy Dự thảo mà ở điều 5 dành quyền cho UBND quận huyện xem xét quyết định phạm vi hành lang phù hợp với điều kiện thực tế đối với sông, kênh, rạch, mương có chức năng thoát nước… tôi cho rằng không trúng. Trong Luật không có dành cho UBND cấp huyện quyền này”.
Trước đó, năm 2004, UBND TP ban hành Quyết định số 150 quy định về quản lý, sử dụng hành lang bờ sông, kênh, rạch. Quyết định 150 đã giúp thành phố quản lý, ngăn chặn hành vi lấn chiếm hành lang sông, suối, kênh, rạch, nhưng người dân sống trong khu vực này gần như bị “treo” mọi quyền lợi liên quan đến việc sử dụng nhà, đất. Đây cũng là nguyên nhân khiến việc giải tỏa nhà ở ven kênh, rạch của thành phố gặp nhiều khó khăn khi bồi thường tái định cư, khiến tiến độ các dự án chỉnh trang đô thị bị chậm.
Tại huyện Nhà Bè có 760 hộ dân sống trong hành lang bảo vệ kênh Cây Khô. Nhiều năm nay, người dân rất bức xúc vì quyền lợi về nhà, đất bị “treo” theo quy hoạch hành lang bảo vệ kênh. Tình trạng này cũng xảy ra tương tự đối với quận 8 và một số quận khác, chỉ riêng hai bên bờ kênh Đôi của quận 8 đã có 26.000 hộ dân sinh sống. Hiện nay, công tác bồi thường giải tỏa, tái định cư hết sức khó khăn do các hộ dân không đáp ứng đủ quy định về bồi thường, tái định cư.
Ông Lê Hoàng Minh - nguyên Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải TP – Chủ tịch Hội đồng Thành viên công ty TNHH một thành viên phát triển công nghiệp Tân Thuận nhìn nhận: "điểm tích cực của quyết định 150 là giải quyết bài toán chống lấn chiếm, hạn chế mức thấp nhất xây dựng kiên cố ở hành lang này. Tuy nhiên, chính những điều phát sinh mới dẫn đến câu chuyện phải điều chỉnh để làm sao hài hòa quyền lợi của Nhà nước và người dân.”
Theo quy định tại dự thảo thay thế Quyết định 150, đối với các sông, suối, kênh, rạch có chức năng giao thông thủy thì hành lang bảo vệ vẫn được giữ nguyên từ 20m đến 50m mỗi bên, tùy cấp độ. Còn đối với các sông, suối, kênh, mương có chức năng thoát nước, theo quy định hiện hành thì hành lang bảo vệ là 10 m mỗi bên, thì dự thảo mới chia thành các nhóm với hành lang từ 5m đến 10m mỗi bên.
