Về việc thực hiện tự chủ ở các đơn vị sự nghiệp, đặc biệt ở ngành y tế, giáo dục, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết đây là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, thể hiện xuyên suốt qua nhiều nhiệm kỳ, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII. Việc thực hiện tự chủ đã đạt được nhiều kết quả đáng kể, tuy nhiên một số mục tiêu vẫn chưa đạt được.
Bộ trưởng cho biết, tự chủ về tài chính, về chi thường xuyên và chi đầu tư đã đạt 6,6%, tự chủ toàn phần đạt 18,7% số các đơn vị sự nghiệp trên cả nước. Tuy nhiên nhìn tổng thể kết quả vẫn còn khiêm tốn do nhiều nguyên nhân, như chưa hoàn thiện hệ thống pháp luật về tự chủ; do ảnh hưởng đại dịch Covid-19; sự hướng dẫn của cơ quan chủ quản, cơ quan chức năng chưa thực sự quyết liệt …
Về giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp như: tổ chức Hội nghị đánh giá toàn diện việc thực hiện tự chủ các đơn vị sự nghiệp để có cái nhìn tổng quát, khơi thông những bế tắc; rà soát sửa đổi toàn diện, nhất quán, liên thông các văn bản quy phạm pháp luật về vấn đề này; các Bộ, ngành địa phương, các đơn vị sự nghiệp cần nêu cao tinh thần quyết tâm trong việc thực hiện tự chủ.
Liên quan đến việc giám sát của HĐND thành phố trong tổ chức chính quyền đô thị, Bộ trưởng cho biết mô hình tổ chức chính quyền đô thị là mô hình mới thực hiện, vận hành từ 1/7/2021 đối với TPHCM. Sau 3 năm sẽ tiến hành sơ kết việc thực hiện để rút ra bài học kinh nghiệm. Hiện này, qua khảo sát, những nơi không tổ chức HĐND cấp quận, cấp phường, các địa phương cũng đã quan tâm thực hiện vai trò giám sát của HĐND cấp trên đối với cấp dưới khi không có HĐND cùng cấp...
Về việc thu hút nhân lực chất lượng cao vào khu vực công, Bộ trưởng thừa nhận, dù chính sách tốt, nhưng việc thực hiện còn hạn chế do. Bộ sẽ đánh giá lại việc thực hiện chủ trương thu hút nhân lực, nghiên cứu xây dựng nghị định mới về thu hút, tuyển dụng tài năng, quan tâm nhiều hơn nữa trong việc cải thiện môi trường làm việc, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cho khu vực công.
Về xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã, Bộ trưởng cho biết, chất lượng đã được nâng lên rõ rệt. Tới đây, Bộ sẽ xây dựng đề án liên thông cán bộ, công chức cấp xã thay thế Nghị định cũ, đảm bảo tiêu chuẩn của cán bộ công chức cấp xã được nâng lên, liên thông với cấp huyện, cấp tỉnh. Đề nghị các địa phương tiếp tục chăm lo, xây dựng chất lượng cán bộ công chức cấp xã.
Về việc giảm biên chế theo chỉ tiêu, Bộ trưởng cho biết, căn cứ đặc thù từng vùng miền sẽ có một số khó khăn trong thực hiện, nhất là về giáo dục và y tế. Nnhiều địa phương đang nhầm lẫn giữa “giảm biên chế viên chức” và “giảm biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Bộ sẽ báo cáo cơ quan có thẩm quyền để có điều chỉnh phù hợp cho từng địa phương, thúc đẩy xã hội hóa, tự chủ cao hơn ở những địa phương có điều kiện.
Về giải pháp khắc phục tình trạng tinh giản biên chế cơ học, xây dựng nền công vụ tinh gọn, Bộ trưởng nhấn mạnh, cần tiếp tục rà soát, sắp xếp lại tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp; hoàn thiện hành lang pháp luật, thay thế Nghị định cũ đảm bảo thực hiện hiệu quả tinh giản biên chế.
Giải trình, làm rõ thêm ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội về tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc tự chủ tài chính tập trung ở các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, y tế và khoa học công nghệ. Giáo dục và y tế là hai trụ cột an sinh xã hội quan trọng nhất hiện nay. Người dân được nhờ từ hai lĩnh vực này, nếu phục vụ không tốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, sức khoẻ và tình hình học tập của người dân.
Do đó, khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập trong hai lĩnh vực này cần phải thận trọng, chắc chắn, hiệu quả, tránh làm theo phong trào.
Như vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để đảm bảo tốt nhất chất lượng dịch vụ để phục vụ người dân. Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, những đơn vị nào không thu hút được nguồn lực từ bên ngoài thì ngân sách nhà nước phải đảm bảo để luôn luôn đổi mới trang thiết bị, công nghệ và đảm bảo giữ được người có tài nhằm phục vụ người dân tốt nhất. Qua tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế, việc trả lương của công chức cao hơn nhiều so với khối doanh nghiệp ngoài nhà nước. Bởi sẽ giữ được những người giỏi để kiến tạo chính sách, xây dựng, hoạch định chiến lược và để có thể quản lý nhà nước một cách tốt nhất, thúc đẩy và làm nền tảng cho sự phát triển đất nước.
Bộ trưởng nêu rõ cần phải giữ được lực lượng tinh hoa nhất, tinh tuý nhất trong bộ máy nhà nước, đặc biệt trong giáo dục và y tế để phục vụ nhân dân tốt nhất.