Lễ cúng ông Công ông Táo thường được thực hiện vào ngày 23 tháng Chạp, tức 23/12 âm lịch hàng năm.
Người dân cũng có thể cúng ông Công ông Táo trước ngày 23 nhưng không cúng quá sớm và tránh cúng vào đúng ngày Rằm tháng Chạp.
Năm nay, mọi người có thể cúng ông Công ông Táo từ ngày 19 tháng Chạp (18/1) đến ngày 23 tháng Chạp (22/1).
Dù chọn thời gian nào, các gia đình cần lưu ý hoàn thành lễ cúng trước giờ Ngọ (11h-13h) ngày 23 tháng Chạp để giữ trọn ý nghĩa của nghi lễ tiễn Táo quân.
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo
Lễ vật cúng Táo quân truyền thống có mũ ông Công gồm hai mũ Táo ông và một mũ Táo bà. Mũ dành cho Táo ông thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Màu sắc của mũ, áo hay hia ông Công ông Táo thay đổi hàng năm theo ngũ hành. Những đồ mã này sẽ được đốt đi sau lễ cúng.
Với các gia đình cúng chay, mâm cỗ cúng có thể gồm các món canh thập cẩm rau củ hoặc canh chay, nem rau củ, đậu phụ sốt nấm, giò chay, chả chay, chạo nấm, xôi, chè, xào thập cẩm rau củ.
Đơn giản hơn nữa có thể chuẩn bị mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo chỉ gồm một mâm ngũ quả, 3 bát chè, một đĩa xôi, hoa tươi, nước, nến đỏ và 3 cá chép sống. Những người theo trường phái này không dâng cúng và đốt mũ, tiền vàng và cá chép giấy. Khi thắp hương xong, gia chủ sẽ mang cá thả ra sông.
Ngoài ra, mâm cỗ mặn cúng ông Công ông Táo bao gồm một đĩa gạo, một đĩa muối, gà luộc hoặc một khổ thịt luộc, một bát canh, một đĩa xào, một con cá chép rán (hoặc cá chép sống), một đĩa xôi gấc, một đĩa hoa quả, một ấm trà sen, 3 chén rượu, quả cau, lá trầu, một lọ hoa, một tập giấy tiền, vàng mã.
Tùy theo phong tục và quan niệm dân gian từng vùng, các gia đình thường bày biện mâm cúng ông Công ông Táo ở nhiều nơi, trong đó một số gia đình đặt mâm cỗ cúng ở dưới bếp.
Tuy nhiên, gia chủ chỉ nên đặt mâm cỗ trên ban thờ của gia đình. Đây là nơi kết nối tâm linh giữa hai thế giới âm dương, người trần với tổ tiên, thần linh.
Các gia đình không nên bao sái bàn thờ, rút tỉa chân nhang trước khi cúng ông Công ông Táo.
Phóng sinh cá đúng cách
Việc phóng sinh cá mang ý nghĩa nhân văn khi hành động này được thực hiện đúng cách, con vật còn sống khỏe mạnh.
Khi thả, chúng ta nên dùng tay từ từ nghiêng miệng túi nylon hoặc đồ đựng cá xuống nước, để cá tự bơi ra. Hoặc, đặt cá vào lòng bàn tay, thả nhẹ nhàng xuống nước.
Tuyệt đối không đứng ở thành cầu hay các điểm trên cao ném cá xuống, hoặc thả cá bừa bãi ra những nguồn nước bẩn.