Tin tứcChắc hẳn không ít lần bạn bắt gặp những quảng cáo nồi inox với mức giá "không thể tin nổi", chỉ vài chục đến vài trăm nghìn đồng cho một bộ sản phẩm bóng loáng. Tâm lý "ham rẻ" là điều dễ hiểu, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế eo hẹp. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài sáng bóng và mức giá "hời" ấy có thể ẩn chứa những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe mà chúng ta không ngờ tới.
Inox – hay còn gọi là thép không gỉ – vốn được biết đến với đặc tính bền, chống ăn mòn và giữ nhiệt tốt. Tuy nhiên, không phải loại inox nào cũng an toàn để sử dụng trong nấu ăn. Trên thị trường hiện nay, có hàng trăm loại nồi inox không rõ nguồn gốc, đa phần là hàng trôi nổi, sản xuất từ hợp kim kém chất lượng hoặc tái chế từ inox công nghiệp.
Trong quá trình sản xuất để giảm chi phí, nhiều nhà sản xuất có thể pha thêm các kim loại như chì, cadimi, crom độc hại, niken – vốn không được phép hiện diện trong dụng cụ chế biến thực phẩm. Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, đặc biệt là nấu các món có tính axit như canh chua, cà chua, nước mắm, giấm…, các kim loại này dễ dàng giải phóng vào thực phẩm.
Một số nghiên cứu trong những năm gần đây đã cảnh báo rằng các dụng cụ nấu ăn bằng kim loại, đặc biệt là những sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc làm từ vật liệu tái chế, có thể giải phóng kim loại nặng như chì, cadimi hay niken trong quá trình sử dụng, nhất là khi nấu các món ăn có tính axit ở nhiệt độ cao.
Nguy cơ này càng gia tăng nếu sản phẩm không được xử lý bằng lớp chống ăn mòn đạt chuẩn. Tình trạng này đã được ghi nhận tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, nơi thị trường đồ gia dụng giá rẻ phát triển mạnh nhưng lại thiếu sự kiểm soát chặt chẽ về chất lượng và an toàn thực phẩm
Một báo cáo khác của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy: việc phơi nhiễm với lượng nhỏ cadimi, chì hay niken qua thực phẩm trong thời gian dài có thể gây rối loạn thận, tổn thương gan, ảnh hưởng hệ thần kinh và tăng nguy cơ ung thư.
Tác hại khi kim loại nặng "âm thầm" xâm nhập cơ thể
Tổn thương thận và gan: Các kim loại nặng như chì và cadimi tích tụ lâu dài có thể gây hoại tử mô thận, tăng nguy cơ suy thận mạn, trong khi gan – cơ quan giải độc chính – cũng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, làm giảm chức năng chuyển hóa.
Ảnh hưởng thần kinh và nhận thức: Niken và chì đặc biệt nguy hiểm với hệ thần kinh. Trẻ em nhiễm chì có thể bị giảm chỉ số IQ, rối loạn hành vi, chậm phát triển. Người lớn tiếp xúc lâu dài dễ mắc chứng suy giảm trí nhớ, run tay, mất ngủ mãn tính.
Rối loạn tiêu hóa và miễn dịch: Nồi kém chất lượng khi sử dụng lâu dài có thể khiến kim loại độc ngấm vào thức ăn, làm rối loạn hệ tiêu hóa, gây viêm loét, và làm suy yếu hệ miễn dịch khiến cơ thể dễ mắc bệnh.
Tăng nguy cơ ung thư: Cadimi và niken đã được xếp vào nhóm chất gây ung thư theo phân loại của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC). Việc tiếp xúc dù gián tiếp nhưng kéo dài với những chất này thông qua thực phẩm là một yếu tố nguy cơ nghiêm trọng.
Cách nhận biết và lựa chọn nồi inox an toàn
Chọn inox chuẩn 304 hoặc 316: Hai loại inox này thường được dùng trong y tế và thực phẩm vì tính chống ăn mòn, không độc hại và an toàn tuyệt đối khi đun nấu. Hãy đọc kỹ nhãn mác sản phẩm – các loại nồi có ghi "Inox 304" hoặc "SUS 304" là lựa chọn nên ưu tiên.
Tránh mua sản phẩm không nhãn hiệu, không rõ nguồn gốc: Nếu một sản phẩm nồi được rao bán với mức giá rẻ đáng ngờ (dưới 150.000đ cho một bộ 3 nồi inox), không ghi nơi sản xuất, không có chứng nhận an toàn thực phẩm – hãy đặt nghi vấn. Rẻ hôm nay, có thể đắt ngày mai – bằng chính sức khỏe của bạn.
Ưu tiên sản phẩm có chứng nhận chất lượng: Tìm các sản phẩm có chứng nhận ISO, hoặc chứng nhận an toàn thực phẩm từ Bộ Y tế. Các thương hiệu uy tín sẽ công khai thông tin này.
Kiểm tra từ tính (một mẹo nhỏ): Dùng nam châm thử lên đáy nồi: nếu nam châm hút mạnh, khả năng cao là inox pha sắt – dễ bị oxy hóa, rò rỉ kim loại. Inox 304 thường không hút hoặc hút nhẹ.
