Tin tứcTừ khi được công bố là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới vào năm 2009, Sơn Đoòng đã khiến giới khoa học quốc tế sửng sốt, trở thành điểm đến mơ ước của những người yêu thích khám phá. Việt Nam kỳ thú hôm nay cùng các bạn chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó.
Từ phát hiện tình cờ đến kỳ quan thế giới
Năm 1990, trong một lần đi rừng quen thuộc giữa vùng núi đá vôi hoang sơ thuộc huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, người thợ rừng Hồ Khanh bất ngờ phát hiện một cửa hang lớn phát ra luồng gió lạnh và tiếng nước chảy vọng ra từ lòng đất. Tuy nhiên lối vào hiểm trở và thiếu trang thiết bị khiến ông phải tạm gác lại phát hiện của mình.
Phải đến năm 2009, khi đoàn thám hiểm thuộc Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh do chuyên gia hang động Howard và Deb Limbert dẫn đầu trở lại khu vực này, hang động mới chính thức được khảo sát, đo đạc và công bố ra thế giới với cái tên Sơn Đoòng (Son Doong Cave) – viết tắt từ tiếng địa phương "Sơn" (núi) và "Đoòng" (tên bản người Vân Kiều gần đó).
Kết quả khảo sát khiến cả giới khoa học quốc tế kinh ngạc khi Sơn Đoòng không chỉ lớn mà còn vượt qua Deer Cave (Malaysia) để trở thành hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Hang Sơn Đoòng dài khoảng 9km, trần hang cao đến 200m (gấp 10 lần Khải Hoàn Môn) và rộng trung bình 150m. Thể tích hang vượt 38,5 triệu m³ đủ chứa 68 chiếc Boeing 747 xếp chồng. Theo giới địa chất, hang hình thành cách đây từ 2 đến 5 triệu năm.
Trong lòng Sơn Đoòng tồn tại hai hố sụt tự nhiên (dolines) khổng lồ, nơi ánh sáng mặt trời chiếu vào đủ để nuôi dưỡng các cánh rừng nguyên sinh biệt lập cùng dòng sông ngầm, mây nội sinh, thạch nhũ khổng lồ và hệ sinh thái chưa từng được ghi nhận ở bất kỳ hang động nào khác. Với những đặc điểm độc nhất, Sơn Đoòng đã trở thành kỳ quan thiên nhiên, là phòng thí nghiệm tự nhiên quý giá cho khoa học thế giới.
Hành trình khám phá – Thử thách giới hạn con người
Bên trong hang Sơn Đoòng là một thế giới hoàn toàn khác biệt nơi vẻ đẹp siêu thực khiến bất kỳ ai cũng phải lặng người.
Khi bước qua cửa hang hẹp và trượt mình xuống những vách đá dựng đứng, trước mắt là không gian mở ra đến choáng ngợp: một khoang rỗng khổng lồ với vòm trần cao vút như mái vòm của một nhà thờ cổ khổng lồ, cao đến 200 mét. Ánh sáng lờ mờ từ đèn đội đầu chỉ đủ soi lên những khối đá sừng sững, phản chiếu ánh bạc, xanh rêu, như những tượng đài thiên nhiên nằm im lìm trong bóng tối hàng triệu năm.
Càng đi sâu, cảnh vật càng kỳ vĩ. Những cột thạch nhũ cao như tòa tháp, nhô lên sừng sững giữa lòng đất. Có khối uốn lượn như thác nước đang chảy dở, có khối tròn trịa như những quả trứng khổng lồ của thời tiền sử. Dưới chân, nền hang là sỏi, đá, nước tất cả được phủ một lớp rêu mịn và trơn tạo nên sắc xanh ngọc mờ ảo giữa làn sương mỏng bao quanh.
Ở khu vực hai hố sụt, nơi mái hang sập xuống cách đây hàng nghìn năm, ánh nắng chiếu xuyên tầng đá, rọi thẳng vào lòng đất tạo nên những cột sáng như cánh cổng dẫn vào thiên đường.
Bạn sẽ tận mắt nhìn thấy một khu rừng nguyên sinh mọc lên giữa hang động điều tưởng chừng chỉ có trong truyện thần thoại. Cây cổ thụ vươn lên tìm ánh sáng, dây leo chằng chịt, tiếng chim rừng vọng lại giữa không gian kín tạo cảm giác như đang đứng giữa một khu rừng bí mật được tạo nên bởi bàn tay của thời gian.
Tại đây các nhà sinh vật học đã tìm thấy hơn 7 loài động vật mới, có một số loài cá, rận gỗ, rết, nhện, bò cạp… Chúng có đặc điểm chung là không có mắt và cơ thể trong suốt do sinh sống trong điều kiện thiếu ánh sáng. Len lỏi trong hang động có một dòng nước ngầm cung cấp môi trường sống cho các loài cá thích nghi với bóng tối.
Đứng giữa lòng hang, trước khung cảnh kỳ vĩ và nguyên sơ đến khó tin, bạn dễ dàng cảm nhận được sự nhỏ bé của mình. Mỗi khối đá, mỗi giọt nước, mỗi tia sáng xuyên qua vòm hang đều như mang theo dấu tích của hàng triệu năm kiến tạo. Một chuyến khám phá hang động, một hành trình chạm tới tận cùng của thiên nhiên hoang dã.
Tuy nhiên để chạm đến vẻ đẹp kỳ bí ấy, du khách phải vượt qua một hành trình đầy gian nan. Tour khám phá Sơn Đoòng được tổ chức độc quyền bởi Oxalis Adventure, kéo dài 6 ngày 5 đêm với quy trình nghiêm ngặt từ đăng ký, kiểm tra sức khỏe, huấn luyện kỹ năng cho đến quy định bảo tồn. Mỗi đoàn giới hạn tối đa 10 người, được hỗ trợ bởi gần 30 nhân sự chuyên nghiệp gồm: hướng dẫn viên, đầu bếp, chuyên gia an toàn, y tế, porter và vệ sĩ môi trường. Đây là tour "nặng về thể lực", yêu cầu người tham gia phải leo núi, bơi, vượt đá và đặc biệt là có tinh thần kỷ luật cao.
Thách thức bảo tồn – Du lịch và giới hạn tự nhiên
Việc khám phá Sơn Đoòng không chỉ đòi hỏi thể lực và tinh thần phiêu lưu mà còn là hành trình gắn liền với ý thức bảo tồn nghiêm ngặt. Chính quyền tỉnh Quảng Bình cùng đơn vị tổ chức tour đã triển khai mô hình “du lịch trách nhiệm cao” trong đó mỗi bước chân đặt vào hang đều phải đảm bảo không gây tổn hại đến cảnh quan, hệ sinh thái và cấu trúc địa chất vốn mong manh.
Du khách bắt buộc tuân thủ hàng loạt quy định nghiêm ngặt: không mang theo nhựa dùng một lần, không sử dụng xà phòng hay hóa chất tẩy rửa, toàn bộ chất thải đều phải được thu gom mang ra khỏi hang. Hành trình phải đi đúng tuyến được khảo sát sẵn, tuyệt đối không mở lối mới hay rút ngắn đường đi. Đặc biệt mọi hành vi chạm vào thạch nhũ, những cấu trúc đá cần hàng trăm nghìn năm để hình thành đều bị cấm tuyệt đối.
Tổ chức UNESCO cùng nhiều chuyên gia quốc tế cũng nhiều lần lên tiếng cảnh báo: chỉ một thay đổi nhỏ về độ ẩm, khí hậu hay dòng khí trong hang cũng có thể phá vỡ sự cân bằng địa sinh học tinh vi tại đây. Các đề xuất xây dựng cáp treo, cầu kính hay khách sạn gần khu vực Sơn Đoòng đều bị bác bỏ. Bảo tồn luôn là ưu tiên hàng đầu để kỳ quan này tiếp tục tồn tại trọn vẹn cho các thế hệ sau.
Một biểu tượng mới của Việt Nam trên bản đồ thế giới
Sự thỏa mãn cho những ai đam mê khám phá sự kỳ bí, chinh phục sự mạo hiểm, Hang Sơn Đoòng cũng khiến cả thế giới kinh ngạc trước vẻ đẹp ngoạn mục và quy mô chưa từng có. Từ CNN, BBC, National Geographic, The New York Times cho đến Business Insider – loạt tên tuổi hàng đầu trong làng truyền thông quốc tế đều đồng loạt gọi đây là “địa điểm nên đến một lần trong đời”.
Đỉnh điểm là năm 2015, khi chương trình truyền hình nổi tiếng Good Morning America (ABC News) phát sóng trực tiếp ngay từ lòng hang. Hàng triệu khán giả Mỹ và toàn cầu lần đầu tiên được chiêm ngưỡng vẻ đẹp siêu thực của Sơn Đoòng qua sóng truyền hình, từ rừng nguyên sinh trong lòng đất, dòng sông ngầm đến những cột nhũ đá cao như tòa nhà.
Không dừng lại ở du lịch mạo hiểm, Sơn Đoòng còn truyền cảm hứng cho điện ảnh Hollywood. Đoàn làm phim Kong: Skull Island từng đặt chân đến Phong Nha – Kẻ Bàng, chọn chính địa hình hùng vĩ và nguyên sơ nơi đây làm bối cảnh cho hòn đảo hoang dã trong phim.
Sơn Đoòng đã vượt khỏi biên giới Việt Nam để trở thành một biểu tượng kỳ quan mới của thế giới – nơi vẻ đẹp vừa để ngắm nhìn, vừa để trân trọng và gìn giữ.
Hành trình chạm tới tận cùng của chính mình.
Với những ai đã đến đây sẽ không xem nó là điểm đến, nó là phép thử cho giới hạn thể chất, tinh thần và cả sự khiêm nhường trước thiên nhiên vĩ đại. Nơi con người phải bò qua khe đá hẹp, vượt dốc dựng đứng, lội qua sông ngầm và bước từng bước cẩn trọng giữa không gian rộng lớn đến choáng ngợp để rồi lặng người khi ánh sáng đầu tiên len lỏi qua vòm hang, chiếu xuống khu rừng nguyên sinh ẩn sâu dưới lòng đất.
Ở Sơn Đoòng, vẻ đẹp không nằm ở đỉnh cao rực rỡ, nơi mỗi khối đá, mỗi làn mây lơ lửng, mỗi nhịp thở của đất trời đều làm bừng tỉnh cảm xúc nguyên sơ nhất đều ẩn sâu trong bóng tối. Đó là vẻ đẹp của chiều sâu, của không gian kỳ vĩ và cả trong nhận thức. Đi vào Sơn Đoòng là đi sâu vào lòng đất nhưng cũng là đi sâu vào chính mình.
